شناسنامه علمی شماره
دوره 8، شماره 2 ، تیر 1395، صفحه 1-2
مقاله پژوهشی
هنر
سهیلا صادقی فسائی؛ شیوا پروائی
چکیده
فیلمهای سینمایی، بهطور ضمنی یا آشکار، تصویری از واقعیتهای اجتماعی را بازنمایی میکنند؛ درواقع، بخشی از فرهنگ جنسیتی در رسانهها بازتولید میشود.اصغر فرهادی از کارگردانهایی است که در فیلمهایش به مسائل و موضوعات خانوادگی و اجتماعی میپردازد. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که در فیلمهای سینمایی اصغر فرهادی، «زنان» ...
بیشتر
فیلمهای سینمایی، بهطور ضمنی یا آشکار، تصویری از واقعیتهای اجتماعی را بازنمایی میکنند؛ درواقع، بخشی از فرهنگ جنسیتی در رسانهها بازتولید میشود.اصغر فرهادی از کارگردانهایی است که در فیلمهایش به مسائل و موضوعات خانوادگی و اجتماعی میپردازد. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که در فیلمهای سینمایی اصغر فرهادی، «زنان» در زیستجهان مدرن چگونه بازنمایی میشوند؟ این پرسش در چارچوب رویکرد بازنمایی مطرح شده است. روش تحقیق استفادهشده در این تحقیق، تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی است و مضامین آشکار و پنهان موجود در فیلمهای مطالعهشده شناسایی شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد فیلمهای مطالعهشده بازنماییای از زنان با مقولاتی چون«برساخت زن مدرن درآمیخته به سنت؛ تضاد استقلال و وابستگی زنان؛ دروغگویی و پنهانکاری زنان، خشونت علیه زنان؛ حضور مناسبات جنسیتی و روحیۀ مردسالارانه نسبت به زنان و ناامنی روانشناختی زنان» را به تصویر میکشند. این مقولات درنهایت مقولۀ هستهای «زن در کشاکش سنت و مدرنیته» را خلق میکند.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی
احسان آقابابایی؛ مهوش خادم الفقرایی
چکیده
روابط اعضای خانوادة ایرانی، متناسب با شرایط جدید، در سالهای کنونی تغییر کرده و در حال شکلپذیری به گونهای جدید است. سینمای ایران با خلق کلیشههایی از روابط، شخصیتها و موقعیتها، نقش مهمی در برساخت ذهنی انسان ایرانی به روابط خانوادگی دارد. در همین زمینه، این مقاله به دنبال توصیف بازنمایی روابط عمودی و افقی اعضای خانواده در فیلمها، ...
بیشتر
روابط اعضای خانوادة ایرانی، متناسب با شرایط جدید، در سالهای کنونی تغییر کرده و در حال شکلپذیری به گونهای جدید است. سینمای ایران با خلق کلیشههایی از روابط، شخصیتها و موقعیتها، نقش مهمی در برساخت ذهنی انسان ایرانی به روابط خانوادگی دارد. در همین زمینه، این مقاله به دنبال توصیف بازنمایی روابط عمودی و افقی اعضای خانواده در فیلمها، تفسیر کنشهای اعضای خانواده در موقعیتهای بحران و حل مسئله و تفسیر پیوند وضعیت خانواده در فیلمها با شرایط اجتماعی و سیاسی دهة هشتاد است. روش استفادهشده، تحلیل روایت است که با کمک نظریة چتمن سامان یافته و حجم نمونه متشکل از پنج فیلم شام آخر (1380)، تب (1382)، رؤیای خیس (1384)، کنعان (1386) و هفت دقیقه تا پاییز (1388) از دهة هشتاد است. نتایج حاکی از آن است که خانوادۀ بازنماییشده، خانوادهای بحرانزده است. کنشهای خشونتآمیز و رخداد طلاق، این بحران را نمایندگی میکنند و فاصلهگیری از نقشهای سنتی و فردگرایی دلایل این بحراناند. در این بین، سینمای ایران در موقعیتهای بحران به جای حل مسئلۀ مورد نظر، یا با بازگشت به سنتها به شکل موقت، آن را به تأخیر میاندازند یا با ایجاد ابهام در روابط و نقشها به تشدید بحران منجر میشود.
مقاله پژوهشی
روانشناسی
عبدازهرا نعامی؛ شهرام نوری ثمرین
چکیده
با توجه به علاقۀ گستردۀ دانشجویان به شبکههای اجتماعی، بررسی ویژگیهای کاربران بهمنزلۀ پیشایندهای اعتیاد به شبکههای اجتماعی اهمیت ویژهای دارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش احساس تنهایی و عزت نفس در پیشبینی اعتیاد به شبکههای اجتماعی در دانشجویان دختر است. پژوهش حاضر، از نوع همبستگی است. نمونهای به تعداد 335 دانشجوی دختر ...
