نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

چکیده

مقالة حاضر پوشاک سنتی زنان ایران را از منظری فرهنگی و جامعه‏شناختی تحلیل می‏کند. تمرکز پژوهش بر کارکردهای پوشاک سنتی زنان در مناطق کنارة دریای جنوب ایران است. چارچوب نظری استفاده‌شده بر نظریات کارکردگرایی و جامعه‏شناسی پوشاک استوار است. روش مطالعه در این مقاله کیفی است و اطلاعات مورد نیاز به دو روش کتابخانه‏ای و مشاهدة میدانی انواع پوشاک سنتی زنان در مناطق بوشهر، هرمزگان و خوزستان گردآوری شده است. براساس این داده‏ها، تلاش شده جایگاه چهار عامل اساسی «جغرافیا، فرهنگ، دین و شغل» در پدیدارشدن انواع این پوشاک مطالعه و تأثیر آن‌ها بر الگوهای ساختاری و تزئینات بصری پوشاک مذکور بیان شود. فرض بر آن است که عوامل مذکور بر نوع طراحی و تزئین پوشاک زنان کنارة دریای جنوب مؤثر بوده‏اند. نتایج نشان داده که مهم‏ترین مؤلفة مؤثر بر فرم، طرح و بافت پوشاک زنان در مناطق کنارة دریای جنوب ایران، جغرافیای طبیعی و پس از آن، دین است. جغرافیای فرهنگی و شغل نیز پس از دو عامل نخست، به ترتیب واجد اهمیت‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Sociology of traditional clothes of women in the southern seashore of Iran: a focus on the cultural and natural geography

نویسنده [English]

  • Seiedeh Razieh Yasini

Associate Professor, Culture, Arts and Communication Research Center

چکیده [English]

This paper studies traditional clothes of women from a sociological viewpoint regardless of a historical viewpoint. The paper focuses on the functions of traditional clothes of women in the southern seashore of Iran. It is theoretically based on the functionalism and sociology of dress theories. The research method in terms of approach is qualitative, and the research data have been gathered through documentation and observation of different traditional clothes of women in the areas of “Boushehr”, “Hormozgan” and “Khouzestan” provinces. Based on these data, the effects of four basic factors (natural geography, cultural geography, religion and job) on the formation of different traditional clothes of women in aforementioned provinces of Iran have been described and the impact of these factors on the structural patterns and visual decorations of these clothes has been analyzed. The paper assumes that the above mentioned factors affect the design and decoration of traditional clothes of women in the southern seashore of Iran. The results show that the most important factor affecting the form, design and texture of traditional clothes of women in the southern seashore of Iran is natural geography, then religion. The effects of cultural geography and job are ranked third and fourth, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Traditional clothes of Iranian women”
  • natural geography
  • cultural geography
[1] اچ ترنر، جاناتان (1382). ساخت نظریة جامعه‏شناسی، ترجمة عبدالعلی لهسائی‏زاده، شیراز: نوید شیراز.
[2] اسدی، سولماز (1378). پوشاک زنان هرمزگان، تهران: سایه.
[3] افشار سیستانی، ایرج (1385). خوزستان و تمدن دیرینة آن، ج 1، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
[4] انجم روز، عباس (1371). برقع‌پوشان خلیج فارس و دریای عمان، تهران: مؤلف.
[5] بهشتی‏پور، مهدی (1342). تاریخچة صنعت نساجی ایران، تهران: اکونومیست.
[6] تفضلی، احمد (1380). مینوی خرد، به کوشش ژاله آموزگار، تهران: توس.
[7] توسلى، غلام‏عباس (1373). نظریه‏هاى جامعه‏شناسى، تهران: سمت.
[8] حر عاملی، محمدبن حسن (۱۴۱۴ق). وسایل‌الشیعه، ج 5، قم: آل‏البیت لإحیاء التراث.
[9] راین، آلن (۱۳۶۷). فلسفۀ علوم اجتماعی، ترجمة عبدالکریم سروش، تهران: علمی و فرهنگی.
[10] ریتزر، جورج (۱۳۸۰). نظریه‏های جامعه‏شناسی معاصر، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: علمی.
[11] صفا‌ایسینی، شایا (1389). پوشاک زنان هرمزگان، تهران: نشر روشنگران و مطالعات زنان.
[12] فخرایی، محمدجواد‏ (1383). دشتستان در گذر تاریخ، شیراز: نوید شیراز.
[13] فکوهی، ناصر (۱۳۸۱). تاریخ اندیشه و نظریه‏های انسان‏شناسی، تهران: نی.
[14] کنین، عبدالحسین (۱۳۸۷). جغرافیای طبیعی و انسانی بوشهر، تهران: طلوع دانش.
[15] گولد، جولیس؛ کولب، ویلیام ل (۱۳۷۶). فرهنگ علوم اجتماعی، جمعی از مترجمان، تهران: مازیار.
[16] گولدنر، آلوین (۱۳۸۳). بحران جامعه‏شناسی غرب، ترجمة فریده ممتاز، تهران: علمی.
[17] متین، پیمان (1383). پوشاک ایرانیان، تهران: دفتر پژوهش‏های فرهنگی.
[18] معین، محمد، (1389). لغت‏نامة فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
[19] Corrigan, Pitter (2006). The Sociology of Consumption, an introduction. SAGE Publishers.