نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آشتیان

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آشتیان

چکیده

بررسی تغییراتی که در ادراک و عملکرد نسل‌های مختلف از زیبایی بدن رخ داده است بر این فرض استوار است که نسل‌های مختلف با سپری‌کردن تحولات متفاوت اجتماعی، تجارب متفاوتی از منظر ارزش‌ها، هنجارها و عملکرد زیبایی دارند. بر این مبنا، این پژوهش با هدف مطالعة تحولات عینی و ذهنی زیبایی بین سه نسل زنان در شهر اراک به انجام رسیده است. چارچوب نظری پژوهش بر‌اساس تلفیق نظریه‌های بوردیو، گیدنز، اینگلهارت و فمنیسم تدوین شده است. روش پژوهش، پیمایش مقطعی و علّی‌ـ تبیینی است. نمونه از بین سه نسل اخیر زنان شهر اراک (گروه‌های سنی بین 19ـ68) مطابق فرمول کوکران 383 نفر محاسبه شد؛ اما برای اطمینان از افت نمونه پرسش‌نامه بین 390 نفر توزیع شد. نتایج پژوهش شواهدی از «تمایز نسلی در عینیت و همگرایی نسلی در ذهنیت زیبایی» در اختیار ما قرار می‌دهد که بر‌اساس آن هرچند در نوع خودپندارة بدنی و میزان تمایل به زیباسازی بدن تفاوت معناداری بین نسل‌های جوان، میان‌سال و مسن مشاهده نمی‌شود، در نمود و اقدام عملی برای زیباسازی بدن، که در قالب مدیریت بدن خود را نشان می‌دهد، بین نسل‌های سه‌گانه تفاوت معناداری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing Subjective and Objective Dimensions of Body Contouring among Three generations of Women in Arak City

نویسندگان [English]

  • Najmeh Fani 1
  • Mohammad Hossein Asadi Davoodabadi 2
  • Ali Roshanaie 2

1 Economic and Development Sociology– Iranian Social Issues Ph.D student, Faculty of Humanities, Ashtian Branch, Islamic Azad University, Ashtian, Iran.

2 Assistant Professor of Sociology Department, Faculty of Humanities, Ashtian Branch, Islamic Azad University, Ashtian, Iran. (advisor & corresponding author)

چکیده [English]

Comparing Subjective and Objective Dimensions of Body Contouring among Three generations of Women in Arak City
Abstract
The study of changes occurred in perception and performance of different generations is based on the assumption that, through experiencing different social revolutions, different generations have different experiences of beauty values, norms and performance. Based on this, the present research was carried out to study subjective and objective revolutions of beauty among three generations of women in Arak city.
Theoretical framework of the research is developed based on theories by Bourdieu, Giddens, Inglehart, and feminism. The research methods were cross-sectional survey and causal-explanatory. The sample was calculated as 383 from three recent generations of women in Arak city (age groups 19-68) based on Cochran formula; but, to consider sample loss, the questionnaire copies were distributed among 390 women.
The results showed “intergenerational distinctions in beauty's objectivity and intergenerational congruence in beauty's subjectivity” based on which we see that even if there are no significant differences among young, middle-aged, and old generations regarding physical self-concept but there are significant differences among these three generations regarding manifestation of and attempt to body contouring which appears as body management.
Keywords: women, beauty, medium, inclination towards body contouring, body management, norms, self-concept

کلیدواژه‌ها [English]

