جامعه شناسی
ساختار جنسیت و مردانگی متناقض در ادبیات شفاهی ایران

سمیه عرب خراسانی؛ طاهره ملکی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 تیر 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.356152.1900

چکیده
  در راستای شناخت مؤلفه‌های مردانگی مردان ایرانی و به عنوان حوزه‌ای از مطالعات مردان، می‌توان به فرهنگ شفاهی و ضرب‌المثل‌ها پرداخت. مطالعات مردان یکی از حوزه‌های نوظهور مطالعات جامعه‌شناسی و جنسیت است که در جهت شناخت بیشتر مردان و بررسی رفتار، انتظارات، انتسابات و هویت ذاتی مردانه گام مؤثری برداشته است. بررسی ضرب‌المثل‌ها از ...  بیشتر

بررسی تطبیقی نظام خویشاوندی با محوریت خانواده و ازدواج میان زرتشتیان پیش از اسلام و زرتشتیان امروزین در ایران

مجتبی ترکیان دمنه؛ منیژه مقصودی

دوره 11، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 535-550

https://doi.org/10.22059/jwica.2020.295594.1386

چکیده
  پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت نظام خویشاوندی، خانواده و ازدواج میان زردشتیان پیش از اسلام و زردشتیان امروزین انجام گرفته است. در این پژوهشِ درزمانی، تغییر و تحولات نظام خویشاوندی با تأکید بر خانواده و ازدواج در ایران دوران ساسانی و زردشتیان امروزین با استفاده از روش کتابخانه‌ای و مردم‌نگاری بررسی شده است. تغییر و تحولاتی که در ...  بیشتر

جامعه شناسی
چرخش مضمونی در تبیین روابط زن و مرد در خانواده: ظهور جامعه‏ شناسی صمیمیت

عباس لطفی زاده؛ محمدجواد زاهدی؛ فاطمه گلابی

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 109-131

https://doi.org/10.22059/jwica.2019.240757.941

چکیده
  مطالعات علمی اولیه دربارة زنان و مردان در خانواده عموماً به مطالعة ساختار و کارکرد خانواده به‏مثابة نهادی اجتماعی و نقش‏های جنسیتی زنان و مردان در آن نهاد می‏پرداختند، اما در دهه‏های اخیر، جامعه‏شناسی خانواده دستخوش نوعی تحول مضمونی شده است: تغییر تمرکز از نهاد خانواده به روابط صمیمی زنان و مردان. این تحول فکری از دگرگونی‏های ...  بیشتر

باستان شناسی
جایگاه الهۀ مادر در فرهنگ مردم کردستان

دیانا رستمی نژادان؛ منصور منصوری مقدم

دوره 10، شماره 4 ، دی 1397، ، صفحه 549-575

https://doi.org/10.22059/jwica.2019.260839.1097

چکیده
  حوزۀ فرهنگی کردستان سرزمین نخستین آیین‏ها و نظام‏های انتزاعی است که در نخستین طلیعه‏های خود با ویژگی زنانه و ارج مقام الهۀ مادر پیوند خورده است. جایگاه زن در کردستان دو وجه متناقض دارد؛ در ادبیات و نظام اجتماعی کنونی تا حدی شاهد نظام و ایدئولوژی مردسالار هستیم، اما زمانی که ریشه‏های آیینی و مذهبی فرهنگ کُرد را مطالعه می‌کنیم، ...  بیشتر

تاریخی
مطالعۀ تطبیقی شرایط ازدواج در دین زردشتی و اسلام

کلثوم غضنفری؛ حسین بادامچی؛ پروین داوری

دوره 8، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 395-410

https://doi.org/10.22059/jwica.2016.60586

چکیده
  ازدواج پایۀ اصلی نهاد خانواده است و برای آن در هر دو دین زردشتی و اسلام شرایطی تعریف شده که تحقق ازدواج منوط به احراز آن‏هاست. مطالعۀ تطبیقی شرایط ازدواج از منظر دو دین زردشتی و اسلام نشان می‏دهد که وجوه اشتراک و افتراق گوناگونی دربارۀ این موضوع بین دو دین وجود دارد و تحلیل و ارزیابی آن‏ها می‏تواند به روشن‌شدن بیشتر ابعاد میراث ...  بیشتر

