نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه عربی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

تحلیل گفتمان انتقادی، شاخه‌ای مهم و رویکردی نو از نظریه تحلیل گفتمان به شمار می‌رود. این رویکرد به عنوان گرایشی میان رشته‌ای، در بررسی متون از سطح جمله و کلام فراتر رفته و به بافت موقعیتی که متن در آن شکل گرفته است توجه می‌کند. نورمن فرکلاف یکی از نظریه‌پردازان این عرصه است که ارزیابی سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مولفه‌های اصلی نظریه او را تشکیل می‌دهد. این پژوهش سعی دارد تا سطوح سه‌گانه گفتمان انتقادی را در رمان "لن أموت سدى" اثر خانم جهاد رجبی، از نویسندگان اسلامگرای فلسطینی تبار، مورد واکاوی قرار دهد و ایدئولوژی حاکم بر متن او را تبیین کند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مؤلف با استفاده از کارکرد واژگان و روابط معنایی میان آنها و نیز بهره‌گیری از استعاره‌های متعدد یا کاربست افعال خبری دیدگاه خود را نسبت به اوضاع فلسطین بیان می‌کند. وی همچنین با فراخوانی شخصیتهای قرآنی، الهام از مفاهیم اسلامی و کارکرد روابط بینامتنی، خوانشگران خود را در مواجهه با بافت موقعیتی جامعۀ اشغالی قرار می‌دهد و به بیان مسائل حاکم بر جامعه می‌پردازد. در واقع نویسنده از این رهگذر به دنبال کسب ایدئولوژی مد نظر خود و تحقق مفاهیمی چون هویت‌بخشی، آزادی‌خواهی و مبارزه با اشغالگران است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Critical discourse analysis of Jihad Al-Rajbi's novel "Len Amut Sedi" based on the approach of "Norman Fairclough

نویسندگان [English]

  • Ezzat Molla Ebrahimi 1
  • mohammad mahdi mkarimi 2

1 , Professor of Arabic Department, University of Tehran, Tehran, Iran

2 PhD student of Arabic language and literature, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Critical discourse analysis is an important branch and approach of discourse analysis theory.  As an interdisciplinary trend, this approach goes beyond the level of sentences and words in examining texts and pays attention to the context of the situation in which the text was formed.  Norman Fairclough is one of the theorists of this field, Whose theory has three levels of description, interpretation and explanation.  This research tries to analyze the three Farklaf's critical discourse levels using the descriptive-analytical approach during the time of Lan Amut Sadi Jihad al-Rajbi to explain the author's ideology and speech.  The research.s conclusions indicate that Jihad al-Rajbi has been able to present his point of view by using the function of words and semantic relations between them, the use of different metaphors of news and positive verbs and the function of plural pronouns.  Also, by using intertextuality and invocation in Quranic texts and Islamic themes, he seeks to explain the situation governing Palestine. MR. Al-Rajbi expresses issues such as libertarianism, oppression and tyranny with a rhetorical discourse, and by strengthening the spirit of struggle, he seeks to acquire his own ideology and concepts such as gaining identity, freedom and fighting against the occupiers

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: critical discourse analysis
  • Norman Fairclough
  • Jihad al-Rajbi
  • Len Amot Sedi
قرآن کریم
آقاگل‏زاده، فردوس (1385). تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: علمی و فرهنگی.
آقاگل‏زاده، فردوس و غیاثیان، مریم سادات (1386). «رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی. زبان و زبان‏شناسی، 3(1)، 78-104.»
بهرام‏پور، شعبانعلی (1379). درآمدی بر تحلیل گفتمان. تهران: فرهنگ گفتمان.
جرجانی، عبدالقاهر (1997). دلائل الإعجاز. به کوشش محمد تونجی. بیروت: دارالکتب العربی.
درپر، مریم (1392). «بررسی ویژگی‏های سبکی داستان کوتاه جشن فرخنده از جلال آل‏احمد با رویکرد سبک‏شناسی انتقادی. فصلنامۀ جستارهای زبانی، 1»، 39-64.
رجبی، جهاد (1993). لن أموت سدی. ریاض: عبیکان.
سلطانی، علی‏اصغر (1384). «قدرت، گفتمان و زبان: سازوکارهای جریان قدرت در مطبوعات. رسالة دکتری. دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
شجاع رضوی، سعید (1386). «جنسیت و شمول معنایی». فصلنامۀ پازند، 3(10)، 11-26.
عکاشه، محمود (2005). لغة الخطاب السیاسی دراسة لغویة تطبیقیة فی ضوء نظریة الاتصال. مصر: دار النشر للجامعات.
فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمۀ فاطمه شایسته‏پیران و همکاران. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
میلز، سارا (1392). گفتمان. ترجمۀ فتاح محمدی. تهران: هزاره سوم.
نیستانی، محمود (1383). تحلیل گفتمان انتقادی در عمل (تفسیر، تبیین و جایگاه تحلیلگر)؛ تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‏ها.
ورقی، سعید (1984). فی الأدب العربی المعاصر. مصر: دار النهضة العربیة.
ون‏دایک، تئون (1382). مطالعاتی در تحلیل گفتمان: از دستور متن تا گفتمان‏کاوی انتقادی. ترجمۀ پیروز ایزدی و همکاران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‏ها.
یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمۀ هادی جلیلی. تهران: نشرنی.