نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه‏‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال

2 دانشیار جامعه‏‌شناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز

3 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال

چکیده

برداشت از چگونگی توزیع فرصت‌ها و منابع در شکل‌گیری نابرابری‏ها مؤثر است. ادراک عدالت جنسیتی متأثر از فضای گفتمانی و ساختارهای ذهنیتی است. به‏ همین دلیل، این پژوهش با هدف مطالعة ادراک عدالت جنسیتی در بستر قومیت به‌مثابة زمینة فرهنگی‌ـ اجتماعی پدیده‏های اجتماعی با روش کیفی از نوع نظریة زمینه‏ای انجام شده است. روش نمونه‏گیری این پژوهش، هدفمند از نوع حداکثر اختلاف است که مصاحبة عمیق با تعداد 19 نفر از اقوام ترک، کرد و گیلک در 9 شهرستان تا اشباع نظری ادامه یافت. نوع برداشت‏ از عدالت جنسیتی، مقوله‏های عدالت جنسیتی و عوامل تعیین‏کنندة ادراک عدالت‏ جنسیتی با روش گرندد‏‏‏تئوری با استفاده از نرم‏افزار مکس‏کیو‏دآ کشف شد. نتیجة یافته‏های پژوهش نشان داد اقوام ترک، کرد و گیلک دو نوع برداشت از عدالت جنسیتی دارند: 1. ادراک عدالت جنسیتی سنتی و 2. ادراک عدالت جنسیتی مدرن. آن‌ها همچنین ادراک عدالت جنسیتی را با چهار مقولة عمده بازتعریف کردند که عبارت‌اند از: 1. عدالت مناسکی، 2. عدالت در توانمندی، 3. عدالت مبادله‏ای و 4. عدالت در آزادی عمل. عواملی که در پدیدآیی عدالت جنسیتی از روایات کشف شد عبارت‌اند‏ از: سرمایة عاطفی، سرمایة نمادین، سرمایة فرهنگی، سرمایة اقتصادی، سرمایة اجتماعی و تفکر قالبی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Typology of the Concept Perceptions of Gender Justice with Emphasis on Ethnicity

نویسندگان [English]

  • Samad Abedini 1
  • Samad Rasoolzadeh Aghdam 2
  • Parviz Saboori Kazaj 3

1 Assistant Professor of Sociology, Islamic Azad University, Khalkhal Branch

2 Associate Professor of Sociology, Shahid Madani University, Tabriz

3 PhD Student of Sociology of Social Studies of Iran, Islamic Azad University, Khalkhal

چکیده [English]

