ارتباطات
آیلین دائمی؛ مریم عباچی؛ سید علی میر ابراهیمی
چکیده
سینما به‌مثابه عنصری فرهنگی و به‌عنوان یکی از عرصه‌های بازنمایی مسائل اجتماعی، نقش مؤثری در افزایش سطح آگاهی جامعه و در پی آن کاهش سوءگیری شناختی در این قلمرو دارد. یکی از این بازنمایی‌ها، خشونت علیه زنان و در پی آن بزه‌دیدگی این قشر آسیب‌پذیر است. تحقیق حاضر با هدف بررسی جرم‌شناختی بازنمایی بزه‌دیدگی زنان در آثار سینمایی، به ...
بیشتر
سینما به‌مثابه عنصری فرهنگی و به‌عنوان یکی از عرصه‌های بازنمایی مسائل اجتماعی، نقش مؤثری در افزایش سطح آگاهی جامعه و در پی آن کاهش سوءگیری شناختی در این قلمرو دارد. یکی از این بازنمایی‌ها، خشونت علیه زنان و در پی آن بزه‌دیدگی این قشر آسیب‌پذیر است. تحقیق حاضر با هدف بررسی جرم‌شناختی بازنمایی بزه‌دیدگی زنان در آثار سینمایی، به مطالعه موردی فیلم سینمایی رگ خواب با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد جهت‌دار پرداخته است. یافته‌های تحقیق بیانگر این امر می‌باشند که شخصیت اصلی فیلم، مینا، به‌عنوان بزه‌دیده ایده‌آل ناشی از ساختارهای اجتماعی و با انتخاب سبک زندگی ریسک‌پذیر موجب شتاب‌دهندگی در بزه‌دیدگی خود شده که در نبود حمایت‌های اجتماعی و قانونی، بزه‌دیدگی مکرر و ثانویه او را به‌همراه داشته که بازنمایی گوشه‌ای از واقعیت است. همچنین، از آن‌جایی که واقعیت اجتماع در قلمرو بزه‌دیدگی زنان به‌مراتب جدی‌تراز بازنمایی آن در آثار سینمایی است و عدم توجه به این مقوله می‌تواند تأثیرات جبران‌ناپذیری بر پیکره جامعه بر جای گذارد، به‌عنوان نتیجه این تحقیق، به ضرورت ساخت آثاری سینمایی بدون سانسورهای فرهنگی برای حساس‌سازی، آگاهی‌بخشی و ایمن‌سازی افراد در جامعه به‌عنوان مخاطبان عام و جهت پیشگیری از بزه‌دیدگی اولیه و مکرر آنان و همچنین در راستای اثرگذاری بر سیاست‌گذاری‌‌ها و قانونگذاری‌های هدفمند و حمایتی، به‌ویژه در زمینه رفع تبعیض علیه زنان و دسترسی قربانیان در هر شکل و قالبی به نظام عدالت کیفری با تمرکز بر مخاطبان خاص و در راستای پیشگیری از بزه-دیدگی ثانویه، در جهت اهداف جرم‌شناسی کاربردی و مهار خشونت علیه زنان در جامعه، تأکید شده‌است.
ادبیات
بهرام رضایی ویشه سرایی؛ محمّدعلی خزانه دارلو؛ محمود رنجبر
چکیده
یکی از مهمترین آثاری که در آن تصویر دیگری اعم از «دیگری درون‌فرهنگی» و «دیگری برون‌فرهنگی» انعکاس می‌یابد، سفرنامه است. در این نوع از نوشته‌ها تصاویر زنان، مردان، شهرها، مکان‌های خاص زیارتی، سیاحتی و ... می‌تواند سوژۀ تصویرپردازی قرار گیرد. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی با تلفیق سه رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان، بازنمایی ...
بیشتر
یکی از مهمترین آثاری که در آن تصویر دیگری اعم از «دیگری درون‌فرهنگی» و «دیگری برون‌فرهنگی» انعکاس می‌یابد، سفرنامه است. در این نوع از نوشته‌ها تصاویر زنان، مردان، شهرها، مکان‌های خاص زیارتی، سیاحتی و ... می‌تواند سوژۀ تصویرپردازی قرار گیرد. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی با تلفیق سه رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان، بازنمایی و تصویرشناسی نوشته شده است. هدف از این پژوهش تحلیل بازنمایی انواع تصاویر زنان و پیش‌فرض‌هایی است که نویسنده در چارچوب آن به این نوع از بازنمایی اقدام کرده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در سفرنامۀ از پاریز تا پاریس زنان با ملیت‌های شرقی و غربی به دو دسته تقسیم می‌شوند: زنان تاریخی و زنان معاصر؛ نویسنده تصاویر زنان تاریخی را به‌صورت غیرمستقیم و از طریق مطالعۀ متن‌ها (بینامتنی) بازنمایی می‌کند و بازنمایی تصاویر زنان معاصر را -که یا با تجربۀ حضوری به‌صورت مستقیم با آنها در ارتباط بوده یا به‌صورت غیرمستقیم از طریق ارتباط با دیگران (بیناشخصی) مطالبی دربارۀ آنها شنیده- با تجربۀ ترکیبی (ترکیبی از تجربۀ حضوری و بیناشخصی) انجام می‌دهد. دراین سفرنامه عنوان‌های مختلف نویسنده در سایۀ هویت برساخت «استاد روشنفکر تاریخ» قرار میگیرد و با همین هویت تصویر زنان معاصر و زنان درباری و عامۀ تاریخی در شرق و غرب بازنمایی می‌شود..
نسرین محمدپور؛ مسعود تقی آبادی؛ وحید شالچی
چکیده
این پژوهش درصدد بررسی برساخت سوژۀ زن سرپرست خانوار در سینمای بعد انقلاب است تا با استفاده از تفسیر فوکو و آلتوسر از سوژگی، بدین سؤال پاسخ دهد که سوژۀ زن سرپرست خانوار در این آثار سینمایی به چه صورتی برساخت و بازنمایی شده است؟ پژوهش با روش نشانهشناسی و بهره‌گیری از الگوی فیسک و بارت و تلفیق آن با رویکرد سلبی و کاودری صورت گرفته ...
بیشتر
این پژوهش درصدد بررسی برساخت سوژۀ زن سرپرست خانوار در سینمای بعد انقلاب است تا با استفاده از تفسیر فوکو و آلتوسر از سوژگی، بدین سؤال پاسخ دهد که سوژۀ زن سرپرست خانوار در این آثار سینمایی به چه صورتی برساخت و بازنمایی شده است؟ پژوهش با روش نشانهشناسی و بهره‌گیری از الگوی فیسک و بارت و تلفیق آن با رویکرد سلبی و کاودری صورت گرفته که با نمونه‌گیری هدفمند، سه فیلم «روسری آبی، کافهترانزیت، و دهلیز» از دهۀ 70، 80 و 90 برای تحلیل برگزیده شده است. نتایج نشان می‌دهد که قدرت در این فیلم‌ها بر قداست خانواده و لزوم مدیریت زن در آن پرداخته و گفتمان خانه‌دار بودن زن را بازتولید کرده است. ازسوی دیگر شاهد برساخت زن وفادار در قبال تعهد به همسر یا خانواده و عهده‌دار نقش‌های مردانه هستیم. زنانگی مطلوبی که در فیلم‌ها به‌تصویر کشیده است، شامل 1) برساخت زنِ خانه‌دار، وفادار، سرپرست خانوار و حامی شوهر؛ 2) زن ِسرپرست خانوار و متعهد به خانواده و شاغل؛ 3) زن ِسرپرست خانوار، عفیف و عشق‌ورز است. معانی فرهنگی فیلم‌ها عبارتند از: طبقۀ اجتماعی پایین زن‌های سرپرست خانوار؛ در معرض قضاوت قرار داشتن زن‌های سرپرست خانوار جوان؛ مشکلات معیشتی و اقتصادی آنان؛ نگاه برساخت‌شدۀ مردم به آنها؛ ایفای نقش‌های چندگانه و مادرانگی قوی؛ تفاوت‌های فرهنگی و ارزشی اقوام مختلف؛ ازخودگذشتگی و فداکار بودن و ترسیم سنت‌های قدیمی بیوه‌گی زنان. همچنین تمامی زنان سرپرست خانوار سعی در تغییر و شروع دوباره دارند، اما در مواجهه با جامعه، سنت‌ها، کلیشه‌های جنسیتی و برتراندیشی مردانه، فرصت توانمندسازی را از آنها میگیرد.
