مقاله پژوهشی
مسعود وحدت طلب؛ شهرام حیدری
چکیده
زنان، به گواهی تاریخ، هرگاه فرصت یافتهاند شایستگیهای خویش را در حوزههای فرهنگی، هنری و معماری به نمایش گذاشتهاند. زنانِ بانی، بهویژه در دورة تیموری، در ایجاد و گسترش تزئینات و موتیفهای مرتبط با مفاهیم زنانه نقش پررنگی داشتهاند. هدف اصلی این پژوهش بازنمایی و خوانشی از معماری ایرانیـ اسلامی براساس مؤلفههای ...
بیشتر
زنان، به گواهی تاریخ، هرگاه فرصت یافتهاند شایستگیهای خویش را در حوزههای فرهنگی، هنری و معماری به نمایش گذاشتهاند. زنانِ بانی، بهویژه در دورة تیموری، در ایجاد و گسترش تزئینات و موتیفهای مرتبط با مفاهیم زنانه نقش پررنگی داشتهاند. هدف اصلی این پژوهش بازنمایی و خوانشی از معماری ایرانیـ اسلامی براساس مؤلفههای بصری جنسیت و با محوریت زنانگی در معماری است. بنابراین، به منظور نزدیکشدن به اهداف پژوهش، ابتدا مرور مفاهیم مرتبط با موضوع جنسیت در روندِ تاریخی آن مورد نیاز بود که در ادامه سنجههای جنسیت و زنانگی در نمونهموردی انتخابی استخراج شده و مورد بررسی قرار گرفته است. شایان ذکر است که در راستای تعیین هویت جنسیتیِ شاخصهای بصری، گریزی به حوزههای فلسفی، روانشناسی تکاملی، روانکاوی، مستندات و شواهد تاریخی و پژوهشهای متأخرتر در مورد جنسیت اشیا و محصولات صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در مسجد گوهرشاد از دلالتهای بصریِ مرتبط با مفاهیم مردانه به نفع زنانگی کاسته شده است که یکی از دلایل مهم این موضوع میتواند حضور پررنگ زنان در عرصة سیاست و معماری باشد که سرآمد آن‌ها «گوهرشادآغا» بود.
مقاله پژوهشی
عطیه کامیابی گل؛ شهلا شریفی؛ حامد اکبرپور
چکیده
هدف از نگارش این مقاله شناخت و تحلیل اثر مقوله‌های فرهنگی به‌عنوان یک عامل مؤثر در بسط و تعیّن جنس دستوری در زبان‌های دارای جنس دستوری است. مقولۀ بررسی‌شده در این پژوهش مقولۀ ابزارآلات به‌عنوان مقوله‌ای با قدمت بسیار بالا در تاریخ بشر است. برای این منظور 330 ابزار رایج در زبان آلمانی و روسی به لحاظ جنس دستوری بررسی شد که در این ...
بیشتر
هدف از نگارش این مقاله شناخت و تحلیل اثر مقوله‌های فرهنگی به‌عنوان یک عامل مؤثر در بسط و تعیّن جنس دستوری در زبان‌های دارای جنس دستوری است. مقولۀ بررسی‌شده در این پژوهش مقولۀ ابزارآلات به‌عنوان مقوله‌ای با قدمت بسیار بالا در تاریخ بشر است. برای این منظور 330 ابزار رایج در زبان آلمانی و روسی به لحاظ جنس دستوری بررسی شد که در این مورد خاص، آزمون کایدو، اختلاف بسامد جنس مؤنث در ابزارهای بین دو زبان را معنادار (با آمارۀ برابر با 332/9 و سطح معناداری 002/0) نشان داد. درنتیجه، براساس چارچوب نظری به کار گرفته شده در این پژوهش، یعنی زبان‌شناسی فرهنگی، مشخص شد شناخت فرهنگی آلمانیزبانان به «زن»، صرفاً از این جهت، شناختی جنسیتزدهتر و ابزاریتر در مقایسه با روسیزبانان است. این پژوهش رویکرد درزمانی نداشته و همة تحلیلها در فضایی همزمانی ارائه شده است.
