جامعه شناسی
ساختار جنسیت و مردانگی متناقض در ادبیات شفاهی ایران

سمیه عرب خراسانی؛ طاهره ملکی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 تیر 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.356152.1900

چکیده
  در راستای شناخت مؤلفه‌های مردانگی مردان ایرانی و به عنوان حوزه‌ای از مطالعات مردان، می‌توان به فرهنگ شفاهی و ضرب‌المثل‌ها پرداخت. مطالعات مردان یکی از حوزه‌های نوظهور مطالعات جامعه‌شناسی و جنسیت است که در جهت شناخت بیشتر مردان و بررسی رفتار، انتظارات، انتسابات و هویت ذاتی مردانه گام مؤثری برداشته است. بررسی ضرب‌المثل‌ها از ...  بیشتر

ادبیات
نشانه شناسی گفتمانی جنسیت در دو رمان « این خیابان سرعت گیر ندارد» و «رهش»

نرجس قابلی؛ علیرضا اسدی؛ سید علی اصغر سلطانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 آبان 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2023.363168.1947

چکیده
  رمان به مثابة محصول فرهنگی، نمایندۀ جامعه‌ای با گفتمان‌های گوناگون است. هرکدام از این گفتمان‌ها با پیکربندی‌های خاص خود، مدام در تلاش برای یافتن مطلوب خود هستند تا معانی خود را هژمونیک کنند. پژوهش حاضر، تلاشی جهت واکاوی نشانه شناسی گفتمانی جنسیت با تاکید بر نظریۀ لاکلائو و موفه در دو رمان « این خیابان سرعت گیر ندارد» و « ...  بیشتر

جامعه شناسی
تحلیل مفهوم جنسیت در نمایش‌نامه «خشکسالی و دروغ» با استفاده از رویکرد تاریخی-گفتمانی روث وداک

حلیمه عنایت؛ مرضیه عسکری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 بهمن 1402

https://doi.org/10.22059/jwica.2024.363784.1952

چکیده
  چکیده آثار هنری بخشی اساسی از فرهنگ یک جامعه‌ و منعکس کننده وضعیت فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن جامعه هستند. پژوهش پیش رو، به تحلیل گفتمان انتقادی نمایش‌نامه خشکسالی و دروغ نوشته محمد یعقوبی می‌پردازد تا مطالعه کند که مفهوم جنسیت در این متن زبانی در قالب چه گفتمان‌هایی تولید یا بازتولید می‌شود. یعقوبی از نمایش‌نامه‌نویسانی ...  بیشتر

جامعه شناسی
تبیینِ اجتماعیِ واژگونیِ جنسیت در سینمای مسعود کیمیایی

فارس باقری

دوره 15، شماره 2 ، مرداد 1402، ، صفحه 283-299

https://doi.org/10.22059/jwica.2022.348539.1835

چکیده
  سینمای مسعود کیمیایی به دلیل رویکردِ قهرمان‌پرورِ مردانۀ آن، زنان را به مثابۀ جنسیتی واژگون به تصویر کشیده است. این مقاله بر آن است تا به این پرسش پاسخ دهد که چرا شخصیت‌ زنان در آثار کیمیایی خالی از هرگونه وجه زنانه، و برعکس، دارای وجهی مردانه و ثانویه هستند. در چند دهۀ اخیر، مقوله جنسیت در مرکزیت مطالعات جنسیتی در جامعه، فرهنگ و هنر ...  بیشتر

هنر
بازنمایی جنسیت در تصاویر مجلۀ رشد دانش‌آموز در ایران و مجلۀ أسامه در سوریه

غفران بریمو؛ مریم کشمیری

دوره 15، شماره 1 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 29-60

https://doi.org/10.22059/jwica.2022.345458.1809

چکیده
  مجلات کودک و نوجوان از جمله رسانه‌های جمعی تأثیرگذار بر فرایند جامعه‌پذیری هستند؛ زیرا به روش‌های گوناگون مانند انتخاب موضوعات خاص و تصویرسازی‌های هدفمند می‌توانند موجب القا، تغییر و تعدیل ارزش‌ها، رفتارها و الگوهای جنسیتی در میان کودکان شوند. مجلۀ أسامه در سوریه و مجلۀ رشد دانش‎آموز در ایران، هردو از چنین جایگاهی برخوردارند. ...  بیشتر

ادبیات
نقد فرهنگی و چالش‎های تعارض هویتی زنان در جدال با کلیشه‎های جنسیتی مطالعة موردپژوهانه: داستان کوتاه «جنیة البجع» غادة السمان

علی‌اکبر محسنی؛ هدی رضایی

دوره 15، شماره 1 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 161-180

https://doi.org/10.22059/jwica.2022.340750.1769

چکیده
  کلیشه‎های جنسیتی برخاسته از فرهنگ جوامع مردسالار، معرّف باورهای مشترک و محدودکننده در مورد چگونگی عمل افراد در خانواده و جامعه و طبقه‎بندی جامعه به مردانه و زنانه هستند. نوشتار پیش رو می‌کوشد تا با بررسی داستان کوتاه «جنیة البجع» غادة السمان برمبنای مهم‌ترین مبانی نقد فرهنگی در حوزة جنسیت و به‌چالش‎کشیدن گفتمان غالب ...  بیشتر