کویستان شهابی؛ جمال محمدی
چکیده
هدف این نوشتار تحلیل نشانه‌شناختیِ بازنماییِ زنانگی در نقاشیهای زنان کُرد است. میدان مطالعه، نقاشانِ زن در شهر سنندج در دو دهۀ اخیر است که دو تن از و پرکارترینِ آنها، به شیوۀ نمونه‌گیری هدفمند، انتخاب شدهاند. تحلیل تابلوهای نگین وکیلی و اکرم کریمی، بر اساس مدل نشانه‌شناسیِ اجتماعی کرس و لیون، در سطوح سه‌گانۀ معانی بازنمودی ...
بیشتر
هدف این نوشتار تحلیل نشانه‌شناختیِ بازنماییِ زنانگی در نقاشیهای زنان کُرد است. میدان مطالعه، نقاشانِ زن در شهر سنندج در دو دهۀ اخیر است که دو تن از و پرکارترینِ آنها، به شیوۀ نمونه‌گیری هدفمند، انتخاب شدهاند. تحلیل تابلوهای نگین وکیلی و اکرم کریمی، بر اساس مدل نشانه‌شناسیِ اجتماعی کرس و لیون، در سطوح سه‌گانۀ معانی بازنمودی و تعاملی و ترکیبی، بیانگر آن است که دو نقاش، به‌رغم اشتراک در مضمون و سبک بازنمایی، به دو نقطۀ متفاوت می‌رسند: زنانگیِ بازنموده در نقاشیهای وکیلی نوعی جنسیت‌گرایی بازاندیشانه است، اما در آثار کریمی نوعی جنسیت‌گرایی منفعلانه. در تابلوهای وکیلی چون الگوی پیوندِ عناصر، روایتی است، راه برای بازاندیشی در هویت زنانه باز می‌شود، اما در تابلوهای کریمی عناصرِ تصویر بر اساس الگویی مفهومی به هم پیوند خورده‌اند و لذا ناخواسته نوعی جنسیت‌گرایی منفعلانه بازتولید می‌شود. وکیلی سوژه را در فضایی طبیعی و باز که یادآور جایگاه زن در تفکر اسطوره‌ای است نمایش می‌دهد، اما کریمی سوژه را در فضای خانه که تداعی‌گر جایگاه او در جوامع سنتی است بازنمایی می‌کند. تابلوهای وکیلی مخاطب را فرامی‌خوانند تا به نقش عوامل بیرونی در شکل‌بخشیدن به هویت و سرنوشت زنان توجه کند، اما تابلوهای کریمی مخاطب را به همدلی و همذات‌پنداری با زنی که محور اصلی زندگی خانوادگی است فرا می‌خوانند. سوژۀ بازنموده در آثار هر دو نقاش در متن عناصر نسبتاً مقدسِ جوامعِ سنتی (طبیعت و خانواده) به نمایش درمی‌آید، اما اولی ما را به تأمل انتقادی در آن وضعیت وادار می‌کند، و دومی ناخواسته ما را در نوستالژی آن وضعیت فرو می‌برد.
پیام اکرمی‌پور؛ نفیسه شریفی
چکیده
خوانش جنسیتی از چهارمین و پنجمین دوره پوسترهای تبلیغاتی انتخابات شورای شهر در سه شهر تهران، شیراز و اهوازچکیدهاین مقاله مطالعه ای کیفی و میان رشته ای بر جنبه های جنسیتی هشت پوستر تبلیغاتی کاندیداهای زن و مرد چهارمین و پنجمین دوره انتخابات شورای شهر در تهران، شیراز و اهواز است. هشت پوستر مورد نظر با بهره گیری ...
بیشتر
خوانش جنسیتی از چهارمین و پنجمین دوره پوسترهای تبلیغاتی انتخابات شورای شهر در سه شهر تهران، شیراز و اهوازچکیدهاین مقاله مطالعه ای کیفی و میان رشته ای بر جنبه های جنسیتی هشت پوستر تبلیغاتی کاندیداهای زن و مرد چهارمین و پنجمین دوره انتخابات شورای شهر در تهران، شیراز و اهواز است. هشت پوستر مورد نظر با بهره گیری از روش نمونه گیری هدفمند از میان تعداد زیادی پوستر انتخاباتی موجود در سایت های گوناگون اینترنتی انتخاب شده اند و به لحاظ محتوایی و نیز جنبه های فنی عکس مورد تحلیل قرار گرفته اند. این مقاله با به کارگیری نظریه انتقادی برجر و ارتباطات غیرکلامی و با تمرکز بر حالات بدنی، نوع نگاه و طرز پوشش کاندیداهای زن و مرد بحث می کند که چگونه ارزش ها، نگرش ها و باورهای جنسیتی در پوسترهای تبلیغاتی بازنمایی می شود. این پژوهش نشان می دهد درحالی که تأکید بر جذابیت و زیبایی زنان، آنان را ابژه وار در برابر نگاه خیره و قضاوت مردانه قرار داده است، مردان را فاعلیتی قدرتمند و توانمند به تصویر می کشد. در واقع، نحوه بازنمایی زنان و مردان در پوسترهای انتخاباتی، که در این مقاله مورد تحلیل قرار گرفته اند، باورها و کلیشه های جنسیتی پنهانی را آشکار می کنند که تعیین کننده نقش ها و موقعیت اجتماعی دو جنس در شرایط فرهنگی‌ـ اجتماعی جامعه امروزند.
جلیل کریمی؛ سیاوش قلی پور؛ مریم هوری
چکیده
با نزدیکتر شدن رویکردها و ایده های علمی و هنری به همدیگر و مطرح‌شدن نسبت بین جامعه و هنر، تصویر ارائهشده از گروه‌های مختلف، به‌ویژه گروه‌های فرودست جامعه، از جمله زنان، در رسانه‌ها به موضوعی جدی برای پژوهش بدل شد. مقالة حاضر میکوشد با اتکای به ایدههای نظریة فمینیسم و رویکرد گفتمانکاوی، نحوة بازنمایی این تصویر ...