مقاله پژوهشی
حسن بشیر؛ حسن مسعودی؛ مجتبی رزم آرا
چکیده
یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در مطالعات بازنمایی، بازنماییهای صورت‌گرفته از زنان و ابعاد مختلف زندگی ایشان است. بر همین اساس، در این پژوهش سعی شده با روش تحلیل گفتمان «پدام» و با توجه به نظریة بازنمایی جنسیتی نحوة بازنمایی هویت زنانه در آثار کارگردان‌های زن سینمای ایران در سی و پنجمین جشنوارة فیلم فجر (1395) بررسی و تحلیل شود. ...
بیشتر
یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در مطالعات بازنمایی، بازنماییهای صورت‌گرفته از زنان و ابعاد مختلف زندگی ایشان است. بر همین اساس، در این پژوهش سعی شده با روش تحلیل گفتمان «پدام» و با توجه به نظریة بازنمایی جنسیتی نحوة بازنمایی هویت زنانه در آثار کارگردان‌های زن سینمای ایران در سی و پنجمین جشنوارة فیلم فجر (1395) بررسی و تحلیل شود. نتایج این تحلیل نشان می‌دهد دالهای مرکزی در چهار فیلم برگزیده بهطورکلی به بازنمایی ویژگیهای عام زنانه، ویژگیهای زن سنتی و ویژگیهای زن مدرن اشاره دارد. ویژگیهای زن سنتی شامل مادری، به‌عنوان مهمترین نقش، گرایش به مردسالاری، تحمل شرایط سخت به خاطر خانواده، پایبندی به قواعد روابط عاطفی، خانوادهمحوری و مخالفت با پدیدههای جدید است و ویژگیهای زنان مدرن شامل خودخواهی، شجاعت، اعتقاد به حقوق برابر، عدم تبعیت از همسر، جابهجایی نقشهای سنتی، اهمیت به ظاهر و کمارزشبودن خانهداری است. ویژگیهای عام زنانه نیز شامل عاطفی و احساسی بودن، اهمیت نقش مادری، خانواده منشأ امنیت، نیاز به روابط عاطفی متقابل در خانواده، حفظ خانواده با روابط مثبت و فداکاری است.
مقاله پژوهشی
مجتبی ترکیان دمنه؛ منیژه مقصودی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت نظام خویشاوندی، خانواده و ازدواج میان زردشتیان پیش از اسلام و زردشتیان امروزین انجام گرفته است. در این پژوهشِ درزمانی، تغییر و تحولات نظام خویشاوندی با تأکید بر خانواده و ازدواج در ایران دوران ساسانی و زردشتیان امروزین با استفاده از روش کتابخانه‌ای و مردم‌نگاری بررسی شده است. تغییر و تحولاتی که در ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت نظام خویشاوندی، خانواده و ازدواج میان زردشتیان پیش از اسلام و زردشتیان امروزین انجام گرفته است. در این پژوهشِ درزمانی، تغییر و تحولات نظام خویشاوندی با تأکید بر خانواده و ازدواج در ایران دوران ساسانی و زردشتیان امروزین با استفاده از روش کتابخانه‌ای و مردم‌نگاری بررسی شده است. تغییر و تحولاتی که در نظام خویشاوندی، خانواده و ازدواج در این پژوهش بررسی شدهاند از دیدگاه کلود ریویر و جورج مرداک حرکت میکنند. این دو اندیشمند نظام خویشاوندی را در مرتبهای پنداشتهاند که کمترین تغییرات در آن متصور است. بااین حال، ریویر از میان عناصر خویشاوندی ازدواج را در بالاترین سطح تاثیرپذیری میانگارد. در این پژوهش، این مسئله بررسی شده است و صحت این پنداره با توجه به یافتهها و نتایج تحقیق تائید میشود. همچنین، گزارههایی همچون گذار فرهنگ از اجزای ساده به سمت اجزای پیشرفته در رهیافت تطور فرهنگی مورد مناقشه قرار میگیرد و با توجه به یافته‌های پژوهش دربارۀ نظام خویشاوندی روشن میشود که اجزای فرهنگ لزوماً از سطح ساده به سطح پیشرفته میل نمیکند و همچنین عناصری از فرهنگ قابل رؤیت است که الزاماً با تغییر همراه نیست.