  • medium
  • inclination towards body contouring
  • body management
  • norms
  • self-concept
[1] آبرکرامبی، نیکولاس؛ هیل، استفن؛ ترنر، برایان (1370). فرهنگ جامعه‌شناسی، ترجمة حسن پویان، تهران: چاپخش.
[2] آزاد‌ارمکی، تقی؛ چاوشیان، حسن (1381)، «بدن به‌مثابة رسانه هویت»، مجلة انجمن جامعه‌شناسی ایران، دورة 4، ش 4، ص 74ـ98.
[3] اتکینسون، ریتاال؛ هیلگارد، ارنست ‌روپیکوت (1382). زمینة روان‌شناسی، ترجمة محمد‌تقی براهنی، تهران: رشد.
[4] بهار، مهری؛ وکیلی قاضی جهانی، محمد (1390). «تحلیل گفتمان جراحی‌های زیبایی صورت»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دورة 9، ش اول، ص 63ـ92.
[5] پناهی، محمدحسین (1378). «فاصلة نسلی و اختلافات خانوادگی و چگونگی برخورد با آن»، فصل‌نامة علمی‌ـ پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا(س)، س 11، ش 37 و 38، ص 77ـ114.
[6] تاجیک، محمدرضا (1381) «جامعة ایرانی و شکاف میان نسل‌ها»، راهبرد، ش 26، ص 264ـ282.
[7] توسلی، غلامعباس؛ مدیری، فاطمه (1391). «بررسی گرایش زنان به جراحی زیبایی در شهر تهران»، مطالعات اجتماعی‌ـ روان‌شناختی زنان (مطالعات زنان)، دورة 10، ش اول، ص 61ـ80.
[8] جواهری، فاطمه (1387). «بدن و دلالت‌های فرهنگی‌ـ اجتماعی آن»، نامة پژوهش، دورة 9، ش اول 1، ص 37ـ80.
[9] حاجی ابول‌لو، کبری؛ حلاج‌زاده، هدی؛ مسعودنیا، ابراهیم (1397). «مقایسة سرمایة فرهنگی بین دو گروه زنان با سابقة عمل‌های جراحی زیبایی و بدون انجام جراحی زیبایی در شهر رشت»، جامعه‌شناسی کاربردی (مجلة پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان)، دورة 29، ش 4، ص 167ـ182.
[10] خبرگزاری جمهوری اسلامی (١٣٩٧). «تعداد باشگاه‌های فعال در کشور مشخص شد»، به نشانی:
https://www.irna.ir/news/83155372
[11] خبرگزاری صداوسیما (١٣٩٧). «درد واگیردار این روزهای جامعه»، به نشانی:
https://www.iribnews.ir/fa/news/2266846
[12] دانش، یوسف (1395). «بررسی عوامل مؤثر بر گرایش به جراحی زیبایی بین دانشجویان دختر در دانشگاه هرمزگان»، دو‌فصل‌نامة مشارکت و توسعة اجتماعی، دورة اول، ش 2، ص62ـ79.
[13] دهخدا، علی‌اکبر (1351). لغت‌نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
[14] رستگارخالد، امیر؛ کاوه، مهدی (1392). «مطالعة معانی ذهنی عمل جراحی زیبایی»، نشریة زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دورة 11، ش4، ص 453ـ478.
[15] رفیع پور، فرامرز (1382). جامعة روستایی و نیازهای آن، چ 2، تهران: شرکت سهامی.
[16] ریتزر، جورج (1374). نظریة جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: علمی.
[17] صبوری خسروشاهی، حبیب (1389). «بررسی تفاوت سبک زندگی والدین و فرزندان و چگونگی تبدیل آن به تعارض در خانواده»، رسالة دکتری، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
[18] ظریف مرادیان، نسرین؛ زنجانی‌زاده، هما (1395). «مطالعه کیفی تصمیم‌گیری‌های زنان در رابطه با جراحی‌های زیبایی (با رویکرد نظریة مبنایی)»، دورة 7، ش اول، ص 179ـ202.
[19] عباس‌زاده و همکاران (1391). «مطالعة جامعه‌شناختی گرایش به زیبایی با عمل جراحی پلاستیک و عوامل مرتبط با آن (مورد مطالعه: زنان و دختران 64-16 سالة شهر تبریز)»، جامعه‌شناسی کاربردی، س 23، ش 3، ص 123ـ140.
[20] فاتحی، ابوالقاسم؛ اخلاصی، ابراهیم (1387). «مدیریت بدن و رابطة آن با پذیرش اجتماعی بدن»، مطالعات راهبردی زنان، ش 41، ص 9ـ42.
[21] فانی، نجمه؛ اسدی داوود‌آبادی، محمد‌حسین؛ علی روشنایی (1399). «تحلیل تحول تاریخی گفتمان‌های زیبایی و تأثیر آن بر حیات زن ایرانی»، پژوهش‌نامة زنان، دورة 11، ش 32، ص 121ـ141.
[22] قادرزاده، امید؛ خالق‌پناه، کمال؛ خزایی سارا (1393). «تجربه‌های زنانه از جراحی زیبایی (مطالعة کیفی دلایل و پیامدهای جراحی زیبایی)»، نشریة زن در توسعه و سیاست، دورة 12، ش اول، ص1ـ20.
[23] قاسمی، افسانه (1396). «مطالعة کیفی نگرش و ادراکات زنان از بدن با تأکید بر جراحی‌های زیبایی»، جامعه‌شناسی کاربردی، س 28، ش4، ص 173ـ193.
[24] کوهی، کمال و همکاران (1390). «تبیین جامعه‌شناختی مدیریت بدن در میان زنان»، مطالعات اجتماعی و روان‌شناختی زنان، مقالة 3، دورة 9، ش3، ص 35ـ58.
[25] کیوان‌آرا، محمود؛ قربانی، رسول؛ ژیان‌پور، مهدی (1389). «قشربندی اجتماعی و اصلاح بدن: جراحی زیبایی به‌مثابة نماد پایگاه اجتماعی»، مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان)، دورة 12، ش 47، ص73ـ98.
[26] گیدنز، آنتونی (1378). تجدد و تشخص در جامعة جدید، ترجمة ناصر موفقیان، تهران: نی.