بیشتر
با نزدیکتر شدن رویکردها و ایده های علمی و هنری به همدیگر و مطرح‌شدن نسبت بین جامعه و هنر، تصویر ارائهشده از گروه‌های مختلف، به‌ویژه گروه‌های فرودست جامعه، از جمله زنان، در رسانه‌ها به موضوعی جدی برای پژوهش بدل شد. مقالة حاضر میکوشد با اتکای به ایدههای نظریة فمینیسم و رویکرد گفتمانکاوی، نحوة بازنمایی این تصویر را در آثار سینمایی (ده فیلم) دهة 1380 در ایران توصیف و نسبت تصاویر برساختة آنها را با گفتمانهای سیاسی غالب در این دوره تحلیل کند. براساس یافتهها، در بیشتر فیلم‌ها، بازنمایی زندگی زنان به سمت مدرنترشدن و متمایل به ایدههای غیرمردسالارانه میرود، اما این زنان مدرن هم هرگز در حالتی قطبی قرار نمیگیرند. آنان همزمان ویژگی‌های اصلی هر دو گفتمان را با خود دارند. با توجه به کلیت تصاویر، به‌رغم تأثیرپذیری این آثار از نگرش کارگردانان و تعلقات گفتمانی آنها، جلوههایی بازتابی از شرایط اجتماعی مسئلة «زنانگی و مردانگی» در این فیلم‌ها دیده می‌شود. گویی بازتابی از شرایط گذار واقعی جامعه از مرحلة سنتیتر به مدرنتر در فیلم‌ها نیز وجود دارد.
مریم سادات میری؛ محمدصادق نصرالهی
چکیده
کتاب‌های خاطره‌نگاری دفاع مقدس یکی از سندهای ماندگار در تاریخ ایران اسلامی است. روز 31 شهریور 1359 رژیم بعث عراق به ایران حملة نظامی کرد و جنگ تحمیلی آغاز شد. حضور زنان دوشادوش مردان از ابتدای جنگ و فعالیت آنها در قالب گروه‌های امدادی و پشتیبانی مسئولیتی بود که برعهده گرفته و تا پایان جنگ این وظیفه خطیر را انجام دادند. زنان رزمنده ...
بیشتر
کتاب‌های خاطره‌نگاری دفاع مقدس یکی از سندهای ماندگار در تاریخ ایران اسلامی است. روز 31 شهریور 1359 رژیم بعث عراق به ایران حملة نظامی کرد و جنگ تحمیلی آغاز شد. حضور زنان دوشادوش مردان از ابتدای جنگ و فعالیت آنها در قالب گروه‌های امدادی و پشتیبانی مسئولیتی بود که برعهده گرفته و تا پایان جنگ این وظیفه خطیر را انجام دادند. زنان رزمنده پس از جنگ به ثبت خاطرات خود و دیگر زنان رزمنده در قالب رمان، خاطره‌نگاری و تاریخ شفاهی از جنگ پرداختند. مقالة حاضر به بررسی چگونگی بازنمایی ابعاد شخصیتی زنان رزمندة دفاع مقدس در 4 کتاب خاطره‌نگاری منتخب پرداخته است. این چهارکتاب تحت عنوان صباح، ساجی، چراغ‌های روشن شهر و زیباترین روزهای زندگی ضمن آنکه با محوریت شخصیت زن نگاشته شده، آثار بهروز و اثرگذار در این عرصه‌اند. یافته‌های این مقاله با استفاده از روش تحلیل مضمونی نشان می‌دهد که بازنمایی شخصیت زنان در چهار حوزة معنایی بینش، گرایش، کنش و عوامل شخصیت‌ساز قابل طبقه‌بندی است. در حوزة بینش مواردی همچون اعتقادات دینی، اخلاقی و انقلابی قابل طرح است و در حوزة گرایش مضامینی مانند روحیات خودساخته، مقتدر، منزجر از جنگ، کنجکاو و عفیفانه ذکر شده است. در حوزة کنش نیز مواردی همچون کمک‌رسانی، فعالیت‌های مذهبی، انقلابی، نظامی، فرهنگی و مقید به انجام‌دادن فرایض دینی احصا شده و در پایان نیز عوامل شخصیت‌ساز با محوریت خانواده مورد تأکید قرار گرفته است.
غزل کریمی سنگدهی؛ رضا ستاری؛ سید قاسم حسنی
چکیده
در میان همة ژانرهای ادبی، رمان بیشترین ارتباط را با جامعه و زندگی واقعی دارد. همچنین نویسندگان زن، برای نوشتن از جنبه‌های گوناگون زندگی و جنسیت خویش، از آغاز گونة ادبی رمان را برگزیده‌اند. این مقاله با روش تحلیل محتوایی به بررسی مسائل مربوط به زنان در رمان‌های نویسندگان زن سه دهة 1370، 1380 و 1390 ایران می‌پردازد و تأثیر تحولات اجتماعی ...
بیشتر
در میان همة ژانرهای ادبی، رمان بیشترین ارتباط را با جامعه و زندگی واقعی دارد. همچنین نویسندگان زن، برای نوشتن از جنبه‌های گوناگون زندگی و جنسیت خویش، از آغاز گونة ادبی رمان را برگزیده‌اند. این مقاله با روش تحلیل محتوایی به بررسی مسائل مربوط به زنان در رمان‌های نویسندگان زن سه دهة 1370، 1380 و 1390 ایران می‌پردازد و تأثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی هر دهه را بر محتوای رمانها نشان می‌دهد. به همین منظور، از هر دهه دو رمان برای بررسی انتخاب شده و نتیجه حاکی از آن است که دگرگونیهای اجتماعی و فرهنگی تأثیر بسیاری بر دیدگاه نویسندگان زن در پرداخت شخصیت‌ها و مسائل زنانه دارد و تحول محتوای رمانها منطبق با تحولات جامعه و متأثر از آن است. در رمان‌های دهة 1370، سلطة مردانه و خشونت پررنگتر است و زنان قدرت و جایگاهی ندارند. شخصیتهای زن رمان‌های دهة 1380 نیز شرایط تقریباً مشابهی با دهة قبل دارند و بحث هویتیابی در این دهه بسیار پررنگ و مهم است. زنان رمان‌های دهة 1390 اما به استقلال و آزادی عمل دست یافتهاند، فعالانه در جامعه حضور مییابند و دغدغهها و مطالبات متفاوتی دارند.
اعظم راودراد؛ زهرا مجدی زاده
چکیده
نحوة بازنمایی زنان شاغل در رسانه‌ها از عوامل فرهنگی اجتماعی تأثیرگذار بر رد یا تأیید کلیشه‌های جنسیتی سنتی مربوط به زنان و اشتغال آنها به شمار میرود و می‌تواند در تغییر باورهای فرهنگی مربوط به اشتغال زنان مؤثر واقع شود. هدف این مقاله، مطالعة بازنمایی زنان شاغل در سینمای ایران پس از انقلاب است. در بخش نظری تحقیق، از نظریة ...
بیشتر
نحوة بازنمایی زنان شاغل در رسانه‌ها از عوامل فرهنگی اجتماعی تأثیرگذار بر رد یا تأیید کلیشه‌های جنسیتی سنتی مربوط به زنان و اشتغال آنها به شمار میرود و می‌تواند در تغییر باورهای فرهنگی مربوط به اشتغال زنان مؤثر واقع شود. هدف این مقاله، مطالعة بازنمایی زنان شاغل در سینمای ایران پس از انقلاب است. در بخش نظری تحقیق، از نظریة بازنمایی هال استفاده شده است. روش تحقیق نیز برمبنای الگوی نشانهشناسی جان فیسک بوده است. نتایج حاصل از مطالعة بازنمایی زنان شاغل در سینمای ایران نشان می‌دهد که زنان شاغل مدرن، برخلاف کلیشة زن سنتی، دارای قدرت، توانمندی و استقلال بیشتری در زندگی خود بوده و تابع مردان نیستند. در بیشتر آثار ساختهشده با محوریت زنان شاغل، سعی شده است ضمن نقد ایدئولوژی مردسالاری، از برابریطلبی و شایستهسالاری در اشتغال دفاع شود. به‌رغم تلاش برای دوری از نگاه مردسالارانه، شاهد طبیعیسازی نقش خانهداری برای زنان هستیم.
سیده راضیه یاسینی
چکیده
رسانههای مکتوب، از جمله نشریات تخصصی هنری یا هنری‌ـ ادبی، می‌توانند از واقعیتهای اجتماعی تصویری برساخته را عرضه کنند که در فهم مخاطبان آنها از جامعه بسیار تأثیرگذار است، پژوهش در این مقاله با پرسش از اینکه؛ چه برساختی از زنان در نشریات تخصصی هنری یا هنری‌ـ ادبی در دورۀ اصلاحات (1376ـ1384) صورت گرفته است، بر آن است تا رویکرد هر‌یک ...
بیشتر
رسانههای مکتوب، از جمله نشریات تخصصی هنری یا هنری‌ـ ادبی، می‌توانند از واقعیتهای اجتماعی تصویری برساخته را عرضه کنند که در فهم مخاطبان آنها از جامعه بسیار تأثیرگذار است، پژوهش در این مقاله با پرسش از اینکه؛ چه برساختی از زنان در نشریات تخصصی هنری یا هنری‌ـ ادبی در دورۀ اصلاحات (1376ـ1384) صورت گرفته است، بر آن است تا رویکرد هر‌یک از نشریات مورد مطالعه را در پرداختن به زنان و مسائل آنان دریابد. بدین منظور با بهره‌گیری از نظریۀ بازنمایی استوارت هال و با استفاده از تحلیل مضمون (تحلیل تماتیک)، 27 نشریۀ هنری یا هنری‌ـ ادبی منتشره در دورۀ مزبور مطالعه شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نشریات مورد نظر، در سه گروه، رویکردهای متفاوتی به موضوع داشتهاند؛ در یک دسته از نشریات، تصویر زن یا به غیبت رفته یا از آن احتراز شده است. در دستۀ دوم، تصویر زن در حاشیه قرار داده شده و در دستۀ سوم، به‌طور برجسته‌ای، برساخت گفتمانی از زن صورت گرفته است. تحلیل مضامین این نشریات نشان داد که تصویر بازنمایی‌شده از زنان، بسته به رویکردهای گاه تجاری برخی نشریات، به‌ویژه نشریات سینمایی، الزاماً با هدف تقویت گفتمان اصلاحات برساخته نشده، اما متأثر از نگاه مشارکتجوی زنان در گفتمان اصلاحات بوده است.
جواد نظری مقدم
چکیده
ضرب‌المثل‌ها به‌منزلة یکی از عناصر مهم ادبیات شفاهی می‌توانند بازتابی از باورها و نگرش‌های حاکم بر جامعه باشند. یکی از موضوعات مهم تحقیقات حوزة اجتماعی بررسی چگونگی بازنمایی زن در فرهنگ و ادبیات شفاهی است. در این مطالعه، تلاش می‌شود با بررسی مثل‌های گیلکی به تصویری نسبتاً روشن از چگونگی جایگاه زن در جامعة گیلان دست یابیم. این ...
بیشتر
ضرب‌المثل‌ها به‌منزلة یکی از عناصر مهم ادبیات شفاهی می‌توانند بازتابی از باورها و نگرش‌های حاکم بر جامعه باشند. یکی از موضوعات مهم تحقیقات حوزة اجتماعی بررسی چگونگی بازنمایی زن در فرهنگ و ادبیات شفاهی است. در این مطالعه، تلاش می‌شود با بررسی مثل‌های گیلکی به تصویری نسبتاً روشن از چگونگی جایگاه زن در جامعة گیلان دست یابیم. این مطالعه یک بررسی توصیفی تحلیلی بوده که در آن ضمن تحلیل محتوای چهار کتاب «فرهنگ مثل‌ها و اصطلاحات گیل و دیلم»، «جادکفته گبان»، «ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات گیلکی» و کتاب «ضرب‌المثل‌های گیلکی»، که حاوی 4562 ضرب‌المثل حوزة شرق و غرب و مرکز گیلان هستند، تعداد 182 ضرب‌المثل مرتبط با موضوع پژوهش احصا شده است. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل تماتیک استفاده شده و مثل‌های با مضامین مشترک و مشابه ذیل پنج مقولة کلان تصویری از سویه‌های مثبت زنان، تصویری از سویه‌های منفی زنان، زن به‌مثابة عنصری فرودست، زن به‌مثابة عنصری فرادست و زن به‌مثابة عنصری برابر در نسبت با مرد دسته‌بندی شدند و مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد تصویر زن در فرهنگ مردم گیلان متنوع و چندوجهی است و اگرچه در بخشی از مثل‌ها زن به‌مثابة عنصری ضعیف و فرودست بازنمایی می‌شود، بخش درخور توجهی از ضرب‌المثل‌ها بر نقش زن به‌مثابة عنصری فرادست یا برابر با مرد در جامعه دلالت دارد.
اسفندیار غفاری نسب؛ فاطمه رفاهت
چکیده
آثار هنری در هر جامعه مجموعه اطلاعاتی از وضعیت اجتماعی به‌دست می‌دهد که می‌توان با رمزگشایی و درک آن به ویژگی‌های جامعة معاصر دست یافت. آثار موسیقی نیز به‌منزلة نوعی هنر و رکن مهمی از نظام فرهنگی، از طریق ارائه و نمایش مفهوم زن، نقش درخور توجهی در بازتاب مناسبات جنسیتی جوامع دارد. موسیقی سنتی ایران به‌منزلة هنری که در فضای فرهنگی‌ـ ...
بیشتر
آثار هنری در هر جامعه مجموعه اطلاعاتی از وضعیت اجتماعی به‌دست می‌دهد که می‌توان با رمزگشایی و درک آن به ویژگی‌های جامعة معاصر دست یافت. آثار موسیقی نیز به‌منزلة نوعی هنر و رکن مهمی از نظام فرهنگی، از طریق ارائه و نمایش مفهوم زن، نقش درخور توجهی در بازتاب مناسبات جنسیتی جوامع دارد. موسیقی سنتی ایران به‌منزلة هنری که در فضای فرهنگی‌ـ اجتماعی ایران تولید شده است می‌تواند در شناخت شاخصه‌های فرهنگی جامعة ایران مؤثر باشد. پژوهش حاضر با موضوع بازنمایی زن در موسیقی سنتی دهة 1360 در ایران، به دنبال کشف چگونگی بازنمایی و تصویر زن در اشعار خوانده‌شده در این آثار است. این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است و با استفاده از نظام مقوله‌بندی استقرایی به تحلیل محتوای 53 شعر از 43 آلبوم منتشر‌شده در دهة 1360 پرداخته است. حاصل این تحلیل با دوازده مفهوم، ذیل سه عنوان زن به‌مثابة ابژة عشق سالم، زن به‌مثابة ابژه‌ای اجتماعی و زن به‌مثابة ابژة عشق رمانتیک و اروتیک و مقولة مرکزی زن به‌مثابة ابژة عشق کامل مقوله‌بندی شده است. تحلیل محتوای اشعار حاکی از حضور حداقلی زنان در عرصة عمومی و اجتماعی است و دیدی منفی در قالب کدهای فرهنگی به آنان وجود دارد. با‌این‌حال، زن در عرصة خصوصی در قالب رابطهای عاشقانه و به‌عنوان ابژة عشق مرد جایگاه برجسته‌ای دارد و عشق سالم با ویژگی تقارن و پیش‌شرط برابری به وی ابراز شده است.