جامعه شناسی
بازنمایی روابط درونی خانواده درپنج فیلم سینمای دهۀ 1380 ایران

احسان آقابابایی؛ مهوش خادم الفقرایی

دوره 8، شماره 2 ، تیر 1395، ، صفحه 171-192

https://doi.org/10.22059/jwica.2016.60313

چکیده
  روابط اعضای خانوادة ایرانی، متناسب با شرایط جدید، در سال‌های کنونی تغییر کرده و در حال شکل‌پذیری به گونه‌ای جدید است. سینمای ایران با خلق کلیشه‌هایی از روابط، شخصیت‌ها و موقعیت‌ها، نقش مهمی در برساخت ذهنی انسان ایرانی به روابط خانوادگی دارد. در همین زمینه، این مقاله به دنبال توصیف بازنمایی روابط عمودی و افقی اعضای خانواده در فیلم‌ها، ...  بیشتر

فرهنگی
تأثیر سرمایۀ اقتصادی بر وضعیت تأهل (مطالعۀ موردی: شهر بهشهر)

میثم موسائی؛ لیلاالسادات فندرسی

دوره 8، شماره 2 ، تیر 1395، ، صفحه 249-264

https://doi.org/10.22059/jwica.2016.60317

چکیده
  بدون تردید، واحد خانواده یکی از نهادهای مهم اجتماعی است که تقریباً در همۀ جوامع شناخته شده و به شکل‌های مختلفی وجود دارد. عوامل متعددی بر وضعیت تأهل افراد اثر دارد. در این مقاله، به دنبال یافتن پاسخی برای این مسئله هستیم که سرمایۀ اقتصادی چه تأثیری بر وضعیت تأهل دارد. جمعیت آماری این پژوهش را زنان و مردان متأهل و مجرد، که در تابستان ...  بیشتر

جامعه شناسی
مطالعۀ سلامت روانی مردان با تأکید بر سنت چندهمسری در شهرستان سرباز

نعیما محمدی؛ خان‌محمد آسکانی

دوره 7، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 257-268

https://doi.org/10.22059/jwica.2015.57579

چکیده
  شیوه‏های‏ مختلف ازدواج و زناشویی در هریک از مناطق ایران متأثر از باورهای قومی و مذهبی شکل گرفته است. در شهرستان سرباز، چندزنی به‏‌منزلة سنتی فرهنگی در شرایطی ساختار غالب خانواده را تشکیل می‏دهد که نشانه‏هایی از تجددگرایی نیز در این منطقه هم‌زمان در حال شکل‏گیری است. با توجه به این ناسازگاری، در پژوهش حاضر به بررسی پیامدهای ...  بیشتر

باستان شناسی
جایگاه زن در عصر آهن با تکیه بر مطالعات قوم باستان‌شناسی در میان کوچ‌نشنیان غرب زاگرس مرکزی

علی نوراللهی؛ حسن طلایی؛ بهمن فیروزمندی

دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1394، ، صفحه 99-122

https://doi.org/10.22059/jwica.2015.56779

چکیده
  تا‌کنون گورستان‌های متعددی متعلق به عصر آهن در غرب زاگرس مرکزی کاوش شده و در آن‌ها اشیای تدفینی خاص زنان به‌دست آمده است. اما کاوشگران جز توصیف داده‌ها و شکل تدفین به موضوع جایگاه زنان در این دوره نپرداخته‌اند. این موضوع از این امر ناشی بوده که در میان اشیای تدفینی هیچ کتیبه یا نوشته‌ای در ارتباط با این گورها به‌دست نیامده و همچنین ...  بیشتر

