نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 استادیار گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

3 استادیار گروه گرافیک دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینا، همدان. ایران

چکیده

همجواری سیاسی و جغرافیایی دو استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان در ایجاد اشتراکات فرهنگی آنها موثر می‌باشد، از جمله این اشتراکات، شباهت‌های موجود بین نقوش سفالینه‌های کلپورگان با نقوش لباس بانوان میناب است که خود مستلزم بررسی و پژوهشی مستقل است، لذا محور اصلی این پژوهش، بررسی پیش متن‌ها و نیز وجوه اشتراک و افتراق نقوش به کار رفته در دو صنعت هنری مذکور می‌باشد. پرسش‌های این مقاله عبارت است از اینکه پیش‌متن نقوش لباس بانوان میناب و سفال کلپورگان چیست و نقاط تشابه و تمایز بین آن‌ها چه می‌باشد؟ این تحقیق از نوع کیفی، به روش توصیفی - تحلیلی و دارای مبانی نظری مبتنی بر رویکرد بینامتنیت است. اطلاعات آن بر پایه مطالعات‌ کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی گردآوری شده است. نتیجه پژوهش بیانگر آن است که کاربرد پیش‌متن‌های مشترک چون طبیعت، باورهای قومی و ذوق بانوان در ایجاد اشتراکاتی بین نقوش سفال کلپورگان و نقوش لباس بانوان میناب، نقشی کلیدی بر عهده داشته، این وجوه مشترک هم در کاربرد فنون بصری چون تکرار، تقارن و تعادل مشهود است و هم در ساختار طراحی نقوش که مشتمل بر سه نوع گیاهی، حیوانی و هندسی است، به ویژه کاربرد وسیع نقوش هندسی که در سفالینه‌ها عمدتاً در قالب اشکال دایره و لوزی جلوه‌گر شده و در نقوش‌ لباس بانوان در شکل مثلث دیده می‌شود. وجود این مشترکات در کنار اندک تمایزها منجر به پیدایش وجوه مشترک در فرهنگ و هنرهای دیگر مناطق مذکور شده و بالطبع در تقویت ارزش‌های فرهنگی آن‌ها موثر بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A comparative study on women's dress motifs of Minab city and Kalpurgan pottery of Balochistan based on pre-textuality approach

نویسندگان [English]

  • motahareh zakeri 1
  • maryam mohammadi 2
  • nafiseh esnaashari 3

1 Graduated from Boali Sina University Hamedan, Iran

2 Member of the Faculty of Archeology Department of Boali Sina University, Hamedan Iran

3 Assistant Professor of Graphics Department, Faculty of Art and Architecture, Buali Sina University, Hamedan.Iran

چکیده [English]

A comparative analysis of Women’s Clothing designs in Minab and kalpouregan pottery in Baluchestan based on intertextual approach







Abstract

The political and geographical proximity of Sistan and Baluchestan and Hormozgan provinces is effective in creating their cultural commonalities. Is the study of prefixes as well as the commonalities and differences between the designs used in the two mentioned art industries. The questions of this article are what is the background of the designs of Minab women's clothing and Kalpurgan pottery and what are the similarities and differences between them? This research is qualitative, descriptive-analytical and has theoretical foundations based on the intertextuality approach. Its information is based on library studies and field observations. The results indicate that the use of common contexts such as nature, ethnic beliefs and women's tastes in creating commonalities between Kalpurgan pottery motifs and Minab women's clothing motifs, these commonalities in the use of visual techniques such as repetition, symmetry and balance. It is evident in the design structure of the designs, which includes three types of plants, animals and geometric, especially the widespread use of geometric patterns that are mainly manifested in the form of circles and rhombuses in pottery and can be seen in the shape of triangles in women's clothing designs. The existence of these commonalities along with a few differences leads to the emergence of commonalities in the culture and arts of other regions and, of course, is effective in strengthening their cultural values.



Key Words: Sistan and Baluchestan, Minab, kalpouregan pottery, Women's Clothing.



Key Words: Sistan and Baluchestan, Minab, kalpouregan pottery, Women's Clothing



Key Words: Sistan and Baluchestan, Minab, kalpouregan pottery, Women's Clothing





Key Words: Sistan and Baluchestan, Minab, kalpouregan pottery, Women's Clothing



Key Words: Sistan and Baluchestan, Minab, kalpouregan pottery, Women's Clothing



Key Words: Sistan and Baluchestan, Minab, kalpouregan pottery, Women's Clothing

کلیدواژه‌ها [English]

