نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران. تهران، ایران

چکیده

پارلمان در ساختار قدرت سیاسی مدرن، تجلی ارادۀ عمومی مردم و دارای جایگاه ویژه‌ای در جامعه است. در این راستا، مسئلۀ زنان نیز یکی از موضوعات مهم جریان‌های سیاسی کشور در مجلس بوده است. طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت خطیر تصمیم‌گیری در گسترۀ ملی بر عهدۀ نمایندگان گذاشته شده و در اصول متعدد آن، بر اهمیت حقوق زنان، توانمندسازی آنان و ایجاد فرصت‌های مناسب شغلی با رعایت موازین اسلامی، تأکید شده است. مجلس ششم (1379-1383) با اکثریت اصلاح‌طلب و مشارکت گستردۀ مردم تشکیل شد. در این دوره، زنان منتخب دارای تحصیلات عالی بودند و با تشکیل «فراکسیون زنان» و حمایت سایر نمایندگان با ارائۀ طرح، اصلاح و تصویب قوانینی در زمینه‌های اشتغال، تحصیل، تحکیم بنیاد خانواده، نظام هماهنگ حقوق و روند پیوستن به کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان، به بهبود شرایط بانوان کمک شد. این پژوهش با بهره‌گیری از روش پژوهش کیفی و رویکردی تحلیلی-توصیفی، در پی پاسخ‌دادن به این پرسش است که زنان نمایندۀ مجلس ششم با بهره‌مندی از چه تمهیداتی و چگونه موفق به انجام تغییرات مذکور شدند؟ فرضیۀ پژوهش نیز چنین است که نمایندگان زن در این دوره با تشکیل فراکسیون زنان و ارائۀ طرح و اصلاح و تصویب قوانین به بهبود شرایط زنان در زمینه‌هایی چون اشتغال و تحصیل، کمک مؤثر و سودمندی کردند

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Function of female representatives in the sixth term of the Islamic Council )1379-1383/2000-2004

نویسنده [English]

  • Nooraldin Nemati

Professor of History, Faculty of Literature, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Parliament in the modern structure of politics represents the popular will and thus holds a special place. How women performed in the parliament is here a topic of special interest. The Iranian constitution gives extensive powers to the parliament members and several principles of the constitution emphasize the women’s rights, empowering women and creating job opportunities for women under Islamic standards. The sixth term of the parliament was formed by a majority of Reformist representatives elected by a large number of voters. The elected women in this parliament all had higher education degrees. A women’s fraction was created and with the support of the other members of the parliament, important laws and reforms were made in areas like job, education, family support, equal pay, and joining the convention for eliminating discrimination against women, all intended to improve the legal status of women.
 The present research examines the following question: how did the women representatives on the Parliament contributed to this reform and what means they used.
 We will study how the formation of the women’s fraction and proposing laws and reforms regarding the improvement of employment for women, education, family support, and protecting the children in the family contributed to this legal reform and if it consequently brought any change to the society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sixth term of the Parliament"
  • Islamic Council"
  • women"
  • women faction"
  • "
  • laws"
استرآبادی، بی‌بی‌خانم(1371). معایب‌الرجال در پاسخ به تأدیب النسوان. به کوشش افسانۀ نجم‌آبادی. شیکاگو: سلسله انتشارات نگرش و نگارش زن.
آبراهامیان، یرواند (1384). ایران بین دو انقلاب. ترجمۀ احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی. چاپ یازدهم. تهران: نشر نی.
آفاری، ژانت (1377). انجمن‌های نیمه‌سری زنان در نهضت مشروطه. ترجمۀ جواد یوسفیان. تهران: بی‌نا.
آیت‌اللهی، زهرا (بهار 1381). «نقدی بر حق شرط در کنوانسیون «رفع تمامی اشکال تبعیض علیه زنان». نشریۀ مطالعات راهبردی زنان. 15، 107-110.
پورسید، بهزاد و همکاران (1382) «ارزیابی عملکرد مجلس ششم.» تهران: انتشارات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
جایگاه زن در اندیشه امام خمینی (1374). تهران: موسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خاتمی، سیدمحمد (1388). گفت‌وگوی تمدن‌ها. تهران: انتشارات طرح نو.
در جست‌وجوی راه از کلام امام (1363). جلد دوم، دفتر سوم (زن). تهران: انتشارات امیرکبیر.
رجبی، شهناز (1383). نگاهی به کمیسیون امور زنان، جوانان و خانواده در دوره پنجم مجلس شورای اسلامی. تهران: انتشارات مرکز پژوهش‌های مجلس.
رجبی، شهناز (1392). مطالعۀ تطبیقی (3) جایگاه زنان نماینده از دورۀ اول تا نهم مجلس شورای اسلامی. تهران: انتشارات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
سرداری‌نیا، صمد (1377). تبریز در نهضت تنباکو. بی‌جا: انتشارات آشینا.
صدرهاشمی، محمد (1363). تاریخ جراید و مجلات ایران. جلد دوم. اصفهان: انتشارات کمال.
طهماسبی‌کیهانی، ساسان (1385). نقش زنان در نهضت امام خمینی«ره». تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
قاسمی، حاکم و معالی، فاطمه (1393). «عوامل محدودماندن مشارکت سیاسی زنان (بررسی عوامل محدودماندن تعداد نمایندگان زن در مجلس شورای اسلامی از دیدگاه زنان)». پژوهش‌نامۀ علوم سیاسی، 10(1)، 124-156.
کسروی، احمد (1373). تاریخ مشروطۀ ایران. تهران: انتشارات امیرکبیر.
کولایی، الهه و جدا، خدیجه (1385). مجلس ششم و حقوق زنان. آیین دی، 5، 86-89.
کولایی، الهه و جدا، خدیجه (1399). زن در تاریخ مجلس‌های ایران. تهران: انتشارات خرسندی.
گرامی‌زادگان، اشرف و همکاران (1383). قوانین، طرح‌ها و لوایح مربوط به زنان و خانواده در مجلس ششم شورای اسلامی. ویراست دوم. تهران: انتشارات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
محسنیان‌راد، مهدی و همکاران (1379). بررسی آماری نتایج انتخابات مجلس ششم در تهران. تهران: انتشارات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
مرادی، سیدمهدی و مقصودی، مجتبی (پاییز 1384). گروه‌های دوستی پارلمان و نقش آن‌ها در سیاست خارجی، مجلس و راهبرد، 48، 11-40.
مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی دورۀ ششم. جلسات 19، 89، 94، 96، 114، 123، 208، 257، 237، 263، 276 و 321 مورخ 19/5/1379-21/2/1382. روزنامه‌های رسمی به شماره‌های 16165، 16358، 16368، 16372، 16408، 16426، 16643، 16812، 16733، 16822، 16863 و 16964.
مصفا، نسرین (1375). مشارکت سیاسی زنان در ایران. تهران: مؤسسۀ چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
مهرآرا، محسن و همکاران (1383). ارزیابی عملکرد مجلس شورای اسلامی در دوره ششم 1371-138. ویراست دوم. تهران: انتشارات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
نگاهی گذرا به انتخابات مجلس ششم در تهران (1379). تهران: انتشارات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.