ادبیات
بررسی ترجیحات نوازه‌گیری ادبی و غیرادبی دانشجویان از منظر جنسیت

مرضیه ایمانی؛ رضا پیش‌قدم؛ شیما ابراهیمی

دوره 14، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 627-652

https://doi.org/10.22059/jwica.2022.341069.1772

چکیده
  رابطۀ سالم مدرس و دانشجو می‌تواند فرصتی برای رشد فردی و تحصیلی فراهم کند. آن‌چه میان رابطۀ سالم و ناسالم تفاوت ایجاد می‌کند، استفاده از زبان و رفتاری نوازشی یا سرکوب‌گر است که به آن نوازه می‌گویند. به طور معمول، زبان نوازه‌ها معیار و غیرادبی است که نوع ادبی آن، با ‌این پیش‌فرض ‌که با ترکیب ادبیات و نوازه می‌توان فرصتی برای کاربرد ...  بیشتر

بررسی آثار و دسته بندی زنان معمار به لحاظ پیروی از معماری رایج عصر پهلوی

ساناز خانبانزاده

دوره 13، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 437-466

https://doi.org/10.22059/jwica.2021.323880.1598

چکیده
  حضور زنان در معماری دوره پهلوی، اتفاق مهمی است که پژوهشگران چندان به آن نپرداختند، بنابراین زنان معمار و آثارشان ناشناخته مانده است و ضرورت می یابد که این نوع پژوهش ها توسعه یابد. هدف از این پژوهش این است که مشخص شود زنان معمار که آثارشان در مجله هنر و معماری منتشر شده است، در طراحی آثارشان پیرو کدام یک از معماری رایج زمان خود بودند؟ ...  بیشتر

خوانش جنسیتی از چهارمین و پنجمین دوره پوسترهای تبلیغاتی انتخابات شورای شهر در سه شهر تهران، شیراز و اهواز

پیام اکرمی‌پور؛ نفیسه شریفی

دوره 13، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 467-490

https://doi.org/10.22059/jwica.2021.325575.1626

چکیده
  خوانش جنسیتی از چهارمین و پنجمین دوره پوسترهای تبلیغاتی انتخابات شورای شهر در سه شهر تهران، شیراز و اهوازچکیدهاین مقاله مطالعه ‏ای کیفی و میان‏ رشته ‏ای بر جنبه‏ های جنسیتی هشت  پوستر‏ تبلیغاتی کاندیداهای زن و مرد چهارمین و پنجمین دوره انتخابات شورای شهر در تهران، شیراز و اهواز است. هشت  پوستر مورد نظر با بهره‏ گیری ...  بیشتر

بازنمایی زن در ضرب المثل‌های گیلکی

جواد نظری مقدم

دوره 12، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 623-645

https://doi.org/10.22059/jwica.2021.313742.1499

چکیده
  ضرب‌المثل‌ها به‌منزلة یکی از عناصر مهم ادبیات شفاهی می‌توانند بازتابی از باورها و نگرش‌های حاکم بر جامعه باشند. یکی از موضوعات مهم تحقیقات حوزة اجتماعی بررسی چگونگی بازنمایی زن در فرهنگ و ادبیات شفاهی است. در این مطالعه، تلاش می‌شود با بررسی مثل‌های گیلکی به تصویری نسبتاً روشن از چگونگی جایگاه زن در جامعة گیلان دست یابیم. این ...  بیشتر

بررسی نقش زنان معمار در معماری معاصر ایران (1320 تا 1357 خورشیدی)

ساناز خانبانزاده؛ مریم ارمغان؛ جمال الدین سهیلی

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 19-49

https://doi.org/10.22059/jwica.2020.297705.1403

چکیده
  فعالیت حرفه‌ای زنان در ایران قبل از قاجار چندان مرسوم نبوده است، ولی از نیمه‌های دورة قاجار فرصت برای حضور زنان در جامعه فراهم شد. با توجه به اینکه حضور زنان معمار در معماری معاصر ایران اغلب نادیده مانده، هدفِ این پژوهش معرفی زنان معمار در دورة پهلوی و بررسی اثرگذاری آن‌ها در حوزه‌های معماری است. پرسش اصلی پژوهش این است که عملکرد ...  بیشتر

ارتباطات
بازنمایی جنسیت در انیمیشن‏ های ایرانی (مطالعۀ موردی انیمیشن‏ های مهارت‏ های زندگی برای کودکان و بچه‏ های ساختمان گل‌ها)

سمانه فروغی؛ یاسر فروغی

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 25-46

https://doi.org/10.22059/jwica.2019.278893.1252

چکیده
  آنچه در مطالعات فرهنگی و رسانه‏ای اهمیت زیادی دارد شیوة بازنