ارتباطات
سید حسن هاشمی؛ شهرزاد شاه سنی؛ بابک شمشیری؛ امین ایزدپناه؛ حلیمه عنایت
چکیده
هدف این پژوهش، شناسایی و تحلیل انواع گفتمانهای تعلیم و تربیت زنان در دورۀ پهلوی اول با رویکرد تحلیل گفتمان لاکلا و موف است. از اینرو با بررسی 14 سند که به شیوۀ هدفمند انتخاب شده بودند، 39 مصداق، 35 خردهگفتار و 4 گفتمان شناسایی شدند که گفتمان «نوسازی دستوری» متعلق به گفتمان حاکمیت و گفتمان «مادری جدید»، «خودآگاهی وجودی-حقوقی» ...
بیشتر
هدف این پژوهش، شناسایی و تحلیل انواع گفتمانهای تعلیم و تربیت زنان در دورۀ پهلوی اول با رویکرد تحلیل گفتمان لاکلا و موف است. از اینرو با بررسی 14 سند که به شیوۀ هدفمند انتخاب شده بودند، 39 مصداق، 35 خردهگفتار و 4 گفتمان شناسایی شدند که گفتمان «نوسازی دستوری» متعلق به گفتمان حاکمیت و گفتمان «مادری جدید»، «خودآگاهی وجودی-حقوقی» و «تعالی ملی» متعلق به گفتمان زنان بوده است. تحلیل این گفتمانها نشان داد گفتمان «نوسازی دستوری» تحصیلات زنان را به مسئلۀ کشف حجاب گره زده و از این طریق، گفتمانهای زنان را در موضع همگرایی و در تضاد با ذهنیت سنتی قرار داده است. تمرکز اصلی گفتمان حاکم، تغییر و تحول در وضع زنان بر حجاب آنان بود؛ بنابراین در مقولۀ اصلاحات آموزشی، از آنجا که تأکید بر بیحجابی زنان بود، گفتمان نوسازی دستوری و گفتمانهای زنان با مخالفت شدید جامعۀ سنتی روبهرو شد. گفتمان سنت به گفتمان مقاومت بدل شد و هژمون «عدم ضرورت حضور اجتماعی زنان» را در مقابل هژمون «ضرورت حضور اجتماعی زنان» مدنظر گفتمان حاکم و گفتمانهای زنان ایجاد کرد. نتیجۀ این تقابل، ایجاد فضایی قهرآلود بود. در یک سو زنانی قرار گرفتند که با رغبت یا از سر ناچاری تن به کشف حجاب دادند و در سوی دیگر زنان معتقد و پایبند به ارزشهای سنتی قرار داشتند که حضور اجتماعی خود را مترادف با بیهویتی و حفظ هویت خود را ملازم با عدم حضور اجتماعی میدانستند.
ارتباطات
مسعود حاجی زاده میمندی -؛ سیما اسکندری
چکیده
مناسک دینی یکی از عناصر فرهنگ دینی در هر جامعهای است. جلسات قرآن هفتگی زنانه بهعنوان یکی از این مناسک دینی قدمت زیادی دارد و بهدلیل کارکردهایی که داشته بازتولید شده است. هدف این مطالعه، واکاوی کیفی جلسات قرآن هفتگی زنانه در کاشمر است تا انگیزۀ برگزاری و شرکت در این جلسات و ابعاد مختلف جلسات قرآن هفتگی، پیامدها، دیدگاههای دیگران ...
بیشتر
مناسک دینی یکی از عناصر فرهنگ دینی در هر جامعهای است. جلسات قرآن هفتگی زنانه بهعنوان یکی از این مناسک دینی قدمت زیادی دارد و بهدلیل کارکردهایی که داشته بازتولید شده است. هدف این مطالعه، واکاوی کیفی جلسات قرآن هفتگی زنانه در کاشمر است تا انگیزۀ برگزاری و شرکت در این جلسات و ابعاد مختلف جلسات قرآن هفتگی، پیامدها، دیدگاههای دیگران و راهبردها بررسی شود. دادههای این پژوهش کیفی از طریق مصاحبههای نیمهساختاریافته با 15 زن شرکتکننده در این جلسات گردآوری و با استفاده از روش نظریۀ دادهبنیاد، کدگذاری و تحلیل شده است. نتایج نشان میدهد عوامل گوناگونی در پدیدآوری مقولۀ مرکزی، یعنی «بازنمود ساختار هویت دینی مجالس مذهبی زنانه» نقش داشته است. شرایطی که موجب حضور زنان در این مجالس میشود، باورهای راستینشان به خداوند و دین اسلام است. عوامل زمینهای، همسویی فکری و عوامل مداخلهگر، برساخت هویت مجالس مذهبی زنانه و شرایط حضور و پایداری این جلسات را فراهم میکند. راهبردهایی مانند اخلاقمداری و تکریم انسانی و بهبود مشارکت در مجالس مذهبی زنانه سبب گرایش بیشتر زنان به این مجالس مذهبی میشود. این مجالس مذهبی پیامدهای گوناگونی مانند بازاندیشی در تعین ساختارهای دین و تجربههای منفرد دینی دارد. تمامی این عوامل تلاشی است برای بازنمود ساختار هویت دینی مجالس مذهبی زنانه که مقولۀ مرکزی مدل پارادایمی این پژوهش است.
ارتباطات
آیلین دائمی؛ مریم عباچی؛ سید علی میر ابراهیمی
چکیده
سینما بهمثابۀ عنصری فرهنگی و بهعنوان یکی از عرصههای بازنمایی مسائل اجتماعی، نقش مؤثری در افزایش سطح آگاهی جامعه و در پی آن کاهش سوگیری شناختی در این قلمرو دارد. یکی از این بازنماییها، خشونت علیه زنان و در پی آن بزهدیدگی این قشر آسیبپذیر است. تحقیق حاضر با هدف بررسی جرمشناختی بازنمایی بزهدیدگی زنان در آثار سینمایی، به ...
بیشتر
سینما بهمثابۀ عنصری فرهنگی و بهعنوان یکی از عرصههای بازنمایی مسائل اجتماعی، نقش مؤثری در افزایش سطح آگاهی جامعه و در پی آن کاهش سوگیری شناختی در این قلمرو دارد. یکی از این بازنماییها، خشونت علیه زنان و در پی آن بزهدیدگی این قشر آسیبپذیر است. تحقیق حاضر با هدف بررسی جرمشناختی بازنمایی بزهدیدگی زنان در آثار سینمایی، به مطالعۀ موردی فیلم سینمایی رگ خواب به روش تحلیل محتوایی پرداخته است. یافتههای تحقیق بیانگر این امر است که شخصیت اصلی فیلم، مینا، بهعنوان بزهدیدۀ ایدئال ناشی از ساختارهای اجتماعی، با انتخاب سبک زندگی ریسکپذیر موجب شتابدهندگی در بزهدیدگی خود شده و در یک جامعۀ سنتی و ایدئولوژیک و در نبود حمایتهای اجتماعی و قانونی، بزهدیدگی مکرر و ثانویۀ او را به همراه داشته که بازنمایی گوشهای از واقعیت است. همچنین واقعیت اجتماع در قلمرو بزهدیدگی زنان بهمراتب جدیتر از بازنمایی آن در آثار سینمایی است و بیتوجهی به این مقوله میتواند تأثیرات جبرانناپذیری بر پیکرۀ جامعه بر جای گذارد. بهعنوان نتیجۀ این تحقیق، به ضرورت ساخت آثاری سینمایی بدون سانسورهای فرهنگی برای حساسسازی، آگاهیبخشی و ایمنسازی افراد و در راستای اثرگذاری بر سیاستگذاریها و قانونگذاریهای هدفمند و حمایتی، بهویژه در زمینۀ رفع تبعیض علیه زنان، و دسترسی همۀ زنان بزهدیده در هر شکل و قالبی به نظام عدالت کیفری در جهت اهداف جرمشناسی کاربردی و برای پیشگیری از خشونت علیه زنان در جامعه تأکید شده است.
ارتباطات
عسل رضوی؛ حسین افراسیابی
چکیده
گفتمانهای قدرت و نقش آنها در مسائل اجتماعی موضوعی است که اخیراً در رسانهها مورد توجه قرار گرفته و به اشکال مختلف بازنمایی میشود. این پژوهش نیز به بررسی گفتمان پدرسالاری و نحوۀ بازنمایی آن در فیلم برادران لیلا میپردازد. فیلم برادران لیلا تازهترین فیلم سعید روستایی است که در آن گفتمان پدرسالاری و نقش زنان در ایستادگی مقابل ...
بیشتر
گفتمانهای قدرت و نقش آنها در مسائل اجتماعی موضوعی است که اخیراً در رسانهها مورد توجه قرار گرفته و به اشکال مختلف بازنمایی میشود. این پژوهش نیز به بررسی گفتمان پدرسالاری و نحوۀ بازنمایی آن در فیلم برادران لیلا میپردازد. فیلم برادران لیلا تازهترین فیلم سعید روستایی است که در آن گفتمان پدرسالاری و نقش زنان در ایستادگی مقابل آن بازنمایی شده است. این مطالعه با روش کیفی و تحلیل انتقادی گفتمان در پنج سطح «سطح سطح»، «عمق سطح»، «سطح عمق»، «عمق عمق» و «عمیقتر» صورت گرفته است. در سطح سطح، دیالوگها، صحنهها و تمامی عناصر زبانی مرتبط با موضوع انتخاب میشود و در سطوح بعدی، غنیتر و انتزاعیتر میشود. در بخش عمق عمق، این عناصر زبانی در ارتباط با پرکتیسهای گفتمانی قرار گرفته و گفتمان پنهان فیلم، مورد واکاوی قرار گرفته است. و درنهایت در سطح عمیقتر، گفتمان پژوهش با عناصر بین گفتمانی مفصلبندی میشود. یافتههای پژوهش حاکی از این است که فیلم برآیند دو گفتمان عمده است که عبارتاند از: پدرسالاری روبهزوال (آرزومندی کمارزش پدری، اصلاحگری محافظهکارانه، تهنشستهای پدرسالاری) و برخاستن زنانگی (آگاهی زنانه، قدرت محتضر). فیلم برادران لیلا نشان میدهد که در جامعۀ امروزی آنچه شاهد آن هستیم یک پدرسالاری رو به اتمام و شروع یک گفتمان زنانه است. پدرسالاری بازنماییشده در این فیلم یک پدرسالاری روبهزوال، همزمان با ورود زنان به عرصههای مختلف است.
ارتباطات
سید قاسم حسنی؛ محمد اسماعیل ریاحی؛ شهرزاد حسینی قهستانی
چکیده
بررسیها و تحقیقات نشان از این دارد که مصرف کالاها و خدمات تجملاتی در زنان در کشور ما در حال افزایش است و به همین علت میتوان گفت که پدیدهای اثرگذار و اثرپذیر بر حوزه احساسات کنشگران اجتماعی است برخی از پژوهشها این را بیان کردهاند که مصرف کالاهای لوکس در احساس هویت و یا حتی تبدیل ناراحتی به خوشحالی بسیار اثرگذار است و فرآیندهای ...
بیشتر
بررسیها و تحقیقات نشان از این دارد که مصرف کالاها و خدمات تجملاتی در زنان در کشور ما در حال افزایش است و به همین علت میتوان گفت که پدیدهای اثرگذار و اثرپذیر بر حوزه احساسات کنشگران اجتماعی است برخی از پژوهشها این را بیان کردهاند که مصرف کالاهای لوکس در احساس هویت و یا حتی تبدیل ناراحتی به خوشحالی بسیار اثرگذار است و فرآیندهای اجتماعی این تغییر احساسات هدفی است که این پژوهش دنبال کرده است. با توجه به اینکه مصرف اساسا امری است که بیشتر برای زنان نمود پیدا میکند؛ پژوهش حاضر بر روی زنان انجام شده است.«تعریف احساسات به مرور زمان از روانشناسی فاصله گرفته و برای خود تعریفی متعلق به علوم اجتماعی پیدا کرده و در نظریههای علوم اجتماعی احساس را اینگونه بیان میکنند: عکسالعملی بدنی در مقابل شرایط اجتماعی که در یک فضای کنش متقابل نمادین به وجود میآید. ظهور احساس در انسان تحت تأثیر شرایط اجتماعی به وجود میآید و در دو سطح خرد و کلان است در سطح خرد فرد تا در کنش متقابل با کسی نباشد احساس به وجود نمیآید» و طبیعی است که با این رویکرد بررسی موضوع مورد مطالعه در این تحقیق کاملا جنبه اجتماعی پیدا میکند؛ پژوهشگر به دنبال مطالعه این حوزه نیست به دنبال مطالعه احساسی است که در سطوح خرد و کلان برای یک کنشگر در اثر این نوع از مصرف به وجود میآید.
ارتباطات
علی باغدار دلگشا
چکیده
همزمان با انتشار مطبوعات زنان از سال 1289 شمسی، شرایطی فراهم شد تا زنان بتوانند علاوه بر نقد بیشتر ساختارهای اجتماعی از زبانِ جدید مانند شعر و داستان نیز برای طرح دیدگاههای خود استفاده نمایند. پژوهش پیشرو که به روش کیفی، با استفاده از فن تحلیل محتوا و با تأکید شاخص بر روی متون داستانیِ مندرج در مطبوعات زننگار منتشر شده در فاصلۀ ...
