نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه شاهد

2 استادیار، دانشکدة هنر، دانشگاه شاهد

چکیده

هدف این مقاله مطالعة نحوة بازنمایی جنسیت در آثار نقاشان خودآموخته براساس الگوی نشانه‏شناسی اجتماعی تصویر است. خودآموختگان هنرمندانی تعلیم‌ندیده، فاقد آموزش رسمی و آکادمیک‌اند که به‏صورت خودجوش شروع به تولید آثار هنری می‏کنند. تجزیه‏وتحلیل این آثار با استفاده از دستور زبان بصری کرس و ون لیون در خوانش نشانه‏شناسی اجتماعی به رفع ابهام از تصاویر به‏عنوان سرگرمی صرف کمک و ایدئولوژی پنهان نقاشی‏ها را آشکار می‏کند. در این زمینه، 32 اثر نقاشی از 9 هنرمند خودآموخته، که در آن‏ها تصویر زن و مرد بازنمایی شده، انتخاب و تحلیل و بررسی شد. پژوهش به شیوة توصیفی تحلیلی و برمبنای مطالعات کتابخانه‏ای و اسنادی است. نتایج تحلیل حاکی از آن است که آثار نقاش خودآموختة زن و مرد بیانگر تقسیم‏بندی جنسیتی نقش‏های اجتماعی است؛ با این تفاوت که نقاش زن به‏طور ضمنی یا علنی خود را به‏عنوان عنصر هسته‏ای برجسته‏نمایی و زن را کنشگر اصلی معرفی می‏کند. بنابراین، نقاش زن با آگاهی از سوگیری‏های جنسیتی اجتماعی سعی در تغییر آن به نفع خود دارد. نقاشان زن با وجه‌نمایی واقع‏گرایانه در آثار، نگاهی تبیینی به ویژگی و شرایط واقعی زنان دارند و از طرفی رویکردی برابرطلبانه به نقش زن و مرد دارند. درحالی‏که نقاش مرد نگاهی توصیفی دارد و به بازتولید نقش‏های کلیشه‏ای جنسیتی می‏پردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Representation of Gender in the Works of Self-taught Painters in Terms of Social Semiotics of the Image

نویسندگان [English]

  • Arezo Taghipour 1
  • Fariba Yavary 1
  • Mohsen Marasi 2

1 Master of Arts Research, Shahed University of Tehran

2 Assistant Professor, Faculty of Arts, Shahed University, Tehran

چکیده [English]

