نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران، مددکار اجتماعی

2 دکترای تخصصی روان‌شناسی سلامت، دانشگاه آزاد بین‌المللی کیش، مشاور و روان‌درمانگر

چکیده

یکی از مسائل مطرح‌شده در حوزة جامعه‌شناسی بدن، که امروزه در میان دختران و زنان رواج فراوانی یافته، مدیریت بدن است که در آن افراد با تغییر ویژگی‌های ظاهری بدن، خود را با دیگران مقایسه می‌کنند. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا توصیفی‌ـ تحلیلی است. در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شد. ابزارهای پژوهش عبارت‌اند از: پرسش‌نامة سرمایة فرهنگی بوردیو و پرسش‌نامة محقق‌ساختة مقیاس مدیریت بدن زنان و مقایسة اجتماعی گیبونز و بونک. این پژوهش در سال 1398 انجام شده است و حجم نمونه را 382 نفر از زنان و دختران 20 تا 45 سالة شهر سنندج تشکیل داده‌اند. روش نمونه‌گیری از نوع خوشه‌ای چندمرحله‌ای بوده و برای تجزیه و تحلیل داده‌های کمی از نرم‌افزارهای SPSS22 و LISREL استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که میان متغیرهای مدیریت بدن، سرمایة فرهنگی، رسانه، مقایسة اجتماعی متغیرهای ذکرشده رابطة معناداری وجود دارد. مدل جامعه‌شناختی مدیریت بدن در زنان بر‌اساس سرمایة فرهنگی و رسانه با میانجی‌گری مقایسة اجتماعی در شهر سنندج دارای برازش است. اثر پیش‌بینی مدیریت بدن بر‌اساس مقایسة اجتماعی در این پژوهش 48/0، اثر پیش‌بینی مدیریت بدن بر‌اساس سرمایة فرهنگی در این پژوهش 47/0 و اثر پیش‌بینی مدیریت بدن بر‌اساس رسانه در این پژوهش 46/0 است. در زنان شهر سنندج مقایسة اجتماعی منبعی ضروری از اطلاعات دربارة خود مدیریت بدن به شمار می‌آید و فرایند‌های مقایسة اجتماعی شکاف میان مباحث مربوط به خود و مفهوم هویت فردی و میان گروهی را پر می‌کنند. با افزایش مصرف رسانه‌های خارجی، مدیریت بدن افزایش می‌یابد. در‌واقع، این یافته تلویحاً نشان می‌دهد که جامعة مورد نظر درمعرض منابع خارجی و نوظهور هویت‌ساز قرار گرفته‌اند و مخاطبان ساعت‌های درخور توجهی را در شبانه‌روز از رسانه‌هایی همچون ماهوارة ا اینترنت و فضای مجازی استفاده می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Sociological Model of Women's Body Management Based on Cultural Capital and Media with Social Comparison Mediation (Case Study: Sanandaj (

نویسندگان [English]

  • Ronak Dorokh 1
  • Hamed Nouri 2

1 M.A.of sociology, University of Tehran

2 PhD of health psychology, Kish International Campus, Islamic Azad University, Kish

چکیده [English]

