باستان شناسی
علی نوراللهی؛ حسن طلایی؛ بهمن فیروزمندی
چکیده
تا‌کنون گورستان‌های متعددی متعلق به عصر آهن در غرب زاگرس مرکزی کاوش شده و در آن‌ها اشیای تدفینی خاص زنان به‌دست آمده است. اما کاوشگران جز توصیف داده‌ها و شکل تدفین به موضوع جایگاه زنان در این دوره نپرداخته‌اند. این موضوع از این امر ناشی بوده که در میان اشیای تدفینی هیچ کتیبه یا نوشته‌ای در ارتباط با این گورها به‌دست نیامده و همچنین ...
بیشتر
تا‌کنون گورستان‌های متعددی متعلق به عصر آهن در غرب زاگرس مرکزی کاوش شده و در آن‌ها اشیای تدفینی خاص زنان به‌دست آمده است. اما کاوشگران جز توصیف داده‌ها و شکل تدفین به موضوع جایگاه زنان در این دوره نپرداخته‌اند. این موضوع از این امر ناشی بوده که در میان اشیای تدفینی هیچ کتیبه یا نوشته‌ای در ارتباط با این گورها به‌دست نیامده و همچنین مطالعات مربوط به زنان تازه در ادبیات باستان‌شناسی مطرح شده بود. پژوهشگران این گورستان‌ها را به نیمه‌کوچ‌نشینان نسبت داده‌اند، که این نوع معیشت در قالب ایلی در این منطقه تا حال حاضر نیز رواج دارد. بنابراین، می‌توان گفت که با توجه به همسانی جغرافیایی و تاحدود زیادی معیشت این مردمان با ایلاتی (خزل، ملکشاهی و کلهر) که در این منطقه ساکن‌اند، همچنین تداوم سنت‌ها در زاگرس مرکزی، که در این مقاله به آن‌ها از جمله شیوة تدفین اشاره شده، به بررسی جایگاه زنان در عصر آهن از منظر قوم باستان‌شناسی پرداخته شده است. در این مقاله، گورهای متعلق به زنان در 14 گورستان بررسی شده؛ با توجه به اینکه در میان این ایلات جایگاه زنان در قالب خانواده نمود می‌یابد، که خود تابع عوامل متعدد اجتماعی‌‌ـ سیاسی و اقتصادی است. در پایان نیز جمع‌بندی از کلیة مطالب ارائه شده است.
باستان شناسی
بهمن فیروزمندی؛ ایرج رضائی
چکیده
دانستههای ما دربارة بخشهای مختلف جامعة ماد، به دلیل کمبود منابع نوشتاری هم‌زمان و شواهد باستان‌شناسی روشن، بسیار ناقص و پراکنده است و به همین دلیل اظهار‌نظر دقیق دربارة مواردی چون وضعیت زنان این دوره، دشوار و گاهی مخاطره‌آمیز است. نتایج این پژوهش که با تکیه بر همان منابع تاریخی کم‌شمار و مدارک باستان‌شناسی کمرنگ و مرتبط ...
بیشتر
دانستههای ما دربارة بخشهای مختلف جامعة ماد، به دلیل کمبود منابع نوشتاری هم‌زمان و شواهد باستان‌شناسی روشن، بسیار ناقص و پراکنده است و به همین دلیل اظهار‌نظر دقیق دربارة مواردی چون وضعیت زنان این دوره، دشوار و گاهی مخاطره‌آمیز است. نتایج این پژوهش که با تکیه بر همان منابع تاریخی کم‌شمار و مدارک باستان‌شناسی کمرنگ و مرتبط با دورة ماد بهدستآمده، تاحدودی نشان میدهد که جامعۀ ماد نیز، همچون دیگر جوامع و مردمان روزگار خود، جامعهای مردسالار بوده که در آن پدر در رأس خانواده قرار داشته و سایر اعضا، ازجمله بانوی خانه، تابع وی بوده است. در جامعۀ سنتی ماد، مشاغل مردانه و زنانه مشخص و تعریف شده بود و هر دو جنس وظایف خاص خود را داشت که بر تواناییها و قابلیتهای فیزیکی و ذهنی آن‌ها استوار بود. علاوه بر آن، به نظر میرسد زنان نقش مهمی در تصمیمگیریهای درون خانواده، استحکام بنیانهای آن، حفظ و تداوم سنت‌ها و پویایی اقتصاد خانواده و جامعۀ ماد داشتهاند.
باستان شناسی
بهمن فیروزمندی؛ مژگان خان مرادی
چکیده
این پژوهش به مطالعۀ نقش و جایگاه زن در دورة اشکانی می‌پردازد. منابع تاریخی بسیار گذرا به زنان این دوره پرداخته و اطلاعاتی سطحی و گاه بدور از واقعیت ارائه کرده‌اند. این منابع صرفاً چند تن از زنان درباری، محدودیت‌های اجتماعی زنان، برخی ازدواج‌های سیاسی، و موضوع ازدواج با محارم را بر ما هویدا ساخته‌اند. در این نوشتار، برای دستیابی ...
بیشتر
این پژوهش به مطالعۀ نقش و جایگاه زن در دورة اشکانی می‌پردازد. منابع تاریخی بسیار گذرا به زنان این دوره پرداخته و اطلاعاتی سطحی و گاه بدور از واقعیت ارائه کرده‌اند. این منابع صرفاً چند تن از زنان درباری، محدودیت‌های اجتماعی زنان، برخی ازدواج‌های سیاسی، و موضوع ازدواج با محارم را بر ما هویدا ساخته‌اند. در این نوشتار، برای دستیابی به وضعیت زن در این دوره آثار مکشوفه از سراسر امپراتوری اشکانی اعم از قلمرو غربی (هترا، آشور، سلوکیه، نیپور، بابل، دورا اروپوس، پالمیر، و...)، قلمرو شرقی (کوه خواجه)، و مناطقی چون الیمایس و نواحی مرکزی ایران بررسی شد. در این دوره، برخلاف دورۀ هخامنشی، بیشتر به شمایلنگاری زن پرداخته شده؛ به گونهای که نقش زن بر روی سکه، گچبری، نقاشی دیواری، نقش برجسته، و اشیا به تصویر درآمده یا شمایل زن در قالب مجسمه، پیکرک، و... ساخته شده است. مطالعه و بررسی آثار باستانشناختی یادشده نشان میدهد که زنان در دورة اشکانی در عرصههای مختلف مذهبی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، و هنری حضور داشتهاند.
واژگان کلیدی: زن، دوره اشکانی، زنان درباری، ملکه ها، شمایل نگاری.