The purpose of this article is to study the representation of gender in the works of self-taught painters based on the social semiotic model of the image. Self-taught, non-trained artists, those lacked formal and academic education, began spontaneously to produce artistic works. Analysis of these works using the visual grammar of kress and Van Leeuwen in the reading of social semiotics helps to overcome the ambiguity of images as mere entertainment and to reveal the hidden ideology of the paintings. Hence, we selected 32 paintings by nine self-taught artists analyze the image of men and women representations in them. Research is descriptive-analytic and based on library and documentary studies. The results of the analysis indicate that the work of the self-taught painter of men and women reflects the gender division of social roles, with the difference that the female painter implicitly or publicly highlights herself as a nuclear element and introduces woman as the main actor. Therefore, the female painter is conscious of social gender bias trying to change it to their advantage. Women's painters with a realistic view of the works have an explicit look at the characteristics and realities of women and, on the other hand, have an equitable approach to the role of men and women, while the painter has a descriptive look and reproduces gender stereotypes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • self-taught painters
  • gender
  • Social semiotics
  • representational meaning
  • interactive meaning
  • compositional meaning
[1] آقایی، حمید (1392). «تحلیل نحوة آموزش فرهنگ و بازنمایی آن در برگزیده کتاب‏های آزفا از منظر نشانه‏شناسی فرهنگی»، پایان‏نامة کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
[2] استریانی، دومینیک (1384). مقدمه‏ای بر نظریه‏های فرهنگ ‏عامه، ترجمة پاک‏نظر، تهران: گام نو.
[3] اورتنر، شری ب (1385). «آیا نسبت زن به مرد مانند نسبت طبیعت به فرهنگ است؟»، ترجمة فیروزه مهاجر، مجموعه مقالات فمنیسم و دیدگاه‏ها، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
[4] بروک، بریگیته و همکاران (1385). «جامعه‏پذیری: زنان و مردان چگونه ساخته می‏شوند؟» ترجمة مرسده صالح‌پور، مجموعه مقالات فمنیسم و دیدگاه‏ها، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
[5] دوبووار، سیمون (1380). جنس دوم، ترجمة قاسم صنعوی، تهران: توس.
[6] شهشهانی، سهیلا (1380). چارچوب مفهومی جنسیت، نگرشی بر تحلیل جنسیتی در ایران، گردآوری و تنظیم: نسرین جزمی،تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
[7] مصلح‌زاده، فاطمه؛ آشوری، محمدتقی (1396). «بررسی تصاویر مرتبط با جنگ تحمیلی در کتاب‏های درسی از دیدگاه نشانه‏شناسی اجتماعی»، مطالعات دفاع مقدس، س 3، ش 4، ص 75ـ98.
[8] مهدی‌زاده، محمد (1389). نظریه‏های رسانه، اندیشه‏های رایج و دیدگاه‏های انتقادی، تهران: همشهری.
[9] میشل، آندره (1376). پیکار با تبعیض جنسی: پاک‏سازی کتاب، خانه، مدرسه و جامعه از کلیشه‏های تبعیض جنسی، ترجمة محمدجعفر پاینده، تهران: نگاه.
[10] ون زونن (1382). رویکردهای فمنیستی به رسانه‏ها، ترجمة محمدرضا حسن‏زاده و حسن رئیس‌زاده. مجلة رسانه، س 15، ش 1، ص 155ـ196.
[11] Aiello, Georgia (2006). “Theoretical Advances in Critical Visual Analysis: Perception, Ideology, Mythology, and Social Semiotics”, Journal of Visual Literacy, 26 (2), PP 89-102.
[12] Bussy, Kay & Bandora, Albert (2004). The Psychology of Gender, Editors: Alice H. Eagly, Ann E. Beall, Robert J. Sternberg; New York & London: The Guilford Press.
[13] Grimm, E.L. (1999). A Visual and Lexicon grammatical Analysis of Advertisements in Nova and Cosmopolitan’, MA thesis, Universidad Federal de Santa Catarina, Florianopolis.
[14] Gallagher, Margaret (1981). Unequal Opportunities: The Case of Women andthe Media, Paris, France: UNESCO Press.
 [15] Hall, Stuart (1997). The Work of Representation, in Hall (ed.) Representation: cultural representations and signifying practices (PP 13-74) London: Sage.
[16] Jewitt, C. and Oyama, R. (2001). Visual Meaning: A Social Semiotic Approach, in Handbook of Visual Analysis. London: Sage.
[17] Lister, M. & L. Wells (2001). “Seeing Beyond Belief: Cultural Studies as an Approach to Analyzing the Visual”, In: T. Van Leeuwen & C. Jewitt, Handbook of Visual Analysis (P.61-91), Los Angeles, and Sage.
[18] Mythology, and Social Semiotics, Journal of Visual Literacy, 26 (2), 89-102. Kress, Gunther & Theo van Leeuwen (1996). Reading Images, New York: Routledge.
[19] Meyers, Diana Tietjens (2002). Gender in the Mirror: Cultural of Imagery and Women’s Agency, USA: New York: Oxford University Press.
[20] Naraghi, s (2007). “Feminist aesthetics”. Women’s monthly. No. 144.p:45.
[21] Nochlin, Linda (1989). woman, art and power. New York: harper& row.
[22] Unsworth, L. (2001). Describing Visual Literacies, in Teaching Multiliteracies: Changing Contexts of Texts and Images in Classroom Practice, PP 71–112. Buckingham: Open University Press.