[27] لاور، رابرت اچ (1373). دیدگاه‌هایی دربارة دگرگونی اجتماعی، ترجمة کاووس سیدامامی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
[28] محمودی، یسری؛ محدثی گیلوایی، حسن (1396). «مطالعۀ جامعه‌شناختی صنعت بدن (مطالعۀ کیفی دلایل و پیامدهای جراحی‏‌های زیبایی زنان ساکن شهر تهران 1395)»، زن در توسعه و سیاست، دورة 15، ش4، ص 523ـ547.
[29] مختاری، مریم؛ عنایت، حلیمه (1390). «نقش نگرش‌های جنسیتی در پیدایش تصور بدنی زنان (مطالعة موردی: زنان تحت عمل جراحی زیبایی در شهر شیراز)»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دورة 9، ش3، ص 67ـ87.
[30] میشل، آ. (1376). پیکار با تبعیض جنسی. ترجمة: م، ج؛ پوینده، تهران: آگاه.
[31] نجم‌آبادی، افسانه (1398). زنان سیبیلو و مردان بی‌ریش؛ نگرانی‌های جنسیتی در مدرنیتة ایرانی، چ 6، تهران: تیسا.
[32] نوغانی محسن؛ مظلوم خراسانی، محمد؛ ورشوی، سمیه (1398). «عوامل اجتماعی مؤثر بر انجام جراحی زیبایی زنان»، مطالعات اجتماعی‌ـ روان‌شناختی زنان (مطالعات زنان)، دورة 8، ش 4، ص75ـ101.
[33] هاشم‌نژاد، حسین؛ نعمتی، سید جواد (1390). «زیبایی‌شناسی در فلسفة صدرالمتألهین»، نشریة فلسفه، دورة 39، ش 2، ص 137ـ162.
[34] هنسن، جوزف؛ رید، ایولین؛ آلیس واترز، ماری (1386). آرایش، مد و بهره‌کشی از زنان، ترجمة افشنگ مقصودی، تهران: گل‌آذین.
[35] Baker-Pitts, C. (2008). “Symptom or Solution? The Relational Meaning of Cosmetic Surgery for Women”. A Dissertation Submitted in Partial Fulfillement of the Rrquerments for the Degree of Doctor of Philosophy. NewYork University School of Social Work.
[36] Bourdieu, P (2002). Distinction: A Social Critique of the Judgment of Taste, Translated by Richard Nice, Routled & Keagan Paul.
[37] Bourdieu, P. (1984). Distinction, Cambridge, M.A. Harvard University Press.
[38] Davis, Kathy, 2003. “Surgical Passing: Or Why Michael Jackson’s Nose Makes us Uneasy”, Feminist Theory, n.4.
[39] Giddens, Anthony (2003). Sociology, 5th Edition, Cambridge: Polity Press.
[40] Goffman, Erving (1959). The presentation of Self in Every Day Life, Doubleday Anchor Books, Doubleday and Company, Inc, New York: Garden City.
[41] Grogan, S. (2006). “Body Image and Health, Contemporery Perspective”. Journal of Health Psychology. Vol. 11, No. 4, PP.523-530.
[42] Grutter, J. K. (2006). Asthetik der Architektur: Grundlagen der Architektur. (J. Pakzad, & A. Homayun, Trans), Tehran: Shahid Beheshti University Publication.
[43] Hancock, P. et al. (2000). T he body culture and society, Buckingham: Open University Press.
[44] Jean.F, n (2000). “A Qualitative Study of Body Image in Lesbian Women”. A Dissertation Submitted in Partial Fulfillement of the Rrquerments for the Degree of Doctor of Phlosophy.University of Illinois at Urbana-Campaign.
[45] Johansson, T. (2000). S ocial psychology and modernity, Buckingham: Open University Press.
[46] Latham, Melanieh,(2008). The shape of things to come: Feminism, regulation and cosmetic surgery, Medical Law review, 16, autumn.
[47] Luo,W.(2008). “Aching For The Modern Body: Chinese Women’s Consumption of Cosmetic Surgery”. A Dissertation Submitted in Partial Fulfillement of the Rrquerments for the Degree of Doctor of Phlosophy.Departmant of Communication. Univesity of Utah
[48] Norris,Pippa and Ronald Inglehart (2004). Scared and Secular:Religion and Politcs Worldwide, Cambridge: Cambridge University Press.
[49] Schilder, P.C. (1950). The Image and Appearance of The Human Body. NewYork: International University Press.
[50] Shilling,C.(1993). The Body and Socioal Theory, London, Sage.
[51] Song, Julie (2003). “Saving Face: Asian American Women and the Politics of Cosmetic Surgery”, Paper presented at the annual meeting of the American Sociological Association,Atlanta Hilton Hotel, Atlanta, GA, Aug 16, online at: http://www.allacademic.com/meta/p107479_index.html.
[52] Turner, Bryan, S (1994). Regulating Bodies: Essays in Medical Sociology.London: Routledge.
[53] Turner, Bryan, S (1996). Body and Society (Explorations in Social theory), london: sage.