تحلیل عدالت جنسیتی در مناسبات عاطفی، اخلاقی و اقتصادی خانواده

عزت السادات میرخانی

دوره 5، شماره 1 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 103-124

https://doi.org/10.22059/jwica.2013.30354

چکیده
  مسأله عدالت جنسیتی، اگرچه در نهادهای حقوقی و اجتماعی موضوعی وارداتی قلمداد می‌گردد و در عرصه تئوریک کراراً مورد توجه قرار گرفته است، لیکن در عرصه‌های عملی‌سازی آن، به سبب اختلاط در فرهنگ‌ها و عدم پالایش مبانی آن، با چالش‌هایی روبرو بوده که نیازمند تبیینی درست در عرصه گرایش‌ها و نگرش‌های متکی بر فرهنگ بومی و اسلامی است. به‌ویژه ...  بیشتر

بازنمایی اجتماعی شاهنامۀ فردوسی (بررسی هویت فرهنگی-اجتماعی نهاد خانواده ایرانیان از نگاه فردوسی)

حبیب احمدی؛ حمیرا بذرافکن؛ علی عربی

دوره 4، شماره 2 ، تیر 1391، ، صفحه 83-100

https://doi.org/10.22059/jwica.2012.24754

چکیده
  پژوهش حاضر مسئل? شکل خانواده‌های شاهنامه، توزیع قدرت در آن‌ها و همچنین هویت نهاد خانواده را در شاهنامه بررسی می‌کند. بدین منظور با بررسی پیشین? نظری مرتبط با موضوع تحقیق، نظریه‌های مرتبط با موضوع مطرح شده و چهارچوب نظری تحقیق با توجه به زمین? تحقیق نگاشته شد. برای بررسی موضوع، روش محاکات مورد استفاده قرار گرفت و سعی شد با استفاده ...  بیشتر

لالایی‌ها، رسانه‌ای زنانه یا ملودی خواب‌آور کودکانه؟ (تحلیلی جامعه‌شناختی از لالایی‌های منطقه لامرد فارس)

حلیمه عنایت؛ مریم حسینی؛ جواد عسکری چاوردی

دوره 3، شماره 2 ، دی 1390، ، صفحه 57-76

چکیده
  هدف از پژوهش‌ حاضر تحلیل مضامین لالایی‌های منطق? لامرد فارس از دیدگاه جامعه‌شناسی و ترسیم وضعیت زنان در خانواده و کشف کارکردهای لالایی در منطق? مذکور می‌باشد. این پژوهش به شیوه تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی انجام شده است. یافته‌های پژوهش در دو بخش عرضه گردیده است. در بخش نخست به مفاهیم مرتبط با ساختار خانواده و کارکرد لالایی‌ها ...  بیشتر

از فرهنگ چندهمسری تا حقوق چندهمسری

محمدجواد جاوید

دوره 2، دوره 2،‌شماره 1 ، دی 1389

چکیده
  امروزه مسأله ی عدم سازگاری چندهمسری با حقوق بشر به قدری طبیعی فرض شده که شاید اندک تصوری در بازخوانی مبانی این تعارض هم غیرمنطقی جلوه کند. از منظر بسیاری از اندیشمندان این حوزه، تأمل در این خصوص دیگر فرضیه نیست تا محتاج اثبات باشد. لذا آن چه از نظر قوانین حقوق بشری و اسناد بین المللی به عنوان اصلی تماماً قابل احترام مدام مورد استناد ...  بیشتر

بررسی ساختار توزیع قدرت در رابطه ی زن- شوهر در خانواده از نگاه آیات و روایات

محمدعلی ایازی؛ محمد ناصحی

دوره 2، دوره 2،‌شماره 1 ، دی 1389

چکیده
  ساختار نظام خانواده بر اساس روابط اعضاء و حقوق و تکالیف متقابل آن ها شکل گرفته و استوار می‌شود. تمایز نقش‌های پدری، مادری و فرزندی و نیز زن و شوهری تمایز حقوق و تکالیف را به دنبال می‌‌آورد. بدین ترتیب حقوق و وظایف نقش‌ها متقابل امّا متفاوت است. علی رغم تقابل دوسویه حق و تکلیف در روابط اعضاء خانواده، عوامل و شاخص‌های ویژه‌ای زمینه ...  بیشتر