نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه سمیعی ¹
• حسن زندیه ²

¹ کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه تهران

² استادیار گروه تاریخ، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

با تشکیل سلسله پهلوی، آموزش نوین زنان ایران از ضرورت‌های پروژه‌ی نوسازی ایران تعریف شده بود. در نتیجه، آموزش زنان در فضای گفتمانی نوسازی و نوگرایی که حکومت پهلوی خود را منادی آن می‌دانست، قرار گرفت. با از میان رفتن انسداد سیاسی پس از خروج رضاشاه از ایران، آموزش نوین زنان دچار آشفتگی رویکردی و گفتمانی شد. با قدرت‌گیری گفتمان‌های رقیب حکومت و امکان کنش‌گری آن‌ها در عرصه قدرت، فضای گفتمانی مسلط بر نظام آموزشی زنان، یکپارچگی و انسجام خود را از دست داد و دال مرکزی نوگرایی که پیش‌تر در عصر رضاشاه، طرح‌ها و برنامه‌های آموزشی زنان را حول خود شکل داده بود، از میان رفت؛ این مسئله منجر به شکل‌گیری، الگوی «زن مسلمان» در کنار «زن مدرن» شد. از طرفی، این برهه‌ی تاریخی، از حیث مسئله‌ی آموزش زنان، دوره‌ی تکوین اولیه‌ی سیاست‌ها و برنامه‌های آموزشی است که نهایتاً منجر به انقلاب آموزشی در 1345 ش شد. این پژوهش با استفاده از مفهوم سنتی پیوستگاری در تاریخ و روش توصیفی ـ تحلیلی در پی بررسی رویکردها‌، طرح‌ها و آهنگ تغییرات برنامه‌های آموزشی دختران در کتاب‌های درسی دبیرستان، برای تشریح چگونگی هویت‌یابی زنان، نقش و جایگاه آنان در فرایند مدرنیزاسیون ایران است.

کلیدواژه‌ها

• آموزش زنان"
• نوسازی"
• سیاست‌های آموزشی"
• برنامه‌ریزی آموزشی"
• "
• محمدرضاشاه"

موضوعات

• تاریخی

عنوان مقاله [English]

The dominant discourse over women’s education in high school text books (1320-1345 S.H)

نویسندگان [English]

• fatemeh samiee ¹
• hasan zandiyeh ²

¹ Master of History, University of Tehran

² Faculty member of history department of the University of Tehran

چکیده [English]

With the rise of the Pahlavid dynasty, the modern education of women became a necessity for the innovation project in Iran. Therefore, women education became pivotal in the discourse of modernization advocated by the Pahlavid dynasty. Due to the political standoff as a result of Reza Shah’s exit from Iran, the modern education for women underwent discourse turmoil. With the empowering of the rival discourses and their arrival on the political scene, the dominant discourse for women education lost its vigor and the central focus of innovation which was predominant in Reza Shah’s era lost its force. This led to the formation of the concept of “Muslim Woman” versus “Modern Woman”. This historical era, regarding the education of women, is the time of the formation of policies and educational programs which finally led to the educational revolution in 1345 S.H. This Study employing the traditional continuity concept in history through a descriptive – analytical approach intends to survey the plans, and the pace of the changes in girls’ educational programs as reflected in high school text books, in order to identify the identity of women and their role in the modernization of Iran.

Key Terms: Women education, Innovation, Educational policies, Mohammad Reza Shah

کلیدواژه‌ها [English]

• Women education"
• Innovation"
• "
• Educational policies"
• ."
• mohammadreza shah"