نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

توجه به مقولۀ نابرابری‏های اجتماعی یکی از موضوعات مهمی است که زنان شاعر در ایران به آن توجهی خاص داشته‏اند؛ امری که نخستین نمونه‏های آن را در اشعار منتشرشده در جراید زن‏نگار اواخر دورۀ قاجار می‏توان مشاهده کرد. این پژوهش، که به روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با تأکید بر همة شمارگان باقی‏مانده از روزنامۀ نامۀ بانوان، به‌عنوان اولین روزنامۀ حاوی اشعار متعدد از زنان، گردآوری شده، در تلاش است با نگاهی جامعه‏شناختی مسئلۀ اصلی در افکار و اشعار آن شاعران زن را تحلیل و بررسی کند. بررسی‏های انجام‏شده نشان می‏دهد که موضوع اصلی در شعر این زنان نقد نابرابری‏های جنسیتی در جامعۀ مردمَدار ایران است. مخاطب اصلی این اشعار بیشتر زنان ایرانی‏اند. بر الگوی فردیت زنانه‌ـ «جنس زن»‌ـ تأکیدی خاص شده است. الگوی مقایسه‌شده به دلیل توجه به موضوع برابری اجتماعی، جایگاه و حقوق اجتماعی مردان است و اصلی‏ترین راه‏حلِ رفع نابرابری‏های جنسیتی، تغییر نوع نگاه جامعه به زنان و همچنین علم‏آموزی آن‏ها معرفی شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critique to Gender Inequality in Poetry of the Newspaper Banavan (1299-1300 AH)

نویسندگان [English]

  • Ali Baghdar Delgosha 1
  • Homa Zanjani Zadeh 2

1 Ph.D. Student of Ferdowsi University of Mashhad

2 Associate Professor at Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

One of the most important issues that women considered in their poetry, in Iran, was the problem of social inequality. An outstanding example of the kind of issues can be found in the published press of late Qajar periods.  This study as a descriptive-analytic research emphasizes on all the remaining numbers of women’s letters of Banavan Newspaper as the first newspaper publishing various women’s poems, from a sociological perspective to analyze the main issue of women poets dangled in their thoughts and poems. The studies show that the main issue in these women's poems is to criticize gender inequalities in the Iranian society and the main focus of these poems is mostly on Iranian women. A special emphasis has been placed on the “female gender” pattern. Due to the issue of social equality, the comparing pattern is men’s social right and position. In conclusion, change of social view towards women and their education are the main solutions which have been proposed to eliminate gender inequality in the society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Inequality
  • gender inequality
  • Women's Newspaper
  • Qajar era
[1] ابوت، پاملا و کلر والانس (1393). جامعه‏شناسی زنان، ترجمة منیژه نجم عراقی، تهران: نی.
[2] باغدار دلگشا، علی (1394). بررسی مطالبات اجتماعی زنان در مطبوعات دورۀ مشروطه: با تأکید بر روزنامه‏های صوراسرافیل، مساوات و ایران‏نو، پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد تاریخ، دانشگاه فردوسی مشهد.
[3]بیسلی، کرسی (1389). چیستی فمنیسم: درآمدی بر نظریۀ فمنیستی، ترجمة محمدرضا زمردی، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
[4] حجازی، بنفشه (1382). تذکرۀ اندرونی: شرح احوال و شعر شاعران زن در عصر قاجار تا پهلوی اول، تهران: قصیده‏سرا و روشنگران.
[5] دانش (روزنامه)، س اول، ش اول، 10 رمضان 1328 قمری/ 1289 شمسی.
[6] زبان‏ زنان (روزنامه)، س اول، ش 20، 20 رجب 1338 قمری/1299 شمسی.
[7] زبانِ زنان (روزنامه)، س اول، ش 20، 20 رجب 1338 قمری/1299 شمسی.
[8] زبان‏ زنان (روزنامه)، سال 2، ش 34، 9 شوال 1338 قمری/1299 شمسی.
 [9] شکوفه (روزنامه)، س اول، ش 6، 9 ربیع‏الثانی 1331 قمری/ 1289 شمسی.
[10] شکوفه (روزنامه)، س اول، ش 11، 12 رجب 1331 قمری/ 1292 شمسی.
[11] شکوفه(روزنامه)، س 2، ش 21، 15 صفر 1332ق/ 1293 شمسی.
[12] شکوفه (روزنامه)، س 3، ش 7، 27 ربیع‏الثانی 1333 قمری/ 1294 شمسی.
[13] عاملی رضائی، مریم (1389). «بررسی سیر تحول مضامین مادرانه در شعر چند شاعر زن از مشروطه تا امروز»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش17، ص151ـ180.
 [14] گیدنز، آنتونی (1385). جامعه‏شناسی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نی.
 [15] مازندرانی، محمودمیرزا (1321ق). تأدیب الاطفال، نسخۀ چاپ سنگی موجود در سازمان اسناد و کتابخانة ملی به شمارۀ بازیابی 8332.
[16] مرادی، ایوب (1394). «شعر ژاله قائم‏مقامی و دفاع از حقوق زنان»، پژوهش‏نامۀ زنان، س 6، ش 3، ص147ـ161.
 [17] مفتاح‌الملک (1316ق). تعلیم‌الاطفال، نسخۀ چاپ سنگی موجود در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی به شمارۀ بازیابی 26298.
 [18] مکنون، ثریا (1386). بررسی وضعیت تحقیقات علوم انسانی در مسائل زنان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
[19] ملاابراهیمی، عزت؛ توکلی محمدی، محمودرضا (1394). «بررسی تحلیلی‌ـ نقدی درون‏مایه‏های شعر زنان در عصر مشروطه»، زن در فرهنگ و هنر، دورۀ 7، ش اول، ص 77ـ97.
[20] منسبریج، جین؛ مولراوکین، سوزان؛ ویل کیملیکا (1394). دو جستار دربارۀ فلسفۀ سیاسی فمنیسم، ترجمة نیلوفر مهدیان، تهران: نی.
 [21] میشل، آندره (1376). پیکار با تبعیض جنسی: پاکسازی کتاب، خانه، مدرسه و جامعه از کلیشه‌های تبعیض جنسی، ترجمة محمد‌جعفر پوینده، تهران: نگاه.
[22] نامۀ بانوان (روزنامه)، س اول، ش اول، 1 اسد 1299 شمسی.
[23] نامۀ بانوان (روزنامه)، س اول، ش 3، 12 سنبله 1299 شمسی.
[24] نامۀ بانوان (روزنامه)، س اول، ش 8، 9 دلو 1299 شمسی.
[25] نامۀ بانوان (روزنامه)، س اول، ش 2، 25 اسد 1299 شمسی.
[26] نامۀ بانوان (روزنامه)، س اول، ش 2، 25 اسد 1299 شمسی.
[27] نامۀ بانوان (روزنامه)، س اول، ش 2، 25 اسد 1299 شمسی.
[28] نامۀ بانوان (روزنامه)، س اول، ش 3، 12 سنبله 1299 شمسی.
[29] نامۀ بانوان (روزنامه)، س اول، ش 6، 13 عقرب 1299 شمسی.
[30] نامۀ بانوان (روزنامه)، س اول، ش 6، 13 عقرب 1299 شمسی.
[31] نامۀ بانوان (روزنامه)، س اول، ش 7، 24 جدی 1299 شمسی.
[32] نامۀ بانوان (روزنامه)، س اول، ش 7، 24 جدی 1299 شمسی.
[33] نامۀ بانوان (روزنامه)، س اول ش 8، 9 دلو 1299 شمسی.