ارتباطات
میثم فرخی؛ مرجان صادقی
چکیده
زنان جانبازان دفاع مقدس علاوه بر مصائبی که دیدهاند، به دلیل تجربة مستقیم و غیرمستقیم که از دوران دفاع مقدس به دوش میکشند، به‌مثابة راویانی غیررسمی، می‌توانند تاریخ مقاومت، ایثار و مجاهدت رزمندگان را در جبهههای جنگ بازگو کنند. بنابراین، این پژوهش به دنبال بررسی بازنمایی جنگ از دیدگاه همسران جانبازان شهید در ادبیات داستانی ...
بیشتر
زنان جانبازان دفاع مقدس علاوه بر مصائبی که دیدهاند، به دلیل تجربة مستقیم و غیرمستقیم که از دوران دفاع مقدس به دوش میکشند، به‌مثابة راویانی غیررسمی، می‌توانند تاریخ مقاومت، ایثار و مجاهدت رزمندگان را در جبهههای جنگ بازگو کنند. بنابراین، این پژوهش به دنبال بررسی بازنمایی جنگ از دیدگاه همسران جانبازان شهید در ادبیات داستانی دفاع مقدس است. در این میان، مجموعة ششجلدی اینک شوکران انتشارات روایت فتح، که به داستان زندگی، مشقتها و ایثار جانبازان شهید به روایت همسران آنها پرداخته است، به‌منزلة نمونة هدفمند مورد تحقیق انتخاب شده و به روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی تجزیه و تحلیل شده است. از‌این‌رو، بررسی این مجموعه می‌تواند شیوة بازنمایی جنگ و دفاع مقدس را به روایتی زنانه در مقابل سایر داستانهای مردانة جنگ مشخص کند. نتایج نشان می‌دهد شیوة بازنمایی مقولة هویت، روابط اجتماعی، ارزشها و هنجارهای اجتماعی، دوران جنگ و پس از جنگ در این مجموعه‌داستان چگونه ساماندهی شده است که در این زمینه جنگ تأثیری بسزا بر زندگی همسران جانبازان داشته است؛ ولی، با‌این‌حال، آنها با وجود مشکلات فراوان به زندگی عادی خود ادامه دادهاند و صبورانه همسر خود را در جنگ و پس از جنگ همراهی و حمایت کرده‌اند. در این مجموعه‌داستان، جنگ عرصة همدلی بود. مردم در همدردی با همسایگان، از برگزاری عروسی برای فرزندانشان ممانعت میکردند و زنان برای بودن در کنار همسرانشان به کمترینها، بدون هیچ اعتراضی، اکتفا میکردند. همچنین، هویت غالب برای رزمندگان و همسران و خانواده‌هایشان هویت مبتنیبر روحیة انقلابی و ایثار بوده است.
ارتباطات
سمانه فروغی؛ یاسر فروغی
چکیده
آنچه در مطالعات فرهنگی و رسانهای اهمیت زیادی دارد شیوة بازنمایی نقشها، خردهفرهنگها، گروهها، اقوام، جنسیت و غیره است. حال هنگامی‌که پای مخاطب کودک به میان میآید، اهمیت این آموزشها دوچندان می‌شود، زیرا کودکان با تماشای ژانر محبوبشان‌ـ انیمیشن‌ـ آموزشهای مقدمانی در رابطه با نقشها، کلیشهها و هویت جنسیتی ...
بیشتر
آنچه در مطالعات فرهنگی و رسانهای اهمیت زیادی دارد شیوة بازنمایی نقشها، خردهفرهنگها، گروهها، اقوام، جنسیت و غیره است. حال هنگامی‌که پای مخاطب کودک به میان میآید، اهمیت این آموزشها دوچندان می‌شود، زیرا کودکان با تماشای ژانر محبوبشان‌ـ انیمیشن‌ـ آموزشهای مقدمانی در رابطه با نقشها، کلیشهها و هویت جنسیتی را میآموزند. هدف این مقاله مقایسة انیمیشنهای مهارتهای زندگی برای کودکان و بچههای ساختمان گل‌ها از منظر جنسیت است. مقالة پیش رو با تکیه بر تحلیل کیفی و رویکرد نشانهشناختی براساس آرای جان فیسک به واکاوی و بررسی کلیشه‌های جنسیتی رایج در دو مجموعة ذکرشده می‌پردازد. بدین منظور، همة قسمتهای دو انیمیشن مطالعه شدند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد در هر دو برنامه از لحاظ تعداد کاراکترها زنان و مردان به میزان تقریباً برابر بازنمایی شدهاند. در مجموعة مهارتهای زندگی برای کودکان مردان اغلب با صفات برتر و شایستهتری مانند قدرت تفکر و تصمیمگیری بالا، دانایی و کاردانی، اعتمادبه‌نفس بالا، ارتباطات اجتماعی گسترده، خوشرویی و خوشصحبتی بازنمایی شدهاند. درحالی‌که بازنمایی زنان اغلب با بدنمایی و توأم با کلیشه‌های جنسیتی سنتی مانند غرغرکردن، شایعهپراکنی، وابستگی و عدم استقلال شخصی، غیبت‌کردن، عدم کنترل خشم و پرخاشگری، گریه‌کردن در هنگام مشکلات و دستپاچگی است. در مقابل، انیمیشن بچههای ساختمان گل‌ها نگاهی مثبتتر و مساواتطلبانهتری به جنسیت دارد. مردان در این مجموعه با صفاتی چون خانوادهدوستی، قدردانی، مبادی آداب و اجتماعی‌بودن، پرتلاش و حمایتگربودن به تصویر کشیده شدهاند و در بازنمایی زنان صفات بارزی چون زیبایی و آراستگی، آیندهنگری، توجه به جزئیات، تجهیز به مهارتهای متعدد، تسلط بر خود و منطقی‌بودن، باانگیزه و مستعد مشهود است.
جامعه شناسی
حسن پیری؛ یارمحمد قاسمی؛ صدیقه پیری
چکیده
زنانگی، به‌مانند مردانگی، پدیدهای فرهنگی و تاریخی است که در جوامع مختلف به طرق گوناگون برساخت و معنا می‌شود. در پژوهش حاضر، «زنانگی» در سه مجموعه از سریالهای شبکۀ محلی مرکز ایلام بررسی و تحلیل شده است. هدف اصلی تحقیق این است که مشخص شود سریالهای شبکۀ محلی استان چه تصویری از زنانگی را نشان میدهند. برای این منظور، تلفیقی ...