مقاله پژوهشی
زهرا غیاثیان؛ سعید شاپوری
چکیده
سیمون دوبوار در کتاب مشهورش، جنس دوم، مفاهیم خاص فمنیسم اگزیستانسیالیستی را برای اولین‌بار ارائه می‌دهد. مطابق همین مضامین، وی تمایزهای بین مشخصههای زیست‌شناسی و ساختار اجتماعی و تاریخی یک جنسیت و کلیشههای مرتبط با آن را توضیح می‌دهد و موفق میشود منبع اصلی‌ای که زنان را در این ساختارها در مقام دیگری معرفی می‌کند ...
بیشتر
سیمون دوبوار در کتاب مشهورش، جنس دوم، مفاهیم خاص فمنیسم اگزیستانسیالیستی را برای اولین‌بار ارائه می‌دهد. مطابق همین مضامین، وی تمایزهای بین مشخصههای زیست‌شناسی و ساختار اجتماعی و تاریخی یک جنسیت و کلیشههای مرتبط با آن را توضیح می‌دهد و موفق میشود منبع اصلی‌ای که زنان را در این ساختارها در مقام دیگری معرفی می‌کند اصلاح کند. با تکیه بر این الگوهای مطرحشده از سوی دوبوار، میتوان شخصیت زن را در نقشهای خاص زنانه، مثل زن شوهردار و زن عاشق و زن نارسیست، توضیح داد. او با توصیف زنان در موقعیتهای متفاوت، سعی در به تصویر کشیدن مواردی دارد که چگونه زنان با زیر فشار گذاشتن خود در شرایط خاصشان زمینه را فراهم میکنند تا جنس دوم باشند. در این تحقیق سعی شده شخصیتهای زن سه درام مدرن اتوبوسی به نام هوس از تنسی ویلیامز، جنزدگان از هنریک ایبسن و آن‌ها زندهاند از آثول فوگارد براساس این رویکرد سیمون دوبوار توضیح داده شوند. پژوهش حاضر نشان می‌دهد که چگونه کاربرد این نظریه در خوانش یک متن نمایشی میتواند درک رایج را، که ساختة نظام مردسالارانه است، تغییر دهد و جایگزین آن شود.
مقاله پژوهشی
فرزانه نجفی؛ علی اصغر شیرازی
چکیده
جستار پیش رو به بررسی آثار هنرمندان فعال زن در حیطة «هنر اجرا» و «هنر محیطی» پرداخته است. مندیتا، وندرمولن و گودرزی، هنرمندان انتخاب‌شده در این پژوهش، بدن زنانة خود را به‌عنوان مدیوم اصلی برای خلق آثار هنری‌شان در طبیعت به‌کار گرفته‌اند. هدف کلی این پژوهش بررسی عوامل تأثیرگذار بر ایجاد شباهت‌ها و تفاوت‌ها در نحوة ارائه ...
بیشتر
جستار پیش رو به بررسی آثار هنرمندان فعال زن در حیطة «هنر اجرا» و «هنر محیطی» پرداخته است. مندیتا، وندرمولن و گودرزی، هنرمندان انتخاب‌شده در این پژوهش، بدن زنانة خود را به‌عنوان مدیوم اصلی برای خلق آثار هنری‌شان در طبیعت به‌کار گرفته‌اند. هدف کلی این پژوهش بررسی عوامل تأثیرگذار بر ایجاد شباهت‌ها و تفاوت‌ها در نحوة ارائه و استفاده از بدن زن در چیدمان‌ها یا اجراهایی است که هنرمندان هنر محیطی، در قیاس با حضور یا نقش بدن در هنر اجرا، در آثارشان استفاده کرده‌اند. پژوهش حاضر سؤالات در‌برگیرندة دو سؤال است: در نحوة ارائة عصر بدن در طبیعت چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی بین آثار هنرمندان مورد پژوهش وجود دارد؟ همچنین، نحوة ارائه و استفاده از عنصر بدن در آثار هنرمندان مورد پژوهش چگونه است؟ روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی و شیوة جمع‌آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و میدانی صورت گرفته است. در راستای اهداف پژوهش، مصاحبه و پرسش‌نامه‌هایی نیز انجام شده است. شیوة تجزیه و تحلیل مطالب به صورت کیفی و تحلیل محتوا انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بدن در آثار هر سه هنرمند به‌عنوان یک ابژه و مدیوم اصلی به کار گرفته شده است، اما تفاوت‌های فرهنگی، جغرافیایی، خصوصاً باورهای مذهبی آن‌ها، توانسته تأثیر مهمی در نحوة ارائة متفاوت و سمبلیک هنرمندان از بدنشان در ارائة آثار هنری‌شان داشته باشد.
مقاله پژوهشی
مسعود علیا؛ مژده هاشمی نسب
چکیده
پژوهش حاضر چگونگی بیان خود از طریق انتخاب تصویر پروفایل را در میان کاربران زن ایرانی در شبکههای اجتماعی مجازی (مطالعة موردی: فیسبوک) با تکیه بر نظریۀ نمایشی اروینگ گافمن بررسی می‌کند. پژوهش حاضر پژوهشی‌ـ بنیادی است. در نظریة نمایشی گافمن، جامعه همچون صحنة نمایش و کنشگران همچون بازیگران نمایش در نظر گرفته می‌شوند. اگر شبکههای ...
بیشتر
پژوهش حاضر چگونگی بیان خود از طریق انتخاب تصویر پروفایل را در میان کاربران زن ایرانی در شبکههای اجتماعی مجازی (مطالعة موردی: فیسبوک) با تکیه بر نظریۀ نمایشی اروینگ گافمن بررسی می‌کند. پژوهش حاضر پژوهشی‌ـ بنیادی است. در نظریة نمایشی گافمن، جامعه همچون صحنة نمایش و کنشگران همچون بازیگران نمایش در نظر گرفته می‌شوند. اگر شبکههای اجتماعی را بتوان جامعهای پنداشت که کاربران درون آن به اجرای نقش میپردازند، میتوان انتخاب تصاویر پروفایل را آغاز این اجرا در نظر گرفت. فضای مجازی این امکان را فراهم می‌کند که کاربران در مواجهه با دیگران یک «خود» انتخابی داشته باشند و آن را از طرق گوناگون همچون انتخاب تصویر پروفایل بیان کنند. این نوشتار در ذیل مطالعات فرهنگ دیداری جای میگیرد که تأکید آن بر فرهنگ به‌منزلة عنصر تأثیرگذار بر تجربۀ دیداری است و بالعکس. در پرتو این نگرش، آن جنبههای فرهنگی که در انتخاب تصویر پروفایل به دست کاربران زن تأثیرگذارند شناسایی می‌شوند. در پژوهش حاضر، تلاش شده است که خود تصاویر تحلیل شوند و برای این منظور 200 تصویر پروفایل به‌عنوان نمونه انتخاب شدهاند. در بررسی تصاویر هم از تحلیل محتوای کیفی و هم تحلیل کمی به منظور مشاهده و دسته‌بندی مقوله‌های شناسایی‌شده بهره بردهایم. به نظر میرسد زنان در تصاویر پروفایل خود تلاش میکنند یک خود ایدئال را بسازند و به نمایش بگذارند که با کلیشههای جنسیتی همخوان باشد و همچنان درگیر بازتولید و اجرای هنجارهای جنسیتی هستند.
