نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اشرف السادات موسوی لر ¹
• منصور حسامی ²
• زهرا خسروی راد ³

¹ استاد تمام گروه پژوهش هنر، دانشکدة هنر، دانشگاه الزهرا

² دانشیار گروه نقاشی، دانشکدة هنر، دانشگاه الزهرا

³ کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشکدة هنر، دانشگاه الزهرا

چکیده

«شمایل‏شناسی» از منظر نشانه‏شناسی یکی از روش‏های مطالعات هنری اســت که در قرن بیستم به آن توجه شده است. این مقاله با تأکید بر آرای اروین پانوفسکی به مطالعة تطبیقی شمایل‏های حضرت مریم با مفهوم آیات قرآنی می‏پردازد. هدف کلی آن خوانش شمایل‏شناسانة نقاشی‏های مریم(س) در دورة رنسانس و رمزگشایی از زبان تصویری قرآن در رابطه با زندگانی آن حضرت است. مقالة حاضر درصدد پاسخ‌گویی به تطبیق ویژگی‏های شمایل‏شناسانة نقاشی‏های مریم با تصویرسازی نمادین از صفات قرآنی ایشان است که امکان نقد موضوعی و محتوایی از داستان زندگی حضرت مریم(س) را فراهم می‏کند. مسئلة اصلی تحقیق چگونگی تبدیل متن به تصویر است که در کتاب مقدس و قرآن کریم، هر دو، به تقدس و توصیف صفات او پرداخته شده است. در هنر رنسانس، این متن به تصویر کشیده شده، اما در اسلام همچنان متن باقی مانده است. این مقاله به دنبال تطبیق متون و تصاویر است. لزوم پیاده‏سازی مطالعات جدید در مطالعات نقاشی‏های مریم به‌منزلة روشی برای شناخت ضرورت دارد. جامعة آماری شامل 20 نمونه از آثار نقاشی دورة رنسانس است که 8 نمونه از آن‌ها به صورت تصادفی انتخاب شده است و جهت تحلیل بصری مطالعه می‌شود. یافته‏های تحقیق نمایانگر انعکاس سه گونه شمایل از باکرة عذرا در سه دورة متوالی رنسانس است. دورة رنسانس آغازین شمایل حضرت مریم به لحاظ فرم و محتوا با مفاهیم مقدس قرآنی تطبیق بیشتری داشته است. در دورة میانی و رنسانس پیشرفته شمایل‏ها به‌تدریج تقدس‏زدایی شده و نمادهای مقدس و تجریدی آن به نمادهای انسان‏مدار و زمینی تبدیل شده‏اند.

کلیدواژه‌ها

• آیات قرآنی حضرت مریم(س)
• اروین پانوفسکی
• تصویرسازی نمادین
• شمایل‏شناسی
• نقاشی دورة رنسانس

موضوعات

• پژوهش هنر

عنوان مقاله [English]

Iconology of Saint Mary’s Figurine in Renaissance Era Paintings and Comparing that with Saint Mary’s Traits in Quran Verses

نویسندگان [English]

• Ashraf Alsadat Musavi Lar ¹
• Mansour Hesami ²
• Zahra Khosravi Rad ³

¹ Professor of Art Research at Al-Zahra University

² Associate Professor of Painting at Al-Zahra University

³ Graduate student of Al-Zahra University

چکیده [English]

“Iconology” is one of the methods of artistic studies from the standpoint of phenomenology in which it has gained much attention in the 20^th century. Focusing on ideas of Panofski,this article tries to compare the saint Mary's icon with the concept and content of Quranic verses comparatively. The main goal of this paper is to study and scan Mary’s image in the renaissance  time and its decoding from the picture language of holy Quran in relation to saint Mary’s life iconologically. The present article tries to match saint Mary’s images’ iconological features with the symbolic portaiture of her Quranic features providing the possibility of content and subject review of saint Mary’s life story. The main point of this study is to convert the text into a picture and image,in which both Bible and holy Quran talked about her holiness and characters. In renaissance art this text is turned into an image, but in Islam the text has remained intact. This article tries to match the texts and images. The necessity of implementing new studies about the Mary’s pictures is highly needed as a way to recognize. The sample population includes 20 samples of renaissance paintings in random way. Among them,  8 samples of icons has been studied for visual analysis. The research findings demonstrate reflection of 3 kinds of saint virgin icons in 3 eras of renaissance in row. In the first renaissance era the icon of saint Mary had more match and correspondence with the holy Quran’s sacred in terms of form and content, in middle and advanced eras of renaissance icons they lost their holyness and abstractional synmbols have turned into some earthly  and anthropocentric symbols.

کلیدواژه‌ها [English]

• Royen Panofski
• Iconology
• renaissance time paintings
• Quranic verses about saint Mary
• symbolic iconology