بیشتر
زنانگی، به‌مانند مردانگی، پدیدهای فرهنگی و تاریخی است که در جوامع مختلف به طرق گوناگون برساخت و معنا می‌شود. در پژوهش حاضر، «زنانگی» در سه مجموعه از سریالهای شبکۀ محلی مرکز ایلام بررسی و تحلیل شده است. هدف اصلی تحقیق این است که مشخص شود سریالهای شبکۀ محلی استان چه تصویری از زنانگی را نشان میدهند. برای این منظور، تلفیقی از چارچوب مفهومی گافمن، بوردیو و رویکردهای فمنیستی در حوزة رسانه استفاده شده است. روش تحقیق حاضر تحلیل محتوای کیفی از نوع تلفیقی است. برای کشف مفاهیم و مقولات آشکار و پنهان متن از تکنیک کدگذاری استفاده شده است. نمونۀ مورد مطالعه به صورت هدفمند، سه مجموعه از سریالهای پرمخاطب سیمای ایلام انتخاب شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که این سریالها با بازنماییِ شکل خاصی از زنانگی به‌منزلة زنانگی هژمونیک، بر پذیرش و تقویت آن تأکید میکنند و در برابرِ بازنمایی زنانگی متکثرِ دیگری که در جامعه حضور دارند یا مقاومت کرده است یا از آن به‌مثابة زنانگی نابهنجار، نامتعارف و حاشیهای یاد می‌کند.
هنر
سهیلا صادقی فسائی؛ شیوا پروائی
چکیده
فیلم‌های سینمایی، به‌طور ضمنی یا آشکار، تصویری از واقعیتهای اجتماعی را بازنمایی میکنند؛ درواقع، بخشی از فرهنگ جنسیتی در رسانه‌ها بازتولید می‌شود.اصغر فرهادی از کارگردانهایی است که در فیلمهایش به مسائل و موضوعات خانوادگی و اجتماعی می‌پردازد. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که در فیلم‌های سینمایی اصغر فرهادی، «زنان» ...
بیشتر
فیلم‌های سینمایی، به‌طور ضمنی یا آشکار، تصویری از واقعیتهای اجتماعی را بازنمایی میکنند؛ درواقع، بخشی از فرهنگ جنسیتی در رسانه‌ها بازتولید می‌شود.اصغر فرهادی از کارگردانهایی است که در فیلمهایش به مسائل و موضوعات خانوادگی و اجتماعی می‌پردازد. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که در فیلم‌های سینمایی اصغر فرهادی، «زنان» در زیستجهان مدرن چگونه بازنمایی می‌شوند؟ این پرسش در چارچوب رویکرد بازنمایی مطرح شده است. روش تحقیق استفادهشده در این تحقیق، تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی است و مضامین آشکار و پنهان موجود در فیلم‌های مطالعهشده شناسایی شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد فیلم‌های مطالعهشده بازنماییای از زنان با مقولاتی چون«برساخت زن مدرن درآمیخته به سنت؛ تضاد استقلال و وابستگی زنان؛ دروغگویی و پنهانکاری زنان، خشونت علیه زنان؛ حضور مناسبات جنسیتی و روحیۀ مردسالارانه نسبت به زنان و ناامنی روانشناختی زنان» را به تصویر میکشند. این مقولات درنهایت مقولۀ هستهای «زن در کشاکش سنت و مدرنیته» را خلق می‌کند.
جامعه شناسی
احسان آقابابایی؛ مهوش خادم الفقرایی
چکیده
روابط اعضای خانوادة ایرانی، متناسب با شرایط جدید، در سالهای کنونی تغییر کرده و در حال شکل‌پذیری به گونه‌ای جدید است. سینمای ایران با خلق کلیشه‌هایی از روابط، شخصیت‌ها و موقعیت‌ها، نقش مهمی در برساخت ذهنی انسان ایرانی به روابط خانوادگی دارد. در همین زمینه، این مقاله به دنبال توصیف بازنمایی روابط عمودی و افقی اعضای خانواده در فیلم‌ها، ...
بیشتر
روابط اعضای خانوادة ایرانی، متناسب با شرایط جدید، در سالهای کنونی تغییر کرده و در حال شکل‌پذیری به گونه‌ای جدید است. سینمای ایران با خلق کلیشه‌هایی از روابط، شخصیت‌ها و موقعیت‌ها، نقش مهمی در برساخت ذهنی انسان ایرانی به روابط خانوادگی دارد. در همین زمینه، این مقاله به دنبال توصیف بازنمایی روابط عمودی و افقی اعضای خانواده در فیلم‌ها، تفسیر کنشهای اعضای خانواده در موقعیتهای بحران و حل مسئله و تفسیر پیوند وضعیت خانواده در فیلم‌ها با شرایط اجتماعی و سیاسی دهة هشتاد است. روش استفادهشده، تحلیل روایت است که با کمک نظریة چتمن سامان یافته و حجم نمونه متشکل از پنج فیلم شام آخر (1380)، تب (1382)، رؤیای خیس (1384)، کنعان (1386) و هفت دقیقه تا پاییز (1388) از دهة هشتاد است. نتایج حاکی از آن است که خانوادۀ بازنمایی‌شده، خانوادهای بحرانزده است. کنشهای خشونتآمیز و رخداد طلاق، این بحران را نمایندگی میکنند و فاصلهگیری از نقش‌های سنتی و فردگرایی دلایل این بحراناند. در این بین، سینمای ایران در موقعیتهای بحران به جای حل مسئلۀ مورد نظر، یا با بازگشت به سنت‌ها به شکل موقت، آن را به تأخیر میاندازند یا با ایجاد ابهام در روابط و نقشها به تشدید بحران منجر می‌شود.
باستان شناسی
بهروز افخمی؛ صبا فرج زاده؛ سید مهدی حسینی نیا
چکیده
آب در ایران باستان بسیار ارجمند بوده است. برای پاسداری و محافظت از آب، چند ایزد وجود داشته که آناهیتا محبوب‌ترین آنها به‌شمار می‌آمد. محبوبیت و جایگاه آناهیتا را با بررسی در آثار هنری ایران باستان می‌توان مشاهده کرد. بی‌تردید، وجود و استمرار باورهای اساطیری و مذهبی برآمده از دل فرهنگ و تاریخ ایرانی، مهمترین عامل حضور همیشگی ...
بیشتر
آب در ایران باستان بسیار ارجمند بوده است. برای پاسداری و محافظت از آب، چند ایزد وجود داشته که آناهیتا محبوب‌ترین آنها به‌شمار می‌آمد. محبوبیت و جایگاه آناهیتا را با بررسی در آثار هنری ایران باستان می‌توان مشاهده کرد. بی‌تردید، وجود و استمرار باورهای اساطیری و مذهبی برآمده از دل فرهنگ و تاریخ ایرانی، مهمترین عامل حضور همیشگی آناهیتاست. بنابراین، نقش آناهیتا نه‌تنها به‌منزلۀ عنصری تجسمی در هنر، که بیشتر دربردارندة مفاهیمی نمادی و بنیادین بوده است. این تحقیق، به تجزیهوتحلیل تجسمی نقوش آناهیتا و توصیف فضاها و ترکیبات تصویری آن در هنر ادوار تاریخی ایران باستان از قبیل مهرها، سکهها، نقوش برجستهها و ظروف فلزی در دوران ساسانی و مقایسه با مناطق و حوزههای فرهنگی دیگر پرداخته است. تحقیق از نوع کیفی و روش آن تحلیلیـ تطبیقی است و چنین نتیجه گرفته می‌شود که هستی و وجود تاریخی آناهیتا متعلق به میراث معنوی ایرانی است که صرفاً از جنبۀ مادی از مناطق و حوزههای فرهنگی دیگر چون؛ بابل، فنیقیه، یونان و روم باستان تأثیر پذیرفته است.