Understanding how opportunities and resources are distributed is effective in shaping inequalities. The perception of gender justice is influenced by discourse space and subjective structures. The purpose of this study is to conduct a deeper study of gender justice in the context of ethnicity as a socio-cultural context of social phenomena, using qualitative method of a qualitative Grounded Theory method. The sampling method of this study is purposive type of Maximum Variation Sampling. In-depth interviews with 19 subjects of different ethnicities including Turk, Kurd and Gilak continued until theoretical saturation. The types of perceptions of gender justice and its categories and determinants were explored using the Grounded Theory method by MAXQDA software. The findings of the study showed that Ethnicities have two types of perceptions of gender justice: i) perception of traditional gender justice and ii) perceptions of modern gender justice. They also redefined the perceptions of gender justice into four major categories including the perceptions of ritual of gender justice, the perceptions of gender justice in empowerment, the perception of exchange in gender justice, and the perceptions of justice in freedom of action. The factors discovered in the emergence of gender justice from the narratives are emotional, symbolic, cultural, economic, and social capitals, stereotype.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Perceptions of gender justice
  • ethnicity
  • social capital
  • stereotype
[1] اِچاوز، چونا آر؛ آر ای، پیلانگو؛ لیا، ویلفردا؛ موسوی، سید مهدی (2015). سوی دیگر نابرابری جنسیتی: مردان و خصوصیات مردانگی در افغانستان، ترجمة سید رضا کاظمی، کابل: واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان.
[2] استونز، راب (1379). متفکران جامعه‌شناسی، ترجمة مهرداد میردامادی، تهران: مرکز.
[3] بخارایی، احمد؛ یزدخواستی، بهجت (1394). «بررسی مقایسه‏ای: موانع فرهنگی تحقق عدالت‏ جنسیتی»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورة سوم، ش4، ص559ـ583.
[4] بوردیو، پیر (1384). تمایز، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: ثالث.
[5] پورطاهری، مهدی؛ پوروردی نجات، مینو (1382). «سنجش نابرابری جنسیتی بین زنان روستایی: مطالعة موردی استان گیلان»، دانش‌نامة علوم اجتماعی، دورة اول، ش 2، ص115ـ155.
[6] جلائی‏پور، حمیدرضا؛ محمدی، جمال (1388). نظریههای متأخر جامعه‌شناسی، تهران: نی.
[7] دوبووار، سیمون (1385)، جنس دوم، ترجمة قاسم صنعودی، تهران: توس.
[8] رابینگتن، ارل؛ واینبرگ، مارتین (1395). رویکردهای نظری هفت‌گانه در بررسی مسائل اجتماعی، ترجمة رحمت‌اله صدیق سروستانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
[9] رفعت‌جاه، مریم؛ رهبری، لادن (1393). «گونه‌شناسی اکتشافی برداشت از مفهوم زنانگی»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورة 3، ش2، ص‌311ـ334.
[10] ریتزر، جورج (1383). نظریة جامعه‏شناسی در دوران معاصر، ترجمة محسن ثلاثی، چ 19، تهران: انتشارات علمی.
[11] ریتزر، جورج (1392). مبانی نظریه‏های جامعه‏شناختی معاصر و ریشه‏های کلاسیک آن، ترجمة شهناز ممسی‌پرست، چ 2، تهران: ثالث.
[12] عنایت، حلیمه؛ عنبری روزبهانی، مهدخت (1392). «بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مرتبط با نابرابری جنسیتی در میان دختران 18 تا 59 سالة شهر تهران»، فصل‌نامة علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، س 7، ش 3، ص123ـ152.
[13] قادری، علیرضا؛ ندوشن، خادمی (1385). «بررسی تأثیر نقش‌مایه‏های اساطیری بر پیکرتراشی دورة اشکانی»، فصل‌نامة پژوهشهای باستان‌شناسی و مطالعات میان‌رشته‌ای، س 2، ش4، ص 78ـ90.
[14] کلانتری، عبدالحسین؛ فقیه ایمانی، فاطمه (1392). «فراتحلیل پژوهش‌های انجام‌شده دربارة نابرابری جنسیتی»، فصل‌نامة زن در فرهنگ و هنر، دورة 5، ش اول، ص125ـ142.
[15] گرت، استفانی (1380). جامعه‌شناسی جنسیت، ترجمة کتایون بقایی، تهران: دیگر.
[16] گیدنز، آنتونی (1379). جامعه‌شناسی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نی.
[17] محمدپور، احمد (1389). «طرح‌های تحقیق با روش‏های ترکیبی: اصول پارادایمی و روش‏های فنی»، مطالعات اجتماعی ایران، دورة 4، ش 2، ص106ـ141.
[18] معیدفر، سعید؛ دهنوی، جلیل (1384). «بررسی رابطة احساس نابرابری جنسیتی و انگیزة تحرک اجتماعی در دختران دانشجو»، فصل‌نامة علمی‌ـ پژوهشی مطالعات زنان، دانشگاه الزهرا، پژوهشکدة زنان، س 3، ش 7، ص51ـ75.
[19] هداونداول، غزل؛ محرابی، حسینعلی؛ یزدخواستی، بهجت (1396). «بررسی تأثیر عامل قومیت بر سلامت روان، همسرآزاری، حمایت اجتماعی و رضایت زناشویی زنان»، فصل‌نامة مطالعات اجتماعی‌ـ روان‌شناختی زنان، س15، ش2، ص81ـ104.
[20] Bourdieu, Pierre (1984). Distinction: A social critique of the judgment of taste,(R. Nice,Trans), New York,NY: Harvard University Press.
[21] Klingorova . Kamila& Havlicek Tomas (2015). “Religion and gender inequality: The status of women in the societies of world religions”, Moravian Geographical Reports, vol. 23, No. 2, PP 2-11.
[22] Reitz. G, Jeffrey,Phan, B.Mai &Banerjee,Rupa (2014). “Gender equity in Canada’s newly growing religious minorities”, Publication in Ethnic and Racial Studies, Vol. 11, PP 681-699.