نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه آموزشی معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد قزوین، قزوین، ایران.

چکیده

حضور زنان در معماری دوره پهلوی، اتفاق مهمی است که پژوهشگران چندان به آن نپرداختند، بنابراین زنان معمار و آثارشان ناشناخته مانده است و ضرورت می یابد که این نوع پژوهش ها توسعه یابد. هدف از این پژوهش این است که مشخص شود زنان معمار که آثارشان در مجله هنر و معماری منتشر شده است، در طراحی آثارشان پیرو کدام یک از معماری رایج زمان خود بودند؟ در این راستا، از روش تحقیق تاریخی- تفسیری و توصیفی- تحلیلی، روش گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای، روش تحلیل داده های کدگذاری بهره گرفته شده است. معماری های رایج پهلوی، متغییر مستقل و آثار معماری زنان، متغییر وابسته است. جامعه آماری، آثار زنان معمار در عصر پهلوی است که برخی از آنان که نام و آثارشان در مجله هنر و معماری1355 منتشر شده، جامعه نمونه را تشکیل می دهند. نتایج نشان میدهد که خانم ها: رزماری گریفونه، نکتار پاپازیان، فرانکا گرگوریو حسامیان، گیتی افروز کاردان پیرو سبک مدرن بودند و غالبا از بتن و شیشه، پنجره نواری، سادگی و بروتالیسم، نما و پلان آزاد به عنوان راهکار مدرن سازی آثارشان بهره می گرفتند و خانم ها: نوشین احسان، لیلا فرهاد معتمد، کیهاندخت رادپور، مینا سمیعی، شهرزاد سراج، فرانکا گرگوریو حسامیان پیرو سبک منطقه گرا- مدرن ایرانی بودند و راهکارهایی نظیر استفاده از سقف شیبدار، حیاط مرکزی، طاق و ایوان، کانسپت و هندسه معماری ایرانی برای پیوند دادن معماری مدرن با ایرانی بهره بردند. خانم ها: رز ماری گریفونه و نسرین فقیه پیرو سبک منطقه گرا بودند و آجر در اثرشان وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

investigation of the works and categories of women architects in terms of following the common architecture of the Pahlavi era

نویسنده [English]

  • sanaz khanbanzadeh

Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Qazvin Azad University, Qazvin, Iran.

چکیده [English]

