نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مطالعات زنان وخانواده، دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد گروه مطالعات زنان و خانواده، دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

چکیده

چکیده
سینمای اصغر فرهادی، برندۀ جایزۀ اسکار، با تمرکز بر حضور بیشتر زنان و ارائۀ نقش‌های کلیدی بدان ها، به مقولۀ «زن» توجه ویژه نشان داده است، اما باید دریافت بازنمایی زن در این آثار تا چه حد توانسته از تصورات قالبی و کلیشه‌های مردانه رها شود؟ فیلم‌های «رقص در غبار»، «شهر زیبا»، «چهارشنبه‌سوری»، «دربارۀ الی»، «جدایی نادر از سیمین»، «گذشته»، «فروشنده» و «همه می‌دانند» آثاری هستند که در آن ها زن نقطۀ کانونی فیلم به‌شمار می‌آید. در این پژوهش کوشیده‌ایم  با روش تحلیل ‌محتوای کیفی، و این رویکرد که فرهادی با بازنمایی زندگی زنان به اهمیت‌بخشی او توجه کرده، به بررسی این فیلم‌ها بپردازیم. بررسی کدها، مقولات و مفاهیم نشان می‌دهد که اگرچه تعداد و اهمیت کاراکترهای زن و نیز سپردن نقش‌های کلیدی بدان ها با گذشت زمان روبه‌فزونی بوده، در عین حال زنان با کنش‌های منفعلانه، نقش‌های شغلی جنسیت‌زده و عدم حضور در عرصۀ عمومی، به‌شکلی وابسته به همسر از نظر مالی، بحران‌زا، مستأصل، ناتوان و بی‌کفایت نمایش داده می‌شوند. به‌نظر می‌رسد جهت اهمیت‌بخشی به زن، تمرکز بر موضوع زن کافی نیست و باید به لایه‌های پنهان روایت‌ها که حاکی از ذهنیت و تصورات قالبی مردانه است، نیز توجه کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Image of Woman in Asghar Farhadi's Films

نویسندگان [English]

  • Afsaneh Tavassoli 1
  • Zohreh Babaei 2

1 Department of Women and Family Studies, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran

2 Department of Women and Family Studies, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran

چکیده [English]

 
Abstract
The cinema of the Oscar-winning director, Asghar Farhadi, pays special attention to women by focusing on the increasing number of women along with their presentation in key roles. The present article analyzes "Dance in the Dust", "Beautiful City", "Fireworks Wednesday", "About Eli", "A Separation", "The Past", "Salesman", and "Everyone Knows", in which the woman is the focal point. Thus, it tries to examine the films with the method of qualitative content analysis to work on the attention Farhadi has paid to woman’s importance by representing her. Examination of codes, categories, and concepts shows that although the number and importance of female characters and the assignment of key roles to them has increased over time, at the same time women with passive actions, gender job maps, absence from the public arena, and spouse-dependence is portrayed as critical, desperate, powerless, and incompetent. It seems that in order to give importance to women, it is not enough to focus on the subject of women. One should also pay attention to the hidden layer of narratives that can be obtained from their mentality and stereotypes.
.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords Asghar Farhadi
  • Qualitative content analysis
  • Film
  • Women
  • A Separation

منابع

آذری، غلامرضا (1377). «جایگاه روش تحلیل محتوایی در سینما»، مجلۀ فارابی، شمارة 31.
امیری، سپیده و زارع خلیلی، فتح‌الله (1398). «ارزیابی نمود نقش اجتماعی زن در سینمای ایران (سال‌های 1390 تا 1396)»، زن در فرهنگ و هنر، شمارۀ 3، ص 324-309.
استرینائی، دومینیک (1384). مقدمه‌ای بر نظریه‌های فرهنگ عامه، مترجم: ثریا پاک‌نظر، تهران: گام نو.
افشار، حمیدرضا؛ کمالی‌نیا، فرزین (1396). «بررسی ساختار دیداری فیلم‌های اصغر فرهادی با بررسی سه فیلم «دربارۀ الی»، «جدایی نادر از سیمین» و «گذشته»، نشریۀ هنرهای زیبا-هنرهای نمایشی و موسیقی، دورۀ ۲۳، شمارۀ ۴، زمستان ۱.  
تاجیک، محمدرضا (1389). «نشانه‌شناسی؛ نظریه و روش»، پژوهشنامۀ علوم سیاسی، شمارۀ 4، ص 37.
حسن‌پور، آرش؛ یزدخواستی بهجت (1394). «پروبلماتیک زن‌بودگی (نمایش جنسیت و برساخت کلیشه‌های اخلاقی زنانه در سینمای ایران»، مطالعات فرهنگ-ارتباطات، سال شانزدهم، شمارۀ32.
حدادپور ‎خیابان، شادی (1388). «تصویر زن در سینمای ایران (سال‌های 84-80)»، مجلۀ اطلاعات حکمت و معرفت، شمارۀ سی‌وهفتم، ص 69-66.
دشتبانی، زهرا (1392). «بازآفرینی زنان نقش متوسط و نقش اجتماعی آنان در آثار سینمایی اصغر فرهادی» پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، پژوهشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌مرکز.
راودراد اعظم، صدیقی خویدگی ملکه (1385). «تصویر زن در آثار سینمایی رخشان بنی‌اعتماد»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دورۀ 2، شمارۀ 6، صص 56-31.
راودراد، اعظم و میرزاده، احسان (1396). «نشانه‌شناسی تصویر زن در سینمای اصغر فرهادی (تحلیل نشانه‌شناسانۀ فیلم‌های رقص در غبار، دربارۀ الی و گذشته)»، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، دورۀ 9، شمارۀ اول، صص 77-53.
رضایی، محمد و سمیه افشار (1389). «بازنمایی جنسیتی سریال‎های تلویزیونی (مرگ تدریجی یک رؤیا ـ ترانه‎ی مادری)»، مجلۀ زن در فرهنگ و هنر، دورۀ اول، شمارۀ چهارم، صص 94-75.
صادقی علی، راد فیروز (1394). «تحلیل جامعه‌شناختی روند شکل‌گیری و تحول جریان موج نو سینمای ایران (1348-1357)»، مطالعات جامعه‌شناسی، سال ششم، شمارۀ بیست‌وچهارم، صص50 -35.
علیخواه، فردین؛ باباتبار، احسان؛ نباتی شغل، امین (1393). «زن به‌مثابة سوژة شناسا (تحلیلی از سینمای اصغر فرهادی)»، پژوهشنامۀ زنان، سال پنجم، شمارۀ 2 علمی-پژوهشی. صص 88-59.
فیلک، اووه (1391). درآمدی بر روش تحقیق کیفی، ترجمۀ هادی جلیلی، چ پنجم، تهران: نی.
قائدی، محمدرضا و گلشنی، علیرضا (1395). «روش تحلیل محتوا، از کمی‌گرایی تا کیفی‌گرایی»،  فصلنامۀ  روش‌ها و مدل‌های روانشناختی، سال هفتم، شمارۀ 23، صص 82-57.
کلانی طهرانی، الهه؛ آذری، غلامرضا (1397) «تحلیل نشانه‌شناسانۀ اخلاقیات در ارتباطات انسانی جدایی نادر از سیمین ساختۀ اصغر فرهادی»، جامعۀ فرهنگ رسانه، دورۀ 26 (7)، صص 102-81.
لوکاچ، جورج (1392). پژوهشی در رئالیسم اروپایی، ترجمۀ اکبر افسری، تهران: علمی و فرهنگی.
مظفری، افسانه و نیک‌روح‌متین، فرزانه (1388). «تحلیل محتوای فیلم دو زن به کارگردانی تهمینه میلانی با رویکرد به زن»، پژوهشنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 2، صص 164-139.
مهرینگ مارگارت، منتظری حمیدرضا (1387). «کارگاه فیلمنامه، سینمای نوشتاری: شخصیت‌پردازی در فیلمنامه»، نقد سینما، آذرماه، شمارۀ ۶۰.
هاشمی‌زاده، رضا؛ دالور، علی؛ مظفری، افسانه (1396). «هویت ایرانی و سینما؛ بازنمایی هویت ایرانی در فیلم (مادر)»، فصلنامۀ مطالعات ملی، شمارۀ 69، صص 85-102.
هنرخواه، نازنین؛ شیخ‌مهدی، علی (1398). «خوانشی روانکاوانه از روابط سلطه بین زنان و مردان در فیلم گذشته (۱۳92) ساختۀ اصغر فرهادی»، نشریۀ هنرهای زیبا ـ هنرهای نمایشی و موسیقی، دورۀ 25، شمارۀ 1، بهار ۱.
Alexander, Victoria D. (2003). Sociology of the Arts. London: Blackwell publishing. Bufkin, J. The Representation of Ethno-racial Minorities and Women in Modern Movies. available in (www. ingenta. com).
Arnold Hauser (2011), The Sociology of Art, Publisher: ‎ Routledge; 1st edition (October 28, 2011) ISBN 0-415-69994-0.
 Hall, Stuart. (1997), Cultural Representation and Signifying Practice, London: Sage Publications.
Hosseinzadeh , Abolhassan; Fayyaz, Ebrahim, Naderi; Ahmad)2018( »The Analysis of the Discourse of Iranian Humanist Realism Cinema: The Case of Asghar Farhadi’s works«. National Academy of Managerial Staff of Culture and Arts Herald, (3): 10-24.
Lowaymi Mutlaq, K., Hematian, B(2012). »Nader and Simin-A Separation: ADeconstructive Reading«. Journal of Research in Applied Linguistics. 3(1): 130-141.