نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد انسان‌شناسی، دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشکدة علوم اجتماعی‌ـ گروه انسان‌شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت نظام خویشاوندی، خانواده و ازدواج میان زردشتیان پیش از اسلام و زردشتیان امروزین انجام گرفته است. در این پژوهشِ درزمانی، تغییر و تحولات نظام خویشاوندی با تأکید بر خانواده و ازدواج در ایران دوران ساسانی و زردشتیان امروزین با استفاده از روش کتابخانه‌ای و مردم‌نگاری بررسی شده است. تغییر و تحولاتی که در نظام خویشاوندی، خانواده و ازدواج در این پژوهش بررسی شده‌اند از دیدگاه کلود ریویر و جورج مرداک حرکت می‌کنند. این دو اندیشمند نظام خویشاوندی را در مرتبه‌ای پنداشته‌اند که کمترین تغییرات در آن متصور است. بااین حال، ریویر از میان عناصر خویشاوندی ازدواج را در بالاترین سطح تاثیرپذیری می‌انگارد. در این پژوهش، این مسئله بررسی شده است و صحت این پنداره با توجه به یافته‌ها و نتایج تحقیق تائید میشود. همچنین، گزاره‌هایی همچون گذار فرهنگ از اجزای ساده به سمت اجزای پیشرفته در رهیافت‌ تطور فرهنگی مورد مناقشه قرار می‌گیرد و با توجه به یافته‌های پژوهش دربارۀ نظام خویشاوندی روشن می‌شود که اجزای فرهنگ لزوماً از سطح ساده به سطح پیشرفته میل نمی‌کند و همچنین عناصری از فرهنگ قابل رؤیت است که الزاماً با تغییر همراه نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Kinship System among Zoroastrians in Pre-Islamic and Modern Iran Focusing on Family and Marriage

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Torkian Demneh 1
  • Manijeh Maghsoudi 2

1 M.Sc. in Anthropology, University of Tehran

2 Associate Professor Department of Anthropology, University of Tehran

چکیده [English]

The evaluation of the kinship, family and marriage systems in pre-Islamic Iran, mainly Sassanid era, and today Iranian Zoroastrian has been carried out in this study with diachronic approach. The changes in kinship system in pre-Islamic Iran and modern Zoroastrian in Iran had been assessed via library research methods, and ethnographic methods. In this study, the changes were assessed according to Claude Rivière and G. P. Murdock viewpoint of the kinship, family and marriage systems. These two scholars assumed the least changes in kinship system, and among kinship elements. Rivière believed that the most impact is related to the marriage. In this research, this theory analyzed and its accuracy is confirmed according to the findings. Moreover, the assumptions like the passage of cultural components from the simple elements to the developed elements are conflicted according to the findings of this study. Therefore, it has been distinguished that the cultural components does not necessarily move from the simple to the complicacy and does not necessarily change it as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kinship
  • family
  • marriage
  • Zoroastrianism
  • cultural changes
  • Claude Rivière
  • George Murdock
[1] آذرگشسب، اردشیر (1345). آیین زناشویی زردشتیان، تهران: کانون زردشتیان شریف‌آباد یزد مقیم مرکز.
[2] آرتور امانوئل، کریستن سن (1385). ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، تهران: صدای معاصر.
[3] انجمن موبدان تهران و انجمن‌ها و نهادهای زردشتی سراسر کشور (27/2/1386). «آیین‌نامۀ احوال شخصیه زردشتیان».
[4] اونوالا، موبد مانک رستم (1922). روایت داراب هرمزدیار، ج یک و دو، بمبئی.
[5] بارتلمه، کریستیان (1337). زن در حقوق ساسانی، ترجمۀ ناصرالدین بدیع‌الزمانی، تهران: عطایی.
[6] بادامچی، حسین و دیگران (1394). «ازدواج موقت در دین زردشتی و اسلام»، زن در فرهنگ و هنر، دورۀ 7، ش 4، زمستان: ص521ـ535.
[7] تفضلی، احمد (1354). مینوی خرد، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
[8] داوری، پروین (1394). «بررسی تطبیقی حقوق خانواده در دین زردشتی و اسلام (تا قرن هفتم هجری قمری)». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، تاریخ ایران باستان، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران.
[9] ریویر، کلود (1397). درآمدی بر انسان‌شناسی. ترجمه‌ی ناصر فکوهی. تهران: نشر نی.
[10] رضایی باغ‌بیدی، حسن (1384). روایت آذرفرنبغ فرخزادان (رساله‌ای در فقه زردشتی منسوب به سدۀ سوم هجری)، تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
[11] علوی، هدایت‌الله (1378). زن در ایران باستان، تهران: هیرمند.
[12] فربد، محمدصادق (1383). درآمدی بر خانواده و نظام خویشاوندی، تهران: پشوتن.
[13] قاسمی، منصور (1385). اصفهان، این‌همه هست، این‌همه نیست، اصفهان: نقش خورشید.
[14] کن آر، دارک (1394). مبانی نظری باستان شناسی، ترجمۀ کامیار عبدی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
[15] کنراد فیلیپ، کتاک (1386). انسان‌شناسی، کشف تفاوت‌های انسانی، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: علمی.
[16] مزداپور، کتایون (1371). زن در آیین زردشتی، زاربروکن، آلمان: انتشارات نوید.
[17] مظاهری، علی‌اکبر (1377). خانوادۀ ایرانی در روزگار پیش از اسلام، ترجمۀ عبداللّه توکل، تهران: قطره.
[18] ناهید، غنی (1392). قوانین ازدواج در ایران باستان براساس متون حقوقی و فقهی زردشتی، رسالۀ دکتری، فرهنگ و زبان‌های باستانی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران.
[19] هاشمی، رضی (1352). راهنمای دین زردشتی، تهران: سازمان انتشارات فروهر.
[20] Bernard, H. Russell (2006). Research Methods in Anthropology, Qualitative and Quantitative Approaches. Fourth Edition. Altamira Press: Lanham, United States of America.
[21] Ervad Bamanji, Nasarvanji Dhabhar (1909). Saddar Nasr and Saddar Bundehesh. The trustees of the Parsee Punchayet Funds and Properties. Mumbai.
[22] Fortunato, Laura (2009), the Evolution of Kinship and Marriage Systems, A thesis submitted for the degree of Doctor of Philosophy, Depatrment of Anthropology, UCL.
[23] Mary Kay, Gilliland (2017). Family and Marriage, an Open Invitation to Cultural Anthropology. Central Arizona College.
[24] Perikhanian, Anahit (1980). Mādigān ī Hazār Dādistān, The Book of a Thousand Judgements (a Sasanian Law-Book) Farraxvmart ī Vahrāmān; translated from Russian to English by Nina Garsoian. Mazda Publishers. Costa Mesa, California U.S.A.
[25] Prine Pauls, Elizabeth. Encyclopaedia Britannica,“cultural evolution”, Social Science, Encyclopaedia Britannica.
[26] Shenk, Mary K and Mattison, Siobhán M (2011). The Rebirth of Kinship Evolutionary and Quantitative Approaches in the Revitalization of a Dying Field, Springer Science-Business Media, LLC 2011.