بیشتر
همزمان با انتشار مطبوعات زنان از سال 1289 شمسی، شرایطی فراهم شد تا زنان بتوانند علاوه بر نقد بیشتر ساختارهای اجتماعی از زبانِ جدید مانند شعر و داستان نیز برای طرح دیدگاههای خود استفاده نمایند. پژوهش پیشرو که به روش کیفی، با استفاده از فن تحلیل محتوا و با تأکید شاخص بر روی متون داستانیِ مندرج در مطبوعات زننگار منتشر شده در فاصلۀ سالهای 1289 (سال انتشار نخستین روزنامۀ زنان) تا سال 1311 (سال آخر انتشار جریدۀ عالم نسوان) گردآوری شده در تلاش است تا به این پرسش پاسخ دهد که زنان در مکتوبات داستانیِ خود به طرح چه موضوعاتی پرداختهاند؟ مهمترین خواستۀ آنان چه بوده و چه چیزی را به عنوان اصلیترین عامل انقیاد زنان معرفی کردهاند؟ برشماری کامل و غیرگزینشی جراید زننگار در دورۀ مورد بحث، شامل 167 شمارۀ نشریات زننگار برابر با 4401 (چهار هزار و چهارصد و یک) برگ مطبوعاتی نشان میدهد در 67 داستان زننویس منتشر شده در اوراق مطبوعاتیِ زنان در فاصلۀ سالهای 1289 تا سال 1311 شمسی، موضوع محوری این متون داستانی: حقوق زنان در امر ازدواج- زندگی و طلاق، نقد ازدواج اجباری، ازدواج زودهنگام (کودک همسری) و نقد تعدد زوجات میباشد. همچنین رفتار "مادران نادان" اصلیترین عامل تیرهبختی زنان معرفی شده است.
ارتباطات
سمانه فروغی؛ یاسر فروغی
چکیده
آنچه در مطالعات فرهنگی و رسانهای اهمیت زیادی دارد شیوة بازنمایی نقشها، خردهفرهنگها، گروهها، اقوام، جنسیت و غیره است. حال هنگامیکه پای مخاطب کودک به میان میآید، اهمیت این آموزشها دوچندان میشود، زیرا کودکان با تماشای ژانر محبوبشانـ انیمیشنـ آموزشهای مقدمانی در رابطه با نقشها، کلیشهها و هویت جنسیتی ...
بیشتر
آنچه در مطالعات فرهنگی و رسانهای اهمیت زیادی دارد شیوة بازنمایی نقشها، خردهفرهنگها، گروهها، اقوام، جنسیت و غیره است. حال هنگامیکه پای مخاطب کودک به میان میآید، اهمیت این آموزشها دوچندان میشود، زیرا کودکان با تماشای ژانر محبوبشانـ انیمیشنـ آموزشهای مقدمانی در رابطه با نقشها، کلیشهها و هویت جنسیتی را میآموزند. هدف این مقاله مقایسة انیمیشنهای مهارتهای زندگی برای کودکان و بچههای ساختمان گلها از منظر جنسیت است. مقالة پیش رو با تکیه بر تحلیل کیفی و رویکرد نشانهشناختی براساس آرای جان فیسک به واکاوی و بررسی کلیشههای جنسیتی رایج در دو مجموعة ذکرشده میپردازد. بدین منظور، همة قسمتهای دو انیمیشن مطالعه شدند. نتایج تحقیق نشان میدهد در هر دو برنامه از لحاظ تعداد کاراکترها زنان و مردان به میزان تقریباً برابر بازنمایی شدهاند. در مجموعة مهارتهای زندگی برای کودکان مردان اغلب با صفات برتر و شایستهتری مانند قدرت تفکر و تصمیمگیری بالا، دانایی و کاردانی، اعتمادبهنفس بالا، ارتباطات اجتماعی گسترده، خوشرویی و خوشصحبتی بازنمایی شدهاند. درحالیکه بازنمایی زنان اغلب با بدنمایی و توأم با کلیشههای جنسیتی سنتی مانند غرغرکردن، شایعهپراکنی، وابستگی و عدم استقلال شخصی، غیبتکردن، عدم کنترل خشم و پرخاشگری، گریهکردن در هنگام مشکلات و دستپاچگی است. در مقابل، انیمیشن بچههای ساختمان گلها نگاهی مثبتتر و مساواتطلبانهتری به جنسیت دارد. مردان در این مجموعه با صفاتی چون خانوادهدوستی، قدردانی، مبادی آداب و اجتماعیبودن، پرتلاش و حمایتگربودن به تصویر کشیده شدهاند و در بازنمایی زنان صفات بارزی چون زیبایی و آراستگی، آیندهنگری، توجه به جزئیات، تجهیز به مهارتهای متعدد، تسلط بر خود و منطقیبودن، باانگیزه و مستعد مشهود است.