The presence of women in the architecture of the Pahlavi period is an important event that researchers did not pay much attention to, so women architects and their works remain unknown and it is necessary to develop this type of research. The purpose of this study is to determine which of the common architectures of their time, women architects whose works were published in the Journal of Art and Architecture, in designing their works? In this regard, the method of historical-interpretive and descriptive-analytical research, the method of collecting documentary and library information, the method of analyzing coded data have been used. Common Pahlavi architecture is an independent variable and women's architectural works are a dependent variable. The statistical population is the works of women architects in the Pahlavi era, some of whom, whose names and works were published in the Journal of Art and Architecture in 1976, constitute the sample population. The results show that women: Rosemary Griffone, Nectar Papazian, Franca Gregorio Hesamian, Giti Afrooz Kardan were followers of modern style and they often used concrete and glass, strip windows, simplicity and brutalism, free facades and plans as a way to modernize their works. And ladies: Nooshin Ehsan, Leila Farhad Motamed, Kayhandokht Radpour, Mina Samiei, Shahrzad Siraj, Franka Gregorio Hesamian followed the regional-modern Iranian style and solutions such as using a sloping roof, central courtyard, arch and porch, concept and architectural geometry They used Iranians to connect modern architecture with Iranians architecture. Ladies: Rose Marie Griffone and Nasrin Faqih were followers of the regionalist style and there are bricks in their work.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women Architects
  • Pahlavi Architecture
  • Contemporary Architecture
  • Gender
  • Women Architecture
ابل، کریس (1387). معماری و هویت، ترجمة فرح حبیب، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و مدیریت.
اشراق، عبدالحمید (1354). مجلة هنر و معماری، ش 35-36.
اکبری، علی‌اکبر؛ بذرافکن، کاوه؛ تهرانی، فرهاد؛ سلطانزاده، حسین (1396). «تبیین روش‌های طراحی زمینه‌گرایی و منطقه‌گرایی در معماری ایران (نمونة مطالعاتی: اثرهایی شاخص با دورة زمانی متفاوت از معماری شهر تهران)»، نشریة مدیریت شهری، دورة 16، ش 3، ص 327ـ342.
اکبری، اندیشه (1397). «برساخت هویت زن در مدرنیتة ایرانی و نمود آن در مشروطه»، پایان‌نامة دکتری، رشتة جامعه شناسی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه کاشان.
احمدیان، قدرت؛ نوری، مختار (1389). «مدرنیته محل تضارب آرا»، فصل‌نامة مطالعات سیاسی، س 3، ش 9، ص99ـ127.
باور، سیروس (1388). نگاهی به پیدایی معماری نو در ایران، ج اول، تهران: فضا.
بانی‌مسعود، امیر (1387). پست‌مدرنیته و معماری، تهران: خاک.
ـــــــــــ (1390). معماری معاصر ایران: در تکاپوی سنت و مدرنیته، ج اول، چ 4، تهران: نشر هنر معماری قرن.
بست، جان (1384). روش تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری، ج اول، ترجمة حسن پاشاشریفی و نرگس طالقانی، تهران: رشد.
پهلوی، محمدرضا (1371). پاسخ به تاریخ، ترجمة شهریار ماکان، تهران: شهر آب.
پولادی، فاطمه؛ عبدالله‌زادگان، معصومه (1394). «روند شکل‌گیری معماری مدرن نقش جنبش فوتوریسم در ارتقاء معماری مدرن»، اولین کنفرانس سالانة پژوهش‌های معماری و شهرسازی و مدیریت شهری: یزد.
تجدد، تینا؛ اسلامی، سید یحیی (1398). «بررسی ضرورت منطقه‌گرایی انتقادی در توسعة معماری امروزی»، نشریة مطالعات محیطی هفت‌حصار، س 7، ش 28، ص 19ـ32.
حبیبی، سید محسن (1385). شرح جریان‌های فکری معماری و شهرسازی در ایران معاصر، ج اول، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
حسنوند، خدیجه (1394). «تأثیر اقدامات پهلوی اول در وضعیت زنان لرستان»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، رشتة تاریخ، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه لرستان.
حق‌جو، امیر؛ سلطان‌زاده، حسین؛ تهرانی، فرهاد؛ آیوازیان، سیمون (1398). «گرایش‌‌ها و رویکردهای نظری معماری بناهای دولتی و حکومتی دورة پهلوی اول و دوم»، مطالعات هنر اسلامی، س 15، ش 34، ص 154ـ170.
خانبانزاده، ساناز (1399). «بررسی و تحلیل نقش و جایگاه زنان معمار در شکل‌دهی به معماری معاصر ایران (1357ـ1320)»، رسالة دکتری، رشتة معماری، دانشکدة مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد قزوین.
خانبانزاده، ساناز؛ ارمغان، مریم؛ سهیلی، جمال‌الدین (1399). «بررسی نقش زنان معمار در معماری معاصر ایران (1320 تا 1357 خورشیدی)»، زن در فرهنگ و هنر، دورة 12، ش اول، ص 19ـ49.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه (1384). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، ج اول، چ 11، تهران: آگه.
علیپوریانی، طهماسب؛ نوری، مختار (1390). «صورت‌بندی مدرنیته و پسامدرنیسم: معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و انسان‌شناسی»، فصل‌نامة مطالعات سیاسی، س3، ش11، ص 207ـ237.
فروتن، منوچهر؛ دژدار، امید؛ داناسالم، محمد (1392). «بررسی تعامل معماری و بستر فرهنگی با رویکرد منطقه‌گرایی انتقادی»، کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری و توسعة پایدار شهری، صص 23ـ38.
قبادیان، وحید (1394). سبک‌شناسی و مبانی نظری در معماری معاصر ایران، ج اول، چ 3، تهران: علم معمار رویال.
کاپن، دیوید اسمیت (1397). مبانی نظری معماری غرب، ج اول، ترجمة علی یاران، تهران: شهیدی.
میر مقتدایی، مهتا (1383). «معیارهای شناخت و ارزیابی هویت بدنی شهرها»، نشر هنرهای زیبا، ش 19، ص29ـ38.
یاران، علی؛ مهران‌فر، ارس (1392). «تطابق شاخصه‌های مسکن بومی گیلان با معماری مدرن غرب»، معماری و شهرسازی آرمان شهر، ش 15، ص169ـ179.
Serazin. Helena (2018). “Womens creativity since the modern movement (1918-2018)”. MOMO.
Tabibi, Baharak (2014). ”Propagating ‘Modernities’: Art And Architectural Patronage Of Shahbanu Farah Pahlavi”, Phd Thesis, Architectural History, Middle East Technical University, Turkey.