نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه پژوهش هنر دانشکده هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

مقالة حاضر با هدف تحلیل کهن‌الگویی فیلم روبان قرمز به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا با تکیه بر شخصیت زن فیلم نگاشته شده است. داستان فیلم به زنی به نام محبوبه می‌پردازد که پس از پایان جنگ به خانة خود در جنوب باز‌می‌گردد. او با دو مرد، به نام‌های داوود و جمعه، که اولی مأمور پاک‌سازی مین‌ها و دیگری مهاجری از کشور افغانستان است، مواجه می‌شود و حوادث فیلم در پی این آشنایی شکل می‌گیرد. چارچوب نظری مقاله بر مبنای دیدگاه جین شینودا بولن است که با ترکیب دستاوردهای روان‌شناسی یونگ و اساطیر به توضیح و تحلیل کهن‌الگوهای زنانه و مردانه همچون زئوس، هرمس، آتنا و آفرودیت می‌پردازد که به رفتار و افکار افراد شکل می‌دهند. اساس این کهن‌الگوها ملهم از ویژگی‌های غالب خدایان و خدابانوان اساطیر یونان همچون قدرت‌طلبی، جنگجویی، سخنوری و حس مادری است. نتایج این پژوهش، که با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و همچنین شیوة کتابخانه‌ای و میدانی انجام شده، نشان می‌دهد که در محبوبه، داوود و جمعه به ترتیب کهن‌الگوهای آفرودیت، هفایستوس و هرمس غالب است. اما تأثیر انرژی آفرودیتی محبوبه بر دو مرد دیگر به تحول جدیدی در آن‌ها می‌انجامد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Archetype Analysis of the Movie Red Ribbon (1998) by Jean Shinoda Bolen's Viewpoint Emphasizing on the Female Character of the Film

نویسنده [English]

  • Fatemeh Shahroodi

Assistant Professor, Art Faculty, Islamic Azad University, Tehran Central Branch

چکیده [English]