فرهنگی
اعظم راودراد؛ فروغ محمدی
چکیده
رسانه‌ها نه‌تنها بازتاب‌دهندۀ واقعیت‌ها بلکه شکلدهندۀ آن‌اند و بر درک و شناخت ما از جهان پیرامون اثر میگذارند. به‌رغم آنکه زنان در دهههای اخیر در کنار نقش‌های سنتی خود به فعالیت در عرصه‌های اجتماعی، که در گذشته مختص مردان تلقی میشد، روی آورده و جایگاه خود را در بسیاری از آنها تثبیت کرده‌اند، بهنظر میرسد ...
بیشتر
رسانه‌ها نه‌تنها بازتاب‌دهندۀ واقعیت‌ها بلکه شکلدهندۀ آن‌اند و بر درک و شناخت ما از جهان پیرامون اثر میگذارند. به‌رغم آنکه زنان در دهههای اخیر در کنار نقش‌های سنتی خود به فعالیت در عرصه‌های اجتماعی، که در گذشته مختص مردان تلقی میشد، روی آورده و جایگاه خود را در بسیاری از آنها تثبیت کرده‌اند، بهنظر میرسد رسانه‌ها همچنان تصویری کلیشهای از آنان ارائه داده و بیشتر بر نقش‌های سنتی و ویژگی‌های برساختۀ آنان تأکید دارند. در این مطالعه، به دنبال شناخت نحوۀ بازنمایی زنان در تبلیغات تلویزیونی ایران و مقایسۀ آن با نحوۀ بازنمایی زنان در تبلیغات تلویزیونی امریکا هستیم. ابتدا با مرور برخی تحقیقات انجامشده در مورد امریکا وضعیت زنان در این تبلیغات تشریح شده است. سپس مقولههای قابل مقایسه از این تحقیقات استخراج و در مطالعۀ مورد ایران بهکار گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که تبلیغات بازرگانی این دو کشور در زمینۀ بازنمایی زنان تفاوت اندکی با یکدیگر دارند و اغلب شبیه به هم عمل میکنند و هر دو نقشها و ویژگیهایی کلیشهای را به زنان نسبت میدهند.
هنر
مریم رفعت جاه؛ نیلوفر هومن
چکیده
این مطالعه تلاشی است برای واکاوی سوژۀ زن مطلقه در محتوای روایی و تصویری سینمای ایران. بدین منظور، با به‌کارگیری رویکرد برساخت‌گرا در نظریۀ بازنمایی استوارت هال، به‌منزلۀ چارچوب نظری، و با استفاده از روش تحلیل ساختار روایت بارت و تحلیل نشانهشناختی فیسک در سه سطح رمزگان واقعیت، بازنمایی و ایدئولوژی، فیلم‌های استراحت مطلق و ناهید ...
بیشتر
این مطالعه تلاشی است برای واکاوی سوژۀ زن مطلقه در محتوای روایی و تصویری سینمای ایران. بدین منظور، با به‌کارگیری رویکرد برساخت‌گرا در نظریۀ بازنمایی استوارت هال، به‌منزلۀ چارچوب نظری، و با استفاده از روش تحلیل ساختار روایت بارت و تحلیل نشانهشناختی فیسک در سه سطح رمزگان واقعیت، بازنمایی و ایدئولوژی، فیلم‌های استراحت مطلق و ناهید تحلیل و ارزیابی شدهاند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که: 1. ساختار روایی فیلم‌ها سهبخشی است، 2. روایتها در فضای شهری اتفاق میافتد، 3. بحرانهایی که زن مطلقه با آنها مواجه می‌شود، مهمترین مضامین را تشکیل میدهند، 4. زنِ بادرایت مهمترین تیپ مطرح است، 5. نشاندادن مردسالاری، تدبیر زنانه در برابر بیدرایتی مردانه و تفوق شر بر خیر، مهمترین دغدغههای ایدئولوژیک مطرحشده در فیلم‌ها هستند.
جامعه شناسی
احسان آقابابایی؛ داود زهرانی
چکیده
امروزه، در گفتمان سینمایی، پوستر فیلم بخش مهمی از نمایش فیلم محسوب می‌شود. این پوسترها از گفتمان اجتماعی و سیاسی دوران ساخت فیلم متأثرند و هدف مقالۀ حاضر توصیف بازنمایی جنسیت در پوستر فیلم‌های پرفروش تاریخ پنجاه سال اخیر سینمای ایران و تفسیر روند تغییرات محتوایی در ارتباط با شرایط گفتمانی دوران نمایش فیلم‌ها و پوسترهاست. ...
بیشتر
امروزه، در گفتمان سینمایی، پوستر فیلم بخش مهمی از نمایش فیلم محسوب می‌شود. این پوسترها از گفتمان اجتماعی و سیاسی دوران ساخت فیلم متأثرند و هدف مقالۀ حاضر توصیف بازنمایی جنسیت در پوستر فیلم‌های پرفروش تاریخ پنجاه سال اخیر سینمای ایران و تفسیر روند تغییرات محتوایی در ارتباط با شرایط گفتمانی دوران نمایش فیلم‌ها و پوسترهاست. برای نیل به هدف یادشده، 47 پوستر از فیلم‌های پرفروش تاریخ پنجاهسالۀ اخیر سینمای ایران انتخاب شدند. همچنین، برای تحلیل از روش نشانهشناسی «گیلیان دیر» به‌منزلۀ چارچوب مفهومی استفاده شده است. گزارشنویسی مقاله نیز براساس روند تغییرات انجام شده است. نتایج نشان میدهند که بهطورکلی پوسترهای فیلم‌ها مردمحورند و از گفتمان اجتماعی و سیاسی دوران نمایش تأثیر پذیرفتهاند. بدین معنا که محتوای پوسترها از برنامۀ مدرنیزاسیون محمدرضا شاه، انقلاب اسلامی، جنگ هشتسالۀ ایران و عراق، نوسازی و مصرفگرایی تأثیر پذیرفته و در محتوای خود آن را بازنمایی کرده‌اند.
ارتباطات
ثریا احمدی؛ سید وحید عقیلی؛ سید محمد مهدیزاده
چکیده
بازنمایی زنان در رسانه‌ها بیانکنندة تصورات عمومی دربارة هویت و تفاوت‌های جنسیتی بوده و مدام در کار خلق یا تأیید یا تغییر این تصورات است. رسانه‌ها تلاش میکنند آنچه را میخواهند بازنمایی کنند، نه آنچه واقعیت دارد. مفهوم هویت جنسیتی، که در دنیای امروز به واسطة مدرنیته دگرگون شده، از موضوعاتی است که در دنیای واقع و در قاب ...
بیشتر
بازنمایی زنان در رسانه‌ها بیانکنندة تصورات عمومی دربارة هویت و تفاوت‌های جنسیتی بوده و مدام در کار خلق یا تأیید یا تغییر این تصورات است. رسانه‌ها تلاش میکنند آنچه را میخواهند بازنمایی کنند، نه آنچه واقعیت دارد. مفهوم هویت جنسیتی، که در دنیای امروز به واسطة مدرنیته دگرگون شده، از موضوعاتی است که در دنیای واقع و در قاب تلویزیون تفاوتهایی یافته است. از‌این‌رو، این مقاله شیوة بازنمایی هویت جنسیتی را در محتوای روایی تلویزیون بررسی کرده است. بدین منظور، با استفاده از تحلیل نشانهشناختی فیسک در سه سطح رمزگان واقعیت، بازنمایی و ایدئولوژی سریال زمانه تحلیل و ارزیابی و با استفاده از رویکرد برساخت‌گرا در نظریة بازنمایی استوارت هال، به‌منزلة چارچوب نظری، این موضوع بررسی شده است. مؤلفههایی مانند فردگرایی، استقلال مادی زنان، قدرت تصمیمگیری و انتخاب، الگوهای روابط بین فردی، سبک پوشش و مصرف کالا و نقش‌های حرفهای زنان بازنمودی از جست‌وجوی هویت و مؤلفههای غالب هویتی مدرن‌اند. به نظر میرسد در این سریال بازنماییهای زنانه نمایش‌دهندة شخصیتی هستند که خصلتهای سنتی و مدرن را به‌طور تلفیقی به همراه دارند. هویت سنتی با ارزش و نگرش مادری و همسری به‌منزلة هویت برتر بازنمایی‌شده و هویت مدرن محتوم به بحران است.
