مقاله پژوهشی
بهارک محمودی؛ ملیکا فراهانی
چکیده
این پژوهش، به منظور مطالعة بازنمایی مفهوم «زنان علیه زنان» در آثار سینمایی صورت گرفته است. کاری کیفی در حوزة مطالعات فرهنگی که تلاش می‌کند مجموعة خاصی از کنشهای تعارضآمیز بهنمایشدرآمده میان زنان در سینمای ایران را ذیل مفهوم «زنستیزی خیرخواهانه» توضیح دهد و تحلیل کند. با توجه به آرای مککوایل و کراکائر در ...
بیشتر
این پژوهش، به منظور مطالعة بازنمایی مفهوم «زنان علیه زنان» در آثار سینمایی صورت گرفته است. کاری کیفی در حوزة مطالعات فرهنگی که تلاش می‌کند مجموعة خاصی از کنشهای تعارضآمیز بهنمایشدرآمده میان زنان در سینمای ایران را ذیل مفهوم «زنستیزی خیرخواهانه» توضیح دهد و تحلیل کند. با توجه به آرای مککوایل و کراکائر در باب کارکرد شناختی سینما، حتی اگر تصاویر سینمایی خالی از سوگیری نباشد، میتواند برشی از واقعیت اجتماعی باشد. به این منظور، چهار فیلم از مجموع فیلمهای به نمایش درآمده در دهة 1390 بهصورت موردی مطالعه شده و با روش ترکیبی تحلیل گفتمان و نشانهشناسی تحلیل شده است. با توجه به زمینههای اجتماعی، خوانشی نقادانه از فیلمهای منتخب انجام شد تا بر‌اساس آن بتوانیم از خلال امور و تصاویر روزمره و پیشپاافتاده، برخی از لایههای پنهان در ساختارهای تبعیضآمیز علیه زنان را آشکار و ریشهیابی کنیم. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که در بستری تاریخی و اجتماعی، سینمای ایران تصویری از زنستیزی میان زنان نمایش می‌دهد که ماهیت سرکوبگرانة آن را به حاشیه رانده و بر نیت خیرخواهانة آن تأکید می‌کند؛ به همین سبب شخصیتهای فیلمها در این موقعیت عمدتاً به بازتولید تبعیضی که از سوی همجنسان خود بر آنان روا میرود وقوف ندارند و به آن تن میدهند. این بازنمایی عموماً بهصورت امر روزمره و طبیعی انگاشته می‌شود و در حاشیة تم اصلی فیلم به تصویر کشیده می‌شود.
مقاله پژوهشی
نفیسه ایمانی؛ امیلیا نرسیسیانس
چکیده
این مقاله تحقیقی انسان شناختی است که تأثیر میزان تأکید بر تفکیک جنسیتی در فضاهای خصوصی و عمومی بر کیفیت روابط دوستانة بین جنسیتی نوجوانان را مطالعه می‌کند. برای ارزیابی اینکه اهداف سیاست‌گذاران در تفکیک جنسیتی فضا چگونه در کنش ها و نگرش های جنسیتی کاربران تأثیرگذار بوده است، از مشارکت دو گروه دختران با سبک زندگی متفاوت به ...
بیشتر
این مقاله تحقیقی انسان شناختی است که تأثیر میزان تأکید بر تفکیک جنسیتی در فضاهای خصوصی و عمومی بر کیفیت روابط دوستانة بین جنسیتی نوجوانان را مطالعه می‌کند. برای ارزیابی اینکه اهداف سیاست‌گذاران در تفکیک جنسیتی فضا چگونه در کنش ها و نگرش های جنسیتی کاربران تأثیرگذار بوده است، از مشارکت دو گروه دختران با سبک زندگی متفاوت به لحاظ میزان التزام به تفکیک های جنسیتی (سبک زندگی منعطف و غیرمنعطف) بهره گرفتهایم. نظریة لوفور با تأکید بر فضا به عنوان تولید اجتماعی و تمایز بین کردار فضایی، بازنمایی فضایی و فضاهای بازنمایی مورد استفاده قرار گرفته است. روش تحقیق مردم نگاری و مقایسه‌ای با تأکید بر فنون مشاهدة مشارکتی و مصاحبة مردم نگارانه بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهند که عدم انعطاف در تفکیک جنسیتی، کنجکاوی ها و جهتگیری های جنسی را با پنهان کاری و تصمیمات دارای خطرپذیری بیشتر همراه می کند.
مقاله پژوهشی
جلیل کریمی؛ سیاوش قلی پور؛ مریم هوری
چکیده
با نزدیکتر شدن رویکردها و ایده های علمی و هنری به همدیگر و مطرح‌شدن نسبت بین جامعه و هنر، تصویر ارائهشده از گروه‌های مختلف، به‌ویژه گروه‌های فرودست جامعه، از جمله زنان، در رسانهها به موضوعی جدی برای پژوهش بدل شد. مقالة حاضر میکوشد با اتکای به ایدههای نظریة فمینیسم و رویکرد گفتمانکاوی، نحوة بازنمایی این تصویر ...
بیشتر
با نزدیکتر شدن رویکردها و ایده های علمی و هنری به همدیگر و مطرح‌شدن نسبت بین جامعه و هنر، تصویر ارائهشده از گروه‌های مختلف، به‌ویژه گروه‌های فرودست جامعه، از جمله زنان، در رسانهها به موضوعی جدی برای پژوهش بدل شد. مقالة حاضر میکوشد با اتکای به ایدههای نظریة فمینیسم و رویکرد گفتمانکاوی، نحوة بازنمایی این تصویر را در آثار سینمایی (ده فیلم) دهة 1380 در ایران توصیف و نسبت تصاویر برساختة آن‌ها را با گفتمانهای سیاسی غالب در این دوره تحلیل کند. بر‌اساس یافتهها، در بیشتر فیلمها، بازنمایی زندگی زنان به سمت مدرنترشدن و متمایل به ایدههای غیرمردسالارانه میرود، اما این زنان مدرن هم هرگز در حالتی قطبی قرار نمیگیرند. آنان همزمان ویژگیهای اصلی هر دو گفتمان را با خود دارند. با توجه به کلیت تصاویر، بهرغم تأثیرپذیری این آثار از نگرش کارگردانان و تعلقات گفتمانی آن‌ها، جلوههایی بازتابی از شرایط اجتماعی مسئلة «زنانگی و مردانگی» در این فیلمها دیده می‌شود. گویی بازتابی از شرایط گذار واقعی جامعه از مرحلة سنتیتر به مدرنتر در فیلمها نیز وجود دارد.
مقاله پژوهشی
مریم سادات میری؛ محمدصادق نصرالهی
چکیده
کتاب‌های خاطره‌نگاری دفاع مقدس یکی از سندهای ماندگار در تاریخ ایران اسلامی است. روز 31 شهریور 1359 رژیم بعث عراق به ایران حملة نظامی کرد و جنگ تحمیلی آغاز شد. حضور زنان دوشادوش مردان از ابتدای جنگ و فعالیت آن‌ها در قالب گروه‌های امدادی و پشتیبانی مسئولیتی بود که برعهده گرفته و تا پایان جنگ این وظیفه خطیر را انجام دادند. زنان رزمنده ...
بیشتر
کتاب‌های خاطره‌نگاری دفاع مقدس یکی از سندهای ماندگار در تاریخ ایران اسلامی است. روز 31 شهریور 1359 رژیم بعث عراق به ایران حملة نظامی کرد و جنگ تحمیلی آغاز شد. حضور زنان دوشادوش مردان از ابتدای جنگ و فعالیت آن‌ها در قالب گروه‌های امدادی و پشتیبانی مسئولیتی بود که برعهده گرفته و تا پایان جنگ این وظیفه خطیر را انجام دادند. زنان رزمنده پس از جنگ به ثبت خاطرات خود و دیگر زنان رزمنده در قالب رمان، خاطره‌نگاری و تاریخ شفاهی از جنگ پرداختند. مقالة حاضر به بررسی چگونگی بازنمایی ابعاد شخصیتی زنان رزمندة دفاع مقدس در 4 کتاب خاطره‌نگاری منتخب پرداخته است. این چهارکتاب تحت عنوان صباح، ساجی، چراغ‌های روشن شهر و زیباترین روزهای زندگی ضمن آنکه با محوریت شخصیت زن نگاشته شده، آثار به‌روز و اثرگذار در این عرصه‌اند. یافته‌های این مقاله با استفاده از روش تحلیل مضمونی نشان می‌دهد که بازنمایی شخصیت زنان در چهار حوزة معنایی بینش، گرایش، کنش و عوامل شخصیت‌ساز قابل طبقه‌بندی است. در حوزة بینش مواردی همچون اعتقادات دینی، اخلاقی و انقلابی قابل طرح است و در حوزة گرایش مضامینی مانند روحیات خودساخته، مقتدر، منزجر از جنگ، کنجکاو و عفیفانه ذکر شده است. در حوزة کنش نیز مواردی همچون کمک‌رسانی، فعالیت‌های مذهبی، انقلابی، نظامی، فرهنگی و مقید به انجام‌دادن فرایض دینی احصا شده و در پایان نیز عوامل شخصیت‌ساز با محوریت خانواده مورد تأکید قرار گرفته است.
مقاله پژوهشی
میترا علیشاهی؛ مصطفی مهدوی آرا
چکیده
ادبیات زنانه به‌منزلة یکی از گونههای ادبی، در کشورهای عربی و به طور خاص کویت از دهة پنجاه آغاز و در دهة هفتاد تا نود به اوج خود رسید. بثینة‌العیسی به‌عنوان یکی از فعالان این حوزه‌ـ با انتشار رمان تحت أقدام الأمهات‌ـ توانسته است با قلم ادبی خود مشکلات زنان و جامعة در حال گذار کویت را در دنیای داستان به تصویر بکشد. از ویژگیهای ...
بیشتر
ادبیات زنانه به‌منزلة یکی از گونههای ادبی، در کشورهای عربی و به طور خاص کویت از دهة پنجاه آغاز و در دهة هفتاد تا نود به اوج خود رسید. بثینة‌العیسی به‌عنوان یکی از فعالان این حوزه‌ـ با انتشار رمان تحت أقدام الأمهات‌ـ توانسته است با قلم ادبی خود مشکلات زنان و جامعة در حال گذار کویت را در دنیای داستان به تصویر بکشد. از ویژگیهای بارز این رمان، چند‌صدایی و تعدد شخصیتهای زنی است که هریک نمایندة طبقهای از جامعة زنان کویت هستند؛ شخصیتهای زنی که به تناوب در داستان حاضر میشوند و نویسنده از ذهن ایشان رنجها و مشکلاتشان را روایت می‌کند و تغییر و تحولات جامعة زنان را به تصویر میکشد. به نظر میرسد بثینة العیسی درصدد است ضمن آگاهیبخشی به خوانندگان خود، از تحولی سخن بگوید که با دست یافتن نسل جدید به حقوق از‌دست‌رفتة خویش به دست آمده است. تحقیق حاضر درصدد است با روش توصیفی‌ـ تحلیلی شخصیتهای زن رمان را مورد تحلیل قرار دهد و تشویشها و تمایلات درونیشان را به تصویر بکشد. نتایج تحقیق گویای آن است که بثینة العیسی با تکیه بر دانش ادبی و مهارت نویسندگی خود توانسته است در رمان تحت أقدام الأمهات، آرا و اندیشههای فمینیستی خود را بیان کند و با کلیشهسازیهای فرهنگ مردسالار به مقابله برخیزد. العیسی در این اثر ادبی با آفرینش شخصیتهای مختلف زن، اندیشههای مردسالار و زنستیزانة جامعة کویت را منعکس می‌کند و دو واکنش «تسلیم‌شدن» ایشان را در نسل قدیم و «عصیانگری» را در نسلهای جدید به نمایش میگذارد.
مقاله پژوهشی
غزل کریمی سنگدهی؛ رضا ستاری؛ سید قاسم حسنی
چکیده
در میان همة ژانرهای ادبی، رمان بیشترین ارتباط را با جامعه و زندگی واقعی دارد. همچنین نویسندگان زن، برای نوشتن از جنبه‌های گوناگون زندگی و جنسیت خویش، از آغاز گونة ادبی رمان را برگزیده‌اند. این مقاله با روش تحلیل محتوایی به بررسی مسائل مربوط به زنان در رمان‌های نویسندگان زن سه دهة 1370، 1380 و 1390 ایران می‌پردازد و تأثیر تحولات اجتماعی ...
بیشتر
در میان همة ژانرهای ادبی، رمان بیشترین ارتباط را با جامعه و زندگی واقعی دارد. همچنین نویسندگان زن، برای نوشتن از جنبه‌های گوناگون زندگی و جنسیت خویش، از آغاز گونة ادبی رمان را برگزیده‌اند. این مقاله با روش تحلیل محتوایی به بررسی مسائل مربوط به زنان در رمان‌های نویسندگان زن سه دهة 1370، 1380 و 1390 ایران می‌پردازد و تأثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی هر دهه را بر محتوای رمانها نشان می‌دهد. به همین منظور، از هر دهه دو رمان برای بررسی انتخاب شده و نتیجه حاکی از آن است که دگرگونیهای اجتماعی و فرهنگی تأثیر بسیاری بر دیدگاه نویسندگان زن در پرداخت شخصیتها و مسائل زنانه دارد و تحول محتوای رمانها منطبق با تحولات جامعه و متأثر از آن است. در رمان‌های دهة 1370، سلطة مردانه و خشونت پررنگتر است و زنان قدرت و جایگاهی ندارند. شخصیتهای زن رمان‌های دهة 1380 نیز شرایط تقریباً مشابهی با دهة قبل دارند و بحث هویتیابی در این دهه بسیار پررنگ و مهم است. زنان رمان‌های دهة 1390 اما به استقلال و آزادی عمل دست یافتهاند، فعالانه در جامعه حضور مییابند و دغدغهها و مطالبات متفاوتی دارند.
مقاله پژوهشی
حسن پیری؛ مرتضی واحدیان؛ مهران سهراب زاده
چکیده
در پژوهش حاضر، آسیب شناسی رسانه در سه مجموعه از سریال‌های محلی صداوسیمای مرکز ایلام بررسی و تحلیل شده است. به منظور دستیابی به این هدف، پژوهش حاضر با اتکا به رویکرد نظریة بازنمایی و برمبنای قرائت نشانهشناختی از گفتارهای تبدیل‌شده به متن، سعی کرده است دلالتهای معنایی و تصاویر فرهنگیای را که سریال‌های قال‌وقواله، برا ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، آسیب شناسی رسانه در سه مجموعه از سریال‌های محلی صداوسیمای مرکز ایلام بررسی و تحلیل شده است. به منظور دستیابی به این هدف، پژوهش حاضر با اتکا به رویکرد نظریة بازنمایی و برمبنای قرائت نشانهشناختی از گفتارهای تبدیل‌شده به متن، سعی کرده است دلالتهای معنایی و تصاویر فرهنگیای را که سریال‌های قال‌وقواله، برا و بش و هرکه را خوی بازنمایی میکنند تحلیل کند. تجزیه‌وتحلیل یافتهها چند نوع مفهوم مرتبط با آسیب اجتماعی خانواده در سیمای مرکز ایلام را نشان می‌دهد: برساخت تصویر دوگانه از خانواده، مناقشه‌برانگیز نمودن تفاوتها و بازتولید کلیشههای نقشی مبتنی بر احترام به ساحت سنت. برمبنای نتایج این پژوهش در خانوادۀ سنتی، پایبندی به آداب و رسوم محلی و مقاومت در برابر مدرنیته به‌منزلة یک ارزش تصویر شده است؛ در این خانواده، زن معمولاً «زنِ پذیرنده» است و تصمیمگیرندۀ اصلی مرد است و آنجا هم که زن در موضوعی مهم تصمیم میگیرد، نتیجۀ نابهنجاری را رقم میزند. آنچه را در این سریالها نمایش داده میشوند میتوان در بطن جامعه هم دید. به عبارتی، میتوان سمت‌و‌سوی شبکۀ استانی مرکز ایلام را در سریال‌های مورد مطالعه، تمرکز بر پذیرش مردانگی و زنانگی سنتی و سیطرۀ آن بر سایر مردانگیها و زنانگیها دانست که در طول سالهای پخش سریالها (1388ـ1392) این نحوة بازنمایی، صورت مسلط بوده است.