This article was conducted with the purpose of the archetype analysis of the "Red Ribbon" film directed by Ebrahim Hatamikia, focusing on the female character of the film. The story is about a woman named Mahboobeh, who returns to her father's home in another city after the war. She encounters two men, Davoud and Jomeh, the first of whom is in charge of destroying landmine and the second o lives in a land full of tanks left by the war, and there are incidents and clashes between them. The theoretical framework of the article is based on the viewpoint of Jean Shinoda Bolen, who achieved new ideas by combining Jung's psychological and mythological achievements. She analyzed the personality of individuals based on ancient features inspired by Greek myths such as Zeus, Demeter, Hephaestus and Athena. Bolen believes that each of these archetypes possesses characteristics such as power loving, seclusion, eloquence and order that overlap with their performance in Greek mythology. These characteristics also exist in humans in different proportions and make the individuals have their own personality, character and choices in life. This research was conducted by descriptive-analytical method as well as the library and field surveys to show that Aphrodite, Hephaestus and Hermes archetypes are dominant in Mahboobeh, Davoud and Jomeh, respectively. Both men were trapped in the past, ignoring the present and the future. In fact, the one-dimensional and extreme life of Davoud and Jomeh attracts them to Mahboobeh. Eventually, however, a new development takes place following his interest in Mahboobeh and his aphroditic energy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Red Ribbon
  • Ebrahim Hatamikia
  • Iranian Cinema
  • psychological analysis
  • Jean Shinoda Bolen
[1] اسماعیلی، معصومه (1396). زن در سینمای حاتمی‌کیا، تهران: اتاق آبی.
[2] اسمعلی‌پور، مریم؛ هاشمی، سید عیسی؛ طوماری، شاهدخت (1395)، «تیپ شخصیتی هدایت از منظر تیپ‌شناسی بولن»، پژوهش‌های نقد ادبی و سبک شناسی، ش 3 (پی در پی 24)، ص 33ـ61.
[3] اسنودن، روث (1392). یونگ (مفاهیم کلیدی)، ترجمة افسانه شیخ‌الاسلام‌زاده، تهران: عطایی.
[4] برن، لوسیلا (1375)، اسطوره‌های یونانی، ترجمة عباس مخبر، تهران: مرکز.
[5] بولتون، لسلی (1393). اسطوره‌شناسی یونان و روم، ترجمة آرمان صالحی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر پارسه.
[6] بولن، جین شینودا (1396). انواع زنان، ترجمة نیلوفر نواری، چ 2، تهران: بنیاد فرهنگ و زندگی.
[7] ــــــــــ (1394). انواع مردان، ترجمة فرشید قهرمانی، چ 7، تهران: بنیاد فرهنگ و زندگی.
[8] پینسنت، جان (1380)، شناخت اساطیر یونان، ترجمة باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
[9] جانسون، رابرت الکس (1395). تحلیل کاربردی خواب و رؤیا، ترجمة نیلوفر نواری، چ 3، تهران: بنیاد فرهنگ و زندگی.
[10] ............ (1395). تخیل فعال، ترجمة نیلوفر نواری، چ 3، تهران: بنیاد فرهنگ و زندگی.
[11] ............ (1396). زن: درک روان‌شناسی زن، ترجمة مازیار مجید‌پور، تهران: تمدن علمی.
[12] رابرتسون، رابین (1397). یونگ‌شناسی کاربردی، ترجمة ساره سرگلزایی، چ 5، تهران: بنیاد فرهنگ و زندگی.
[13] راودراد، اعظم (1388)، «نگاهی جامعه‌شناختی به فیلم‌های حاتمی‌کیا»، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، س اول، ش اول، ص97ـ126.
[14] ژیران، فلیکس (1375)، اساطیر یونان، ترجمة ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران: فکر روز.
[15] سیاسی، علی‌اکبر (1374). نظریه‌های شخصیت، چ 6، تهران: دانشگاه تهران.
[16] شاهرودی، فاطمه (1397). «نقد روان‌شناختی فیلم دعوت از دیدگاه نظریة جین شینودا بولن»، زن در فرهنگ و زندگی، دورة 10، ش 2، ص 177ـ196.
[17] فاطمی، سعید (1347). مبای فلسفی اساطیر یونان و روم، ج اول، تهران: دانشگاه تهران.
[18] قشقایی، سعید؛ رضایی، محمدهادی (1388). «تحلیل روان‌کاوانة شخصیت گردآفرید»، ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، س 5، ش14، ص 99ـ128.
[19] گریمال، پیر (1356)، فرهنگ اساطیر یونان و رم، ترجمة احمد بهمنش، ج اول، چ 2، تهران: امیرکبیر.
[20] گِرین، ویلفرد؛ مورگان، لی؛ لِیبِر، ارل؛ ویلینگهم، جان (1395). مبانی نقد ادبی، ترجمة فرزانه طاهری، چ 6، تهران: نیلوفر.
[21] گوردون، والتر کی (1370). «درآمدی بر نقد کهن‌الگویی»، ترجمة جلال سخنور، ادبستان، ش 16، ص 28ـ31.
[22] هال، کالوین اس؛ نوردبای، ورنون جی. (1375)، مبانی روان‌شناسی تحلیلی یونگ، ترجمة محمد‌حسین مقبل، تهران: جهاد دانشگاهی.
[23] یاحقی، محمدجعفر؛ اسم علی‌پور، مریم؛ طوماری، شاهدخت؛ قائمی، فرزاد (1396). «الگوی سفر قهرمانی از نگاه پسا‌یونگی و کاربرد آن در تحلیل متون ادبی»، پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، ش اول (پی‌در‌پی 27)، ص159ـ182.
[24] یونگ، کارل گوستاو (1372). روان‌شناسی ضمیر ناخودآگاه، ترجمة محمدعلی امیری، تهران: علمی فرهنگی.
[25] ــــــــــ (1391). انسان و سمبل‌هایش، ترجمة محمود سلطانیه، چ 8، تهران: جامی.
[26] Bolen, jean shinoda (1984). Goddesses in Everywoman: A New Psychology of Women, First Published, San Francisco: Harper and Row Publishers Inc.
[27] ---------- (1989). Gods in Everyman: A New Psychology of Men's Lives and Loves, First Published, New York: Harper Collins Publishers Inc.
[28] ---------- (2001). Goddesses in Older Women: Archetypes in Women over Fifty, First Published, New York: Harper Collins Publishers Inc.
[29] Neumann, Erich (1971). Amour and Psyche: the psychic development of the feminine, translated by Ralph Manheim, third Published, New Jersey: Princeton University Press.