  • Baluchistan
  • Minab
  • Kalpurgan pottery
  • women'
  • s clothing
  • pretext
ابراهیم‌زاده، عیسی (1388). جغرافیای ناحیه‌ای جنوب شرق ایران با تأکید بر سیستان و بلوچستان. تهران: سمت.
افروغ، محمد (1388). فرم و رنگ در هنر بلوچ. کتاب ماه هنر، 12(133)، 80-85.
حاتم، غلامعلی (1374). نقش و نماد در سفالینه‌های کهن ایران. فصلنامۀ هنر، 28، 355-378.
رید، هربرت (1352). هنر و اجتماع. ترجمۀ سروش حبیبی. چاپ اول. تهران: امیرکبیر.
زکریایی کرمانی، ایمان، نظری، امیر و شفیعی‌سرارودی، مهرنوش (1394). مطالعۀ نقوش سفالینه‌های معاصر روستای کلپورگان سراوان با رویکرد انسان‌شناسی هنر. نگره، 10(36)، 75-91.
شه‌بخش، سید محمد (1384). نقوش تزئینی بلوچ. کتاب ماه هنر، 89، 140-146.
شیرانی، مینا (1391). بررسی انسان‌شناختی نقوش سفال کلپورگان. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. اصفهان: دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه هنر اصفهان.
شیرانی، مینا و ایزدی جیران، اصغر (1398). پژوهشی بر دانش بومی سفال کلپورگان. دانش‌های بومی ایران، 6(11)، 115-150.
فرهادی، مرتضی (1393). مردم‌نگاری دانش‌ها و فناوری‌های سنتی: نان شب مردم‌نگاران ایران. دانش‌های بومی ایران، 2، 1-49.
کیانی، محمدیوسف (1379). پیشینۀ سفال و سفالگری در ایران. تهران: نسیم دانش.
گلاک، جی. (1355). سیری در صنایع‌دستی ایران. تهران: بانک ملی ایران.
گل‌کهرازه، محمد و صاحب‌زاده، بهروز (2015). ویژگی‌های زیست-بوم هنر سفالگری بدوی کلپورگان تنها موزۀ زندۀ ایران. کنفرانس بین‌المللی علم محیط‌زیست. مهندسی و تکنولوژی. 5 الی 6 می. دانشگاه تهران، 1-10.
مکاریک، ایرناریما (1384). دانشنامۀ نظریه‌های ادبی معاصر. ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگاه.
موسوی حاجی، سید رسول و پیری، علی (1388). بررسی تطبیقی نقوش قالی سیستان با نقوش سفال نخودی شهر سوخته. انجمن علمی فرش ایران (گلجام)، 2(13)، 73-85.
مونسی سرخه، مریم، طالب‌پور، فریده و گودرزی، مصطفی (1389). نوع لباس و نمادهای رنگ در عرفان اسلامی. هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، 2(44)، 5-14.
میتفورد، بوروس و میراندا (1394). دایره‌المعارف مصور نمادها و نشانه‌ها. ترجمۀ منصوره انصاری و حبیب بشیرپور. چاپ اول. تهران: سایان.
نامور مطلق، بهمن (1387). دوسویگی ارجاعی در سنگ‌نگارۀ بیستون. پژوهشنامۀ علوم انسانی، 58، 233-254.
نامور مطلق، بهمن (1390). درآمدی بر بینامتنیت: نظریه‌ها و کاربردها. تهران: ناشر.
نظری، امیر (1391). نشانه‌شناسی سفال معاصر کلپورگان و ساخت سرامیک‌های کاربردی به شیوۀ خاتم. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. اصفهان: دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه هنر اصفهان.
نظری، امیر (1393). مطالعۀ تطبیقی سفالینه‌های کلپورگان با نقوش سوزن‌دوزی بلوچ. مطالعات تطبیقی هنر، 4(8)، 31-47.
نظری، امیر، زکریایی کرمانی، ایمان و شفیعی سرارودی، مهرنوش (1396). مطالعۀ تطبیقی سفالینه‌های مراکز روستایی فعال کلپورگان، کوهمَتیگ و هولَنچَکان در بلوچستان ایران. پژوهش هنر، 7(14)، 1-18.
یاسینی، سیده راضیه (1395). ارزیابی جامعه‌شناختی-زیباشناختی پوشاک سنتی زنان مناطق کویری با تمرکز بر اقلیم فرهنگی و طبیعی. جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 8(2)، 163-189.
یاسینی، سیده راضیه (1396). مطالعۀ فرهنگی و جامعه‌شناختی پوشاک سنتی زنان کنارۀ دریای جنوب ایران (بوشهر، هرمزگان و خوزستان). زن در فرهنگ و هنر، 9(2)، 185-207.
Farris Thompson, R. (2006). Part III Aesthetics across Cultures, Yoruba Artistic Criticism, In The Anthropology of Art. edited by H. Morphy & M. Prkins, MA: Blackwell, 237-268.
Boas, F. (1940). Race, Language And Culture. The Macmillan Company: New York.