سهیلا صادقی فسایی؛ محمدحسین شریفی ساعی
چکیده
امروزه همه ما در جامعه رسانهای غوطه‌وریم. در این میان، تلویزیون یکی از مهمترین ابزارهای جامعهپذیری در جوامع مدرن است و سریالهای تلویزیونی یکی از بهترین ابزارهای انتقال ارزشها در زندگی اجتماعی. هدف از این پژوهش، تحلیل نشانهشناختی شیوههای بازنمایی روابط دختر و پسر در سریالهای تلویزیونی بوده است. بدین منظور با استفاده ...
بیشتر
امروزه همه ما در جامعه رسانهای غوطه‌وریم. در این میان، تلویزیون یکی از مهمترین ابزارهای جامعهپذیری در جوامع مدرن است و سریالهای تلویزیونی یکی از بهترین ابزارهای انتقال ارزشها در زندگی اجتماعی. هدف از این پژوهش، تحلیل نشانهشناختی شیوههای بازنمایی روابط دختر و پسر در سریالهای تلویزیونی بوده است. بدین منظور با استفاده از روش نشانهشناسی، به بررسی سه سریال ایرانی پربیننده در سالهای 1388، 1389 و 1390 پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان میدهند که این روابط در سریالهای مختلف، در مجموع در سه قاب گفتمانی متفاوت قرار میگیرند: «گفتمان سنت»، «گفتمان نیمهسنتی» و «گفتمان مدرن». هر یک از این گونهها با دلالتهای رسانهای مختلفی رمزگذاری شدهاند. گفتمان سنت، با «عدم رابطه» دختر و پسر همراه بود اما گفتمان نیمهسنتی که برای انطباق سنت با نیازهای اجتماعی جدید پدید آمده است، میزان محدود و مشروعی از رابطه پیش از ازدواج بین دختر و پسر را پذیرفته است («روابط غیرعاشقانه»)؛ رابطهای که با اطلاع خانوادهها صورت میگیرد. در هر دو مورد، بازنمایی با "خوب نمایی" همراه بوده است. اما از سوی دیگر، در رسانه ملی با بازنمایی گفتمان مدرن در روابط دختر و پسر هم مواجه بودهایم. ویژگی الگوهای مدرن، پیدایش روابط عاطفی شدید پیش از ازدواج بین دختر و پسر بوده است؛ رابطهای که نه خانوادهها از آن اطلاعی دارند و نه رضایتی. الگویی از بازنمایی که همیشه با "بدنمایی" رسانهای همراه بوده است. تقابل «سنت و مدرن» و «عقل و عشق» از مهمترین تقابلهای بازنمایی شده در این سریالها بوده است.
سیدمحمد مهدیزاده؛ معصومه اسمعیلی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف نشانه شناختی تصویر زن در سینمای ابراهیم حاتمی کیا انجام شده است. فیلم های مورد بررسی چهار فیلم دیده بان، بوی پیراهن یوسف، روبان قرمز و دعوت، از شانزده فیلمی است که این فیلم ساز از 1365 تاکنون در چهار دور? جنگ، سازندگی، اصلاحات و اصولگرایی ساخته است. داده ها با استفاده از روش نشانه شناسی به صورت کیفی به دست آمده‌اند. نتایج ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف نشانه شناختی تصویر زن در سینمای ابراهیم حاتمی کیا انجام شده است. فیلم های مورد بررسی چهار فیلم دیده بان، بوی پیراهن یوسف، روبان قرمز و دعوت، از شانزده فیلمی است که این فیلم ساز از 1365 تاکنون در چهار دور? جنگ، سازندگی، اصلاحات و اصولگرایی ساخته است. داده ها با استفاده از روش نشانه شناسی به صورت کیفی به دست آمده‌اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که زنان در فیلم‌های اولیه حاتمیکیا که به واسط? ارتباط با فضای جنگ، آثاری مردانه هستند، جایگاهی ندارند. مردها در محور رخدادها قرار داشتند و زن ها بدون حضور مردها تعریف نمی شدند، سوژهها و موضوعاتی که اصلاً زن در آن ها جایگاهی نداشت. دور? اول فیلم سازی حاتمی کیا اصلاً به حضور زنان نیاز نداشت، اما از دوره های بعدی و با ورود حاتمی کیا به فضای شهر و تمرکز او روی مسائل اجتماعی جنگ، پای زنان طبیعتاً به سینمای حاتمی کیا باز می شود. اما همه این زن ها همواره یک نفر بوده و هستند و تنها با گذشت زمان ابراهیم حاتمی کیا، نقش زنان را پررنگ تر می کند.
محمد رضایی؛ سمیه افشار
دوره 2، شماره 4 ، تیر 1389
چکیده
تلاش اصلی این مقاله، بررسی نحوه ی بازنمایی نقش های جنسیتی و چگونگی بهره گیری از رمزگان های اجتماعی و فنی در نمایش زن و مرد در قالب نقش های خانوادگی و اجتماعی است. برای نیل به این مقصود، از میان سریال های پربیننده ی سال 1387، دو سریال «ترانه ی مادری» و «مرگ تدریجی یک رویا» را با استفاده از روش نشانه شناسی مورد بررسی قرار دادیم. نتایج به دست ...
بیشتر
تلاش اصلی این مقاله، بررسی نحوه ی بازنمایی نقش های جنسیتی و چگونگی بهره گیری از رمزگان های اجتماعی و فنی در نمایش زن و مرد در قالب نقش های خانوادگی و اجتماعی است. برای نیل به این مقصود، از میان سریال های پربیننده ی سال 1387، دو سریال «ترانه ی مادری» و «مرگ تدریجی یک رویا» را با استفاده از روش نشانه شناسی مورد بررسی قرار دادیم. نتایج به دست آمده نشان می دهد که تغییرات زاویه دوربین، نوع نما و نورپردازی به نفع مردان بوده است. بدین معنا که برای انتقال حس و حالت نقش های مردانه با تغییرات زاویه دوربین، نماهای نزدیک و بسیار نزدیک و نورپردازی مناسب با حال و هوای سریال مواجه هستیم و این در حالی است که در مورد نقش های زنانه یک نواختی زاویه ی دوربین، نمای متوسط و نور تیره و تار به چشم می خورد. این تفاوت ها در مورد رمزگان اجتماعی نیز مشهود است. دیالوگ های نامأنوس و نابه جای زنان و حالت های افراط و تفریط آنان در برابر دیالوگ های منطقی، مستدل و مناسب با روند داستان که در مورد مردان استفاده شده است موید ادعای فرضیه های تحقیق حاضر است. نوع لباس زنان نیز در اغلب موارد حالت های نامتعارف دارد.