One of the issues in the field of body sociology is body management, which is widespread today among girls and women. It means people build social bodies by altering their physical appearance. The research method was applied in terms of purpose in the descriptive-analytical method. The research has used instruments including Bourdieu Cultural Capital Questionnaire and Researcher-Made Questionnaire of Women's Body Management Scale and Social Comparison of Gibbons and Bonk in 2019. The sample size was 382 women and girls aged 20-45 in the city of Sanandaj. The method was multi-stage cluster sampling. SPSS22 software and LISREL software were used for quantitative data analysis. The results showed that there is a significant relationship between variables of body management, cultural capital, media, and social comparison of mentioned variables. The sociological model of body management in women based on cultural capital and the media is mediated by social comparison mediation in Sanandaj. Social comparison with a impact coefficient of 0.45 can affect two variables of cultural capital that have had effects on the media variable of body management criterion. In urban women, social comparison is an essential source of information about body self-management, and social comparison processes fill the gap between self-talk and the concept of individual and inter-group identity.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • body management
  • Cultural Capital
  • Social comparison
  • media
[1] احمدنیا، شیرین (1384). «جامعه‌شناسی بدن و بدن زن»، فصل‌نامة زنان، ش 5، ص132ـ143.
[2] ادیبی‌سده، مهدی؛ علیزاده، مهدی؛ کوهی، کمال (1390). «تبیین جامعه‌شناختی مدیریت بدن»، فصل‌نامة علمی، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، س 9، ش 3، زمستان، ص 59ـ84.
[3] پارسا، محمد (1376). روان‌شناسی یادگیری بر بنیاد نظریه‌ها، تهران: گل سرخ.
[4] جواهری فاطمه (1387). «بدن و دلالت اجتماعی و فرهنگی آن»، نامة پژوهش فرهنگی، س 9، ش 47، ص37ـ80.
[5] فاتحی، ابوالقاسم، خالصی، ابراهیم (1387). «مدیریت بدن و رابطة آن با پذیرش اجتماعی»، مطالعات راهبردی زنان، ش 41، دورة 11، پاییز، ص 18ـ46.
[6] فرامرزیانی، سعید؛ غفاری‌آذر، داوود (1397). «تأثیر مصرف رسانه‌های جمعی بر مدیریت بدن جوانان ساکن در شهر ارومیه پاییز و زمستان 1396»، ش30، علمی‌ـ پژوهشی، ص117ـ140.
[7] قادرزاده، امید ، قادرزاده، هیرش، حسن پناه، حسین (1391)، «تأثیر مصرف رسانه‌های جمعی بر مدیریت بدن زنان»، زن و جامعه، شماره 3، پاییز 1391 ص1ـ21.
[8] قاسمی، وحید؛ عدلی‌پور؛ صمد؛ برندگی، بدری (1393). «رابطة استفاده از شبکة اجتماعی فیسبوک با تصور بدن بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه اصفهان»، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، ش 3.
[9] قبادی، حشمت؛ کلدی، علیرضا؛ مهدوی، سید محمدصادق (1397). «تبیین جامعه‌شناسی مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی و فرهنگی»، علمی‌ـ پژوهشی وزارت علوم، ش 45، ص‌75ـ95.
[10] قدیمی، مهدی؛ قاسمی، حامد (1391). بررسی تأثیر محرومیت و احساس بیگانگی اجتماعی بر احساس امنیت اجتماعی (مطالعة موردی دانشجویان دانشگاه‌های زنجان)، فصل‌نامة دانشگاه انتظامی زنجان، دورة زمستان 1391، ش4، ص29ـ35.
[11] کیوان‌آرا، محمود و دیگران (1389). «قشربندی اجتماعی و اصلاح بدن»، مجلة شورای فرهنگی زنان، بهار، دورة  12، ش 47، ص73ـ98.
[12] گافمن، اروین (1386). داغ و ننگ، ترجمة مسعود کیان‌پور، تهران: مرکز.
[13] گیدنز، آنتونی (1382). تجدد و تشخص، ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: نی.
[14] نوروزی، علی؛ ملکی،امیر؛ پارسامهر، مهربان؛ قاسمی، حمید (1397). «بررسی تأثیر تصویر بدن و مدیریت بدن بر مشارکت ورزشی زنان استان ایلام»، مجلة جامعه‌شناسی کاربردی، دورة 29، ش 4، ش پیاپی 72.
[15] Anderson-Fye, E. P. (2004). “A Coca-Cola shape: Cultural change, body image, and eating disorders in San Andrés, Belize”, Culture, Medicine and Psychiatry, 28(4), PP 561-595
[16] Featherstone, Mike, Hepworth Mike, Brayan & S. Turner, (2001). The Body: Social Process and Cultural Theory. SAGE Publications. London.
[17] Featherstone, Mike, (2010). “Body, Image and Affect in Consumer Culture”, Body & Society Journal. Vol 16 (1): PP 193-221
[18] Frank. Arthur W, (1990). “Bringing Bodies back in: a decade review”, Theory.Culture and Society (7): PP 131- 62
[19] Gibbons, F. X. & Buunk, B. P. (1999). “Individual differences in social comparison; Development of a scale of social comparison orientation”, Journal of Personality and Social Psychology, 76, 1, PP 129-142.
[20] ISAPS surveys plastic surgeons. (2017). Throughout the world for statistics about the number click here to find a top quality surgeon today, By Japanese Society of Aesthetic Plastic Surgery (JSAPS) · Global Survey Press... 2017 Global Statistics. www.isaps.org.
[21] Karçkay, A. T. (2009). “The relationship between parental attitude and social comparison of the eight grade students”, Social and Behavioral Sciences, 1, PP 1469-1473.
[22] Krieger, Nancy & Smith Davey, (2004). “Bodies Count and Body Count: Social Epidemiology and Embodying Inequality”, EpidemiologicReviews. vol.26.
[23] Nettleton, Sara, (1995). The sociology of Health and Illness. Cambridge. Polity press.
[24] Nettleton, Sarah &Watson, Jonathan, (1998). The Body in Everyday Life, London and New York, Routledge Publisher.
[25] Malson, H. (2008). Deconstructing unhealthy body-weight and weight management. In S. Riley, M. Burns, H. Frith, S. Wiggins, & P. Markula (Eds.), Critical Bodies: Representations, identities and practices of weight and body management (PP 27-42). London, England: Palgrave Macmillan.
[26] Nettleton. Sara, (2001). The Sociology of the Body. The Blackwell Companion to Medical Sociology. Edited by William. C.Cockerham.Blackwell Publisher.
[27] Schneider, S. & Schupp, J. (2014). “Individual Differences in Social Comparison and its Consequences for Life Satisfaction: Introducing a Short Scale of the Iowa–Netherlands Compare-son Orientation Measure”, Social Indicators Re-search, 115, 2, PP 767–789.
[28] Shilling, Chris, (2005). The Body in Culture. Technology & Society. SAGE Publications. London.
[29] Shilling, Chris. (1993). The Body and Social Theory. Culture & Society. Sage Publisher. London.
[30] Shilling, Chris (1993). Body and Social Theory, London, Sage Publication.
[31] Tsianakas, V & Rice, K (2005). “Gender Impact Assessment: Body Image.” Australia, Women's Health Publication
[32] Tuner, Bryans, (1994). Regulating Bodies. Essay in Medical Sociology. London. Rutledge.
[33] Wellington, A. Christine & Bryson, R. John (2001). “At Face Value: Image Consultancy Emotional Labour and Professional Work”, Sociology, Vol.35, No.4.
[34] Wilson (2009). A Model of Academic Self-Concept: Perceived Difficulty, Social Comparison, and Achievement among Academically Accelerated Secondary School Students. The University of Connecticut.
[35] Wilson, H. E. (2008). Perceived Challenge and Academic Self-concept (PCSC) scale. Paper presented at the Annual Meeting of the Ameri-can Educational Research Association. New York City.