نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه باستان شناسی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2 دانش‌آموختة دکتری باستان شناسی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
3 دانش‌آموختة دکتری باستان شناسی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
4 کارشناسی ارشد باستان شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
چکیده
در زمان حکومت تیموریان، هنر نقاشی به چنان درجهای از تکوین و تکامل رسید که الگویی برای کل مکاتب آیندة نقاشی ایران شد. با توجه به رویکرد حکمرانان تیموری، شاهد بلوغ و کمال موسیقی در این دوره هستیم که با مطالعه در نگاره‌های موجود، میتوان به نکات بسیار پراهمیت و مطرح حیات موسیقیایی، از جمله جلوت و ملازمت زنان نوازنده و سازها و ابداعات این هنر، در این دوره پی برد. در تاریخ ایران پس از اسلام، عصر صفوی هم به لحاظ دگرگونیهای مهم سیاسی‌ـ فرهنگی و اجتماعی نقطة عطفی محسوب می‌شود و نگارگری صفویه نیز، مانند سایر شاخههای هنری، از این قاعدۀ مستثنا نبوده است. نوشتۀ حاضر بر آن است تا با رویکرد تطبیقی و به روش توصیفی‌ـ تحلیلی و تاریخی و با استناد به منابع کتابخانهای و اسناد موزهایِ بر‌جای‌مانده از روزگار تیموریان و صفویان، هویت و جایگاه اجتماعی زنان نوازنده را به صورت تطبیقی بررسی و تبیین کند. سؤال اصلی این پژوهش بدین صورت مطرح می‌شود؛ نگاه دو سلسله به زنان نوازنده در آثار هنری چگونه تببین یافته است؟ مطالعات صورت‌گرفته نشان میدهد که بهرغم شباهت نقشهای این دو دوره با یکدیگر، مع‌الوصف در عصر صفوی بزرگ‌داری و احترام به مقام زن و نوازنده نسبت به دورۀ تیموریان بیشتر بوده است. در عصر تیموری، زنان نوازنده در مجالس آرام و بدون هیاهو همراه با پادشاه و معمولاً در ردة پایین مجلس به نمایش درآمدهاند. در اوایل دورة صفویه، زنان همراه مردان درباری و نزدیک شخص شاه و در اواخر این دوره نیز در صحنههای شلوغ به تصویر کشیده شدهاند؛ در‌حالی‌که به جای نوازندگی بیشتر به رقص میپردازند و جایگاهشان تنزلی مقطعی به خود دیده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A comparative comparison of women position in the music assemblies of the Timurid and Safavid periods based on the surviving Painting
نویسندگان [English]
- Habib Shahbazi Shiran 1
- Seyed Mehdi Hosseini Nia 2
- esmaiel maroufi aghdam 3
- Zahra Nasrollahi 4
1 Assistant Professor, Department of Archeology, Mohaghegh Ardabili University
2 Phd Graduate of Archaeology, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili
3 university of mohaghegh ardabili
4 Master’s Graduate of Archaeology
چکیده [English]
During the reign of the Timurids, the art of painting reached such a level of development and evaluation that it became a model for all future schools of painting in Iran. According to the approach of the Timurid rulers, we see the maturity and perfection of music in this period, by studying the existing Painting, one can understand the very important and prominent points of musical life, including the presence and service of female musicians and the instruments and innovations of this art in this period. In the history of Iran after Islam, the Safavid era is also a turning point in terms of important political, cultural, and social changes, and Safavid miniature, like other branches of art, was no exception to this rule. The present article intends to comparatively examine and explain the identity and social status of female musicians with a comparative approach and in a descriptive-analytical and historical method and according to library sources and museum documents left from the Timurid and Safavid eras. The main question of this research is as follows; How are the two dynasties’ insights into female musicians explained in works of art? Studies show that despite the similarity of the maps of these two periods, in the Safavid era, however, greatness and respect for women and musicians were more than the Timurid period. In the Timurid era, female musicians were performed in quiet, unhurried gatherings with the king, usually in the lower house. In the early Safavid period, women were depicted with court men and close to the king, and in the late period, in crowded scenes; Instead of playing more, they dance and their position has seen a temporary decline.
کلیدواژه‌ها [English]
- Painting
- Music Councils
- Women Musicians
- Teymouri
- Safavid
)