بیشتر
با توجه به علاقۀ گستردۀ دانشجویان به شبکههای اجتماعی، بررسی ویژگیهای کاربران بهمنزلۀ پیشایندهای اعتیاد به شبکههای اجتماعی اهمیت ویژهای دارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش احساس تنهایی و عزت نفس در پیشبینی اعتیاد به شبکههای اجتماعی در دانشجویان دختر است. پژوهش حاضر، از نوع همبستگی است. نمونهای به تعداد 335 دانشجوی دختر با استفاده از روش نمونهبرداری خوشهای مرحلهای انتخاب شدند و به وسیلۀ مقیاسهای احساس تنهایی اجتماعیـ عاطفی بزرگسالان (SELSA-S )، عزت نفس روزنبرگ (RSES) و پرسشنامۀ محققساختۀ اعتیاد به شبکههای اجتماعی ارزیابی شدند. دادهها از طریق روشهای رگرسیون چندگانه و همبستگی پیرسون تحلیل شد.نتایج نشان داد که بین احساس تنهایی (001/0 P<,36/0 R=) و عزت نفس ( 001/0 P<,26/0- R=) با اعتیاد به شبکة اجتماعی مجازی رابطۀ معنادار وجود دارد. افزون بر این، بین ابعاد احساس تنهایی و اعتیاد به شبکههای اجتماعی رابطۀ مثبت و معناداری وجود دارد. براساس تحلیل رگرسیون چندگانه، احساس تنهایی (345/0 =β) و عزت نفس (244/0- =β) میتوانند اعتیاد به شبکههای اجتماعی مجازی را بهطور معنادار پیشبینی کنند. نتایج دیگر نشان داد که ابعاد سهگانۀ احساس تنهایی به ترتیب (خانوادگی، رمانتیک و اجتماعی) پیشبینیکنندۀ قوی برای اعتیاد به شبکههای اجتماعی هستند.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی
منصوره اعظم آزاده؛ مریم قاضی نژاد؛ آرزو صادقی ولنی
چکیده
با ورود به هزارۀ جدید، جهان شاهد رشد جمعیت و شهرنشینی، بهویژه در کشورهای در حال توسعه بوده است. این روند موجب توسعۀ شهرنشینی، گسترش کلانشهرها و پیچیدهتر شدن روابط اجتماعی شده است. ظهور چنین شهرهایی همراه با بروز مسائل مختلف شهری، از قبیل: گسترش حاشیهنشینی، افزایش جرایم اجتماعی و درمجموع کاهش امنیت اجتماعی بوده است. ...
بیشتر
با ورود به هزارۀ جدید، جهان شاهد رشد جمعیت و شهرنشینی، بهویژه در کشورهای در حال توسعه بوده است. این روند موجب توسعۀ شهرنشینی، گسترش کلانشهرها و پیچیدهتر شدن روابط اجتماعی شده است. ظهور چنین شهرهایی همراه با بروز مسائل مختلف شهری، از قبیل: گسترش حاشیهنشینی، افزایش جرایم اجتماعی و درمجموع کاهش امنیت اجتماعی بوده است. در این میان، زنان دغدغههای خاص خود را دارند. این مطالعه درصدد بررسی عوامل مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان ساکن در محلات ونک و سرآسیاب است. مدل نظری تحقیق (با الهام از دیدگاه نظریهپردازانی همچون گیدنز، پارسونز، اسکوگان و پین) از مجموعهای از متغیرهای اثرگذار بر احساس امنیت در محله تشکیل شده است. این متغیرها شامل متغیر موقعیت محله بهمنزلۀ متغیر مستقل و نظم و اعتماد بهمنزلۀ متغیر پیونددهندۀ موقعیت محله و احساس امنیتاند. به منظور بررسی تجربی مدل تحقیق، از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه بهعنوان ابزار جمعآوری اطلاعات استفاده شده است. جمعیت نمونۀ این پژوهش با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شد که متشکل از 270 نفر از زنان ساکن در محلۀ ونک و سرآسیاب است. نتیجه بیانگر تفاوت احساس امنیت زنان براساس موقعیت محله است. نتایج ضریب رگرسیونی چندمتغیره نشان داد در هر دو محله، موقعیت محله در ابعاد کالبدیـ فیزیکی و غیرکالبدیـ اجتماعی و اعتماد بینشخصی بر احساس امنیت ساکنان تأثیرگذار است و آنچه سبب تمایز احساس امنیت در این دو محله میشود، اثر نظم فیزیکی (بتا 51درصد)، اعتماد تعمیمیافته (بتا 15درصد) و اعتماد بنیادی (بتا 10درصد) در محلۀ ونک و نظم اجتماعی (بتا 27درصد) در محلۀ سرآسیاب است.
مقاله پژوهشی
باستان شناسی
بهروز افخمی؛ صبا فرج زاده؛ سید مهدی حسینی نیا
چکیده
آب در ایران باستان بسیار ارجمند بوده است. برای پاسداری و محافظت از آب، چند ایزد وجود داشته که آناهیتا محبوبترین آنها بهشمار میآمد. محبوبیت و جایگاه آناهیتا را با بررسی در آثار هنری ایران باستان میتوان مشاهده کرد. بیتردید، وجود و استمرار باورهای اساطیری و مذهبی برآمده از دل فرهنگ و تاریخ ایرانی، مهمترین عامل حضور همیشگی ...
بیشتر
آب در ایران باستان بسیار ارجمند بوده است. برای پاسداری و محافظت از آب، چند ایزد وجود داشته که آناهیتا محبوبترین آنها بهشمار میآمد. محبوبیت و جایگاه آناهیتا را با بررسی در آثار هنری ایران باستان میتوان مشاهده کرد. بیتردید، وجود و استمرار باورهای اساطیری و مذهبی برآمده از دل فرهنگ و تاریخ ایرانی، مهمترین عامل حضور همیشگی آناهیتاست. بنابراین، نقش آناهیتا نهتنها بهمنزلۀ عنصری تجسمی در هنر، که بیشتر دربردارندة مفاهیمی نمادی و بنیادین بوده است. این تحقیق، به تجزیهوتحلیل تجسمی نقوش آناهیتا و توصیف فضاها و ترکیبات تصویری آن در هنر ادوار تاریخی ایران باستان از قبیل مهرها، سکهها، نقوش برجستهها و ظروف فلزی در دوران ساسانی و مقایسه با مناطق و حوزههای فرهنگی دیگر پرداخته است. تحقیق از نوع کیفی و روش آن تحلیلیـ تطبیقی است و چنین نتیجه گرفته میشود که هستی و وجود تاریخی آناهیتا متعلق به میراث معنوی ایرانی است که صرفاً از جنبۀ مادی از مناطق و حوزههای فرهنگی دیگر چون؛ بابل، فنیقیه، یونان و روم باستان تأثیر پذیرفته است.
مقاله پژوهشی
فرهنگی
میثم موسائی؛ لیلاالسادات فندرسی
چکیده
بدون تردید، واحد خانواده یکی از نهادهای مهم اجتماعی است که تقریباً در همۀ جوامع شناخته شده و به شکلهای مختلفی وجود دارد. عوامل متعددی بر وضعیت تأهل افراد اثر دارد. در این مقاله، به دنبال یافتن پاسخی برای این مسئله هستیم که سرمایۀ اقتصادی چه تأثیری بر وضعیت تأهل دارد. جمعیت آماری این پژوهش را زنان و مردان متأهل و مجرد، که در تابستان ...
بیشتر
بدون تردید، واحد خانواده یکی از نهادهای مهم اجتماعی است که تقریباً در همۀ جوامع شناخته شده و به شکلهای مختلفی وجود دارد. عوامل متعددی بر وضعیت تأهل افراد اثر دارد. در این مقاله، به دنبال یافتن پاسخی برای این مسئله هستیم که سرمایۀ اقتصادی چه تأثیری بر وضعیت تأهل دارد. جمعیت آماری این پژوهش را زنان و مردان متأهل و مجرد، که در تابستان 1391 در شهر بهشهر ایران ساکن بودهاند، تشکیل دادهاند. حجم نمونه 400 نفر بود و نمونهها به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. روش تحقیق پیمایشی است و اطلاعات با تکنیک مصاحبۀ رودررو در قالب پرسشنامه گردآوری شد و برای داوری دربارۀ صحت و سقم فرضیهها، از رگرسیون لُجستیک استفاده شد. یافتههای تجربی نشان داد سرمایة اقتصادی تأثیر معناداری بر وضعیت تأهل افراد دارد؛ به این نحو کهبا افزایش سرمایة اقتصادی(بهخصوص در میان زنان) در افراد، احتمال ازدواجکردن کاهش و احتمال باقیماندن در وضعیت تجرد افزایش مییابد.
مقاله پژوهشی
ادبیات
عزت ملاابراهیمی؛ محیا ابیاری قمصری
چکیده
تحلیل گفتمان، روشی است که در بستر اندیشههای پستمدرن بسط و گسترش یافته است. الگوی سهوجهی نورمن فرکلاف در تحلیل گفتمان یکی از چارچوبهای کاربردی است که شامل توصیف: بررسی زبانشناختی متن، تفسیر: بررسی متن در سطح گفتمانهای سازنده و مصرفکننده و تبیین: بررسی ارتباط گفتمانهای سازندۀ متن با شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم میشود. ...
بیشتر
تحلیل گفتمان، روشی است که در بستر اندیشههای پستمدرن بسط و گسترش یافته است. الگوی سهوجهی نورمن فرکلاف در تحلیل گفتمان یکی از چارچوبهای کاربردی است که شامل توصیف: بررسی زبانشناختی متن، تفسیر: بررسی متن در سطح گفتمانهای سازنده و مصرفکننده و تبیین: بررسی ارتباط گفتمانهای سازندۀ متن با شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم میشود. نگارندگان در این پژوهش، با استفاده از الگوی فرکلاف براساس رویکرد اجتماعی به تحلیل گفتمان انتقادی شعری زینب حبش پرداختهاند. همچنین، چگونگی پیوند آثار ادبی شاعر با شرایط مسلط بر جامعۀ اشغالی را واکاوی کرده و به بررسی تعامل زبانی او با اوضاع خفقانآور حاکم پرداختهاند. دستاورد این پژوهش، تبیین گفتمان اشعار مقاومت و اثبات تأثیرپذیری آن از شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعۀ فلسطین است. زینب حبش تلاش دارد با تولید گفتمان انتقادی در شعر مقاومت، صدای هموطنان خود در سرزمینهای اشغالی باشد و بستر تعامل و برخورد میان گفتمانهای سیاسی و اجتماعی موجود را برای ایجاد تغییر فراهم کند.
مقاله پژوهشی
هنر
روشنک داوری؛ فریده طالب پور؛ ابوالقاسم دادور؛ رضا افهمی
چکیده
خرید و مصرف پایدار پوشاک، با توجه به حجم عظیم تولیدات این صنعت و مشکلات ناشی از آن و نقش فعال زنان در این حوزه، از مسائل مهم دنیا، بهخصوص کشور ایران با جمعیت جوان، در مسیر توسعۀ پایدار است. هدف، بررسی میزان آگاهی و درک زنان جوان تحصیلکردۀ متخصص از پایداری و تأثیر آن بر خرید و مصرف پوشاک است. پژوهش، توصیفی پیمایشی با دادههای پرسشنامهای ...
بیشتر
خرید و مصرف پایدار پوشاک، با توجه به حجم عظیم تولیدات این صنعت و مشکلات ناشی از آن و نقش فعال زنان در این حوزه، از مسائل مهم دنیا، بهخصوص کشور ایران با جمعیت جوان، در مسیر توسعۀ پایدار است. هدف، بررسی میزان آگاهی و درک زنان جوان تحصیلکردۀ متخصص از پایداری و تأثیر آن بر خرید و مصرف پوشاک است. پژوهش، توصیفی پیمایشی با دادههای پرسشنامهای از جامعۀ دانشجویان دختر سال آخر مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد سه رشتۀ طراحی پارچه، طراحی لباس و طراحی صنعتی دانشگاه الزهرا(س) (100نفر) و حجم نمونۀ 80 نفر است. پرسشها با طیف پنجتایی لیکرت و آلفای کرونباخ 735/0، طراحی و نرمافزار آماری برای تحلیل استفاده شد. طبق یافتهها، با وجود تمایل زیاد برای خرید و مصرف پایدار پوشاک، آگاهی کافی و جامعی در این زمینه وجود ندارد. اطلاعات در مقولۀ پایداری، درراستای مسائل معمول زیستمحیطی است. دیدگاهها و عملکرد مخالف پایداری در خرید و مصرف بهوضوح دیده میشود که نشان از نیاز به آگاهیبخشی کاملتر و دقیقتر دارد. افزایش آگاهی و درک این گروه از مصرفکنندگان از خرید و مصرف پایدار پوشاک بهمنزلۀ متخصصان آینده این صنعت، میتواند موجب بهبود راهبردهای تولید، خرید و مصرف منطبق بر اصول توسعۀ پایدار در آینده شود.
شناسنامه علمی شماره
دوره 8، شماره 2 ، تیر 1395، صفحه 1-8