مقاله پژوهشی
ادبیات
میترا فرآراء؛ نجمه نظری؛ اسماعیل بلالی؛ گلاویژ علیزاده
چکیده
تحولات اجتماعی ایران در صد سال اخیر و ارتباط زنان ایرانی با دنیای مدرن، همراه با شتاب جهانی‌شدن و نوگرایی، موجب برخی تغییرات از جمله بازنگری در هویت زنانه شده است. نمود بازاندیشی زنان ایرانی در هویت فردی و اجتماعی را در جامعه و به‌تبع آن در رمان‌های چند دهۀ اخیر می‌توان دید. فریبا وفی از داستان‌نویسان موفق ایرانی است که به مسائل ...
بیشتر
تحولات اجتماعی ایران در صد سال اخیر و ارتباط زنان ایرانی با دنیای مدرن، همراه با شتاب جهانی‌شدن و نوگرایی، موجب برخی تغییرات از جمله بازنگری در هویت زنانه شده است. نمود بازاندیشی زنان ایرانی در هویت فردی و اجتماعی را در جامعه و به‌تبع آن در رمان‌های چند دهۀ اخیر می‌توان دید. فریبا وفی از داستان‌نویسان موفق ایرانی است که به مسائل زنان و خانواده توجهی ویژه دارد. یکی از دغدغه‌های وفی در آثارش از جمله در رمان رازی در کوچهها، هویت زن ایرانی است که در قالب موضوعاتی چون بحران هویت، سرگردانی بین هویت مدرن و سنتی، و بازیابی و بازنگری در هویت زنانه نمود پیدا می‌کند. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی-تحلیلی به بررسی مؤلفههای هویت و زیست زنانه در رمان رازی در کوچهها میپردازد و مواردی مانند خوابها و رؤیاها، احساسات و عواطف، نیازها و آرزوها و واکنش زنان به موقعیتها را با نظر به روان‌شناسی اجتماعی و نظریههای شخصیت، تحلیل و ریشهیابی می‌کند. نویسنده در این رمان، به انتقاد از کلیشهها و ایدئولوژی جنسیتی مسلط بر جامعه میپردازد و بر لزوم بازنگری در هویت زنان و نقش و موقعیت آنان در خانواده و اجتماع، به صورتی آگاهانه و با پرهیز از افراط و تفریط تأکید دارد.
مقاله پژوهشی
ادبیات
ایوب مرادی؛ منصوره شهریاری
چکیده
رویکرد شوالتر که به نقد وضعی یا سنت نوشتاری زنان مشهور است، امکان بررسی نوشتار زنانه را از منظر تفاوت‌های جنسیتی فراهم می‌آورد. شوالتر با بررسی زمینه‌های زیستی، زبانی، روانی و فرهنگی به تحلیل نوشتار ادبی میپردازد. رمان «پیاده» جزء آثاری است که موضوع معضلات زن ایرانی را دستمایه داستان‌پردازی قرار داده است. ...
بیشتر
رویکرد شوالتر که به نقد وضعی یا سنت نوشتاری زنان مشهور است، امکان بررسی نوشتار زنانه را از منظر تفاوت‌های جنسیتی فراهم می‌آورد. شوالتر با بررسی زمینه‌های زیستی، زبانی، روانی و فرهنگی به تحلیل نوشتار ادبی میپردازد. رمان «پیاده» جزء آثاری است که موضوع معضلات زن ایرانی را دستمایه داستان‌پردازی قرار داده است. قهرمان این داستان، زنی تنهاست که به دلیل تهمت ناروای همسرش از دیار خود رانده و آواره می‌شود. شخصیت‌های مرد در این رمان در اتحادی نانوشته هر یک به‌نحوی در رقم‌خوردن عاقبت شوم قهرمان دست دارند و در نقطة مقابل شخصیت‌های زن طی تلاشی بی‌ثمر، هر کدام به‌شکلی درصدد یاری قهرمان هستند. نویسنده با خلق مکانی خیالی به نام گوران، به بازنمایی ظلم تاریخی فرهنگ مردانه به زنان پرداخته است. این پژوهش در پی آن است تا به شیوة توصیفی – تحلیلی ویژگی‌های نوشتار زنانة ایرانی را در متن رمان پیاده بر اساس رویکردهای چهارگانة شوالتر بررسی نماید. نتایج نشان می‌دهد که مسائل مربوط به بارداری و زایمان از منظر زیستی، ارتباط با مردان، ویژگی‌های مادرانه و ارتباط با زنان از نگاه روانی و توجه منتقدانه به تسلط تاریخی مردان بر زنان از منظر فرهنگی، تبلور خاصی در متن یافته‌اند. در زمینة مسائل زبانی و ساختاری نیز انعکاس بالای واژگان خاص زنان، جملات کوتاه و مقطّع و جزئی‌نگری در متن تشخصّ ویژه‌ای دارند. مهم‌ترین ویژگی سبکی متن نیز نوع خاصی از روایت بومی-ایرانی است که از تلفیق زاویه دید سوم‌شخص و اول‌شخص با بهره‌گیری از ظرفیت جملات عاطفی حاصل آمده است.
مقاله پژوهشی
ارتباطات
عسل رضوی؛ حسین افراسیابی
چکیده
گفتمان‌های قدرت و نقش آن‌ها در مسائل اجتماعی موضوعی است که اخیراً در رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفته و به اشکال مختلف بازنمایی می‌شود. این پژوهش نیز به بررسی گفتمان پدرسالاری و نحوۀ بازنمایی آن در فیلم برادران لیلا میپردازد. فیلم برادران لیلا تازه‌ترین فیلم سعید روستایی است که در آن گفتمان پدرسالاری و نقش زنان در ایستادگی مقابل ...
بیشتر
گفتمان‌های قدرت و نقش آن‌ها در مسائل اجتماعی موضوعی است که اخیراً در رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفته و به اشکال مختلف بازنمایی می‌شود. این پژوهش نیز به بررسی گفتمان پدرسالاری و نحوۀ بازنمایی آن در فیلم برادران لیلا میپردازد. فیلم برادران لیلا تازه‌ترین فیلم سعید روستایی است که در آن گفتمان پدرسالاری و نقش زنان در ایستادگی مقابل آن بازنمایی شده است. این مطالعه با روش کیفی و تحلیل انتقادی گفتمان در پنج سطح «سطح سطح»، «عمق سطح»، «سطح عمق»، «عمق عمق» و «عمیق‌تر» صورت گرفته است. در سطح سطح، دیالوگ‌ها، صحنه‌ها و تمامی عناصر زبانی مرتبط با موضوع انتخاب می‌شود و در سطوح بعدی، غنی‌تر و انتزاعی‌تر می‌شود. در بخش عمق عمق، این عناصر زبانی در ارتباط با پرکتیس‌های گفتمانی قرار گرفته و گفتمان پنهان فیلم، مورد واکاوی قرار گرفته است. و درنهایت در سطح عمیق‌تر، گفتمان پژوهش با عناصر بین گفتمانی مفصل‌بندی می‌شود. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که فیلم برآیند دو گفتمان عمده است که عبارت‌اند از: پدرسالاری روبه‌زوال (آرزومندی کم‌ارزش پدری، اصلاح‌گری محافظه‌کارانه، ته‌نشست‌های پدرسالاری) و برخاستن زنانگی (آگاهی زنانه، قدرت محتضر). فیلم برادران لیلا نشان می‌دهد که در جامعۀ امروزی آنچه شاهد آن هستیم یک پدرسالاری رو به اتمام و شروع یک گفتمان زنانه است. پدرسالاری بازنمایی‌شده در این فیلم یک پدرسالاری روبه‌زوال، همزمان با ورود زنان به عرصه‌های مختلف است.
مقاله پژوهشی
هنر
سهیلا خسروی؛ روشنک داوری
چکیده
رشد اقتصاد بومی و محلی و توانمندسازی زنان با بهره‌گیری از شیوه‌های گوناگون از جمله کارآفرینی اجتماعی در بستر توسعۀ پایدار، از اهدافی است که در این حوزه دنبال می‌شود. پژوهش حاضر، با هدف بررسی و تحلیل نقش زنان بختیاری در توسعۀ گردشگری و اقتصاد محلی ایران با تأکید بر اهمیت نقش کارآفرینی اجتماعی و تولید پوشاک سنتی بختیاری به‌عنوان ...
بیشتر
رشد اقتصاد بومی و محلی و توانمندسازی زنان با بهره‌گیری از شیوه‌های گوناگون از جمله کارآفرینی اجتماعی در بستر توسعۀ پایدار، از اهدافی است که در این حوزه دنبال می‌شود. پژوهش حاضر، با هدف بررسی و تحلیل نقش زنان بختیاری در توسعۀ گردشگری و اقتصاد محلی ایران با تأکید بر اهمیت نقش کارآفرینی اجتماعی و تولید پوشاک سنتی بختیاری به‌عنوان عوامل کلیدی در این توسعه میپردازد. این تحقیق، از روش‌های کیفی و کمی بهره گرفته است. جمع‌آوری داده‌ها با پرسشنامه و مصاحبه‌های میدانی با مردم استان چهارمحال و بختیاری و مطالعات کتابخانه‌ای انجام شده است. جامعۀ آماری، زنان بختیاری و نمونۀ مورد سنجش 389 نفر هستند و تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌های آماری و مدل‌های تحلیلی انجام گرفته است. نتایج نشان می‌دهد زنان قوم بختیاری تأثیر بسزایی بر توسعۀ گردشگری و اقتصاد محلی دارند و با کارآفرینی اجتماعی، به ایجاد فرصت‌های شغلی و توسعۀ فعالیت‌های اقتصادی محلی می‌پردازند. تولید پوشاک سنتی بختیاری به‌عنوان یکی از مشاغل اصلی، نقش ویژه‌ای در ترویج و توسعۀ گردشگری فرهنگی و تاریخی مناطق مورد نظر و توانمندسازی زنان دارد. براساس یافته‌ها، توسعۀ کارآفرینی اجتماعی و تولید پوشاک سنتی می‌تواند به افزایش رفاه افراد این اقوام و مناطق محلی کمک کند. در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های محلی، توجه به این نکته و اخذ تدابیر مناسب به‌منظور حمایت از این فعالیت‌ها و توسعۀ آن‌ها می‌تواند قدم مناسبی در مسیر تحقق اهداف توسعۀ پایدار باشد.
مقاله پژوهشی
تاریخی
زیبا غفوری
چکیده
در عصر مشروطه به‌تدریج زنان ایرانی به عرصۀ مطبوعات وارد شدند. ابتدا زنان پایتخت قدم به این عرصه نهادند. اندکی بعد زنان شهرستان‌ها نیز به تأسی از آن‌ها به این عرصه وارد شدند و به‌زودی موفق شدند در این زمینه فعالیت‌های قابل‌توجهی انجام دهند و نشریات مهمی را منتشر کنند. پژوهش حاضر به این پرسش پاسخ می‌دهد که نشریات «ندای ایران» ...
بیشتر
در عصر مشروطه به‌تدریج زنان ایرانی به عرصۀ مطبوعات وارد شدند. ابتدا زنان پایتخت قدم به این عرصه نهادند. اندکی بعد زنان شهرستان‌ها نیز به تأسی از آن‌ها به این عرصه وارد شدند و به‌زودی موفق شدند در این زمینه فعالیت‌های قابل‌توجهی انجام دهند و نشریات مهمی را منتشر کنند. پژوهش حاضر به این پرسش پاسخ می‌دهد که نشریات «ندای ایران» و «ندای ایرانی» در سال‌های 1326 تا 1331 در ایران به مسائل سیاسی و اجتماعی چگونه نگریسته‌اند. براساس یافته‌ها، روزنامه‌های ندای ایران و ندای ایرانی که در دهۀ 1320 در شهر شیراز توسط نصرت‌الملوک کشمیری‌زاده منتشر شدند، نگاهی انتقادی به مسائل سیاسی و اجتماعی عصر خود داشته‌اند. این روزنامه‌ها در زمینۀ امور سیاسی، با مقالات و تحلیل‌های تند و تیز انتقاداتی به عملکرد دولتمردان مطرح می‌کردند و به‌شدت با دولتمردان کم‌کار و بیگانه‌پرست مخالفت می‌ورزیدند. از سوی دیگر این روزنامه‌ها مسائل و معضلات اجتماعی شهر شیراز را نیز پیگیری و منعکس می‌کردند و با مطالبه از مدیران و مسئولان شیراز، خواهان رسیدگی به مشکلات شهر خویش بودند. مسائل زنان از دیگر موضوعات مدنظر این دو روزنامه بود و با به‌تصویرکشیدن دغدغه‌های زنان، بر ضرورت تغییر و تحول در جامعه برای بهبود وضعیت زنان تأکید داشتند. روش تحقیق در پژوهش حاضر مبتنی بر روش تاریخی و رویکرد توصیفی و تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به روش آرشیوی، کتابخانه‌ای و میدانی (مصاحبه) است.
مقاله پژوهشی
هنر
حسین اردلانی؛ مارینا خیرالله زاده ورزی
چکیده
نقاشی‌های ایران درودی، نقاش معاصر زن ایرانی، که به شیوۀ سوررئالیسم-سمبولیسم است، بستر مناسبی برای نقد کهن‌الگویی به‌شمار می‌رود؛ چرا که یکی از ساحت‌های نمود کهن‌الگوها، آثار هنری از جمله نقاشی‌ها هستند. از دیدگاه روان‌شناسی تحلیلی، کهن‌الگوها مفاهیم مشترک، تکرارشونده و انتزاعی بین جوامع مختلف بشری هستند که در بخش عمیق‌تر ...
بیشتر
نقاشی‌های ایران درودی، نقاش معاصر زن ایرانی، که به شیوۀ سوررئالیسم-سمبولیسم است، بستر مناسبی برای نقد کهن‌الگویی به‌شمار می‌رود؛ چرا که یکی از ساحت‌های نمود کهن‌الگوها، آثار هنری از جمله نقاشی‌ها هستند. از دیدگاه روان‌شناسی تحلیلی، کهن‌الگوها مفاهیم مشترک، تکرارشونده و انتزاعی بین جوامع مختلف بشری هستند که در بخش عمیق‌تر روان در ضمیر ناخودآگاه جمعی جای دارند و از طریق خودآگاه و ناخودآگاه فردی در خیال‌پردازی‌ها، افسانه‌ها، رؤیاها، هذیان‌ها و آثار هنری به‌صورت نمادها و اسطوره‌ها بازتاب می‌یابند. در حقیقت نمادها و اسطوره‌ها مظروف‌های بیانگر کهن‌الگوها هستند که با خوانش آن‌ها می‌توان به شناخت گسترده‌تری از لایه‌های عمیق‌تر روان انسان دست یافت. در این پژوهش به خوانش نمادهای مظروف کهن‌الگوها در سه مورد از نقاشی‌های ایران درودی می‌پردازیم. هدف این مطالعه یافتن پاسخ این سؤال است که تأثیر نقش ناخودآگاه جمعی از طریق بازتاب کهن‌الگوها در نقاشی‌های درودی چگونه است. همچنین می‌خواهیم خوانشی نو با رویکردی متفاوت برای شناخت و درکی ژرف‌تر از لایه‌های درونی نقاشی‌های درودی داشته باشیم. روش تحقیق، کیفی و به شیوۀ توصیفی-تحلیلی است. گردآوری مطالب به‌صورت کتابخانه‌ای و مشاهده‌ای است. نتایج حاکی از این بوده است که نمادهای آسمان، زمین، ویرانه‌ها، گل، مروارید و نور از بن‌مایه‌های اصلی در آثار درودی‌اند که مبین بازتاب کهن‌الگوهای مادر/زن، آسمان/پدر، عروج و ازدواج هستند.
مقاله پژوهشی
ادبیات
شفیع الله سالک؛ مهسا رون
چکیده
رنگ، که از معیارهای سنجش شخصیت در روان‌شناسی جدید است، تأثیری خاص بر روان و جسم بیننده برجای می‌گذارد و نمایانگر اوضاع و احوال روحی اوست. در رویکرد روان‌شناسی رنگ ماکس لوشر، ترجیح در انتخاب رنگ‌ها به شناخت روان انسان‌ها کمک می‌کند. در این پژوهش، شعر فروغ فرخزاد و خالده فروغ، از شاعران معاصر جریان رمانتیک ایران و افغانستان، براساس ...
بیشتر
رنگ، که از معیارهای سنجش شخصیت در روان‌شناسی جدید است، تأثیری خاص بر روان و جسم بیننده برجای می‌گذارد و نمایانگر اوضاع و احوال روحی اوست. در رویکرد روان‌شناسی رنگ ماکس لوشر، ترجیح در انتخاب رنگ‌ها به شناخت روان انسان‌ها کمک می‌کند. در این پژوهش، شعر فروغ فرخزاد و خالده فروغ، از شاعران معاصر جریان رمانتیک ایران و افغانستان، براساس نظریۀ مذکور واکاوی شده است. کیفیت و میزان کاربرد رنگ‌ها در اشعار این دو شاعر نشان می‌دهد در شعر فروغ فرخزاد رنگ سیاه در انتخاب اول قرار دارد و بیانگر کشمکشهای درونی، ناخشنودی و انزجار او از محیط و بیان افسردگی و انزوای اوست. اما کاربرد پربسامد رنگ سبز در کنار سیاه حکایت از امیدواری او برای تغییر سرنوشت و تحول جامعه دارد. انتخاب نخست خالده فروغ اما رنگ سبز ـ نماد ایمان، آزادی و آرامش- است و سیاه در کنار آن بیانگر استبداد، خفقان و نابسامانیهای اجتماعی است. بررسی دفترهای اشعار این دو شاعر حاکی از آن است که اندکاندک طیفهای آرام و امیدبخش جای رنگهای تیره را میگیرند و این بیانگر تمایل و امید آن‌ها به زندگی بهتر و علاقه به ایجاد تغییر برای به‌تصویرکشیدن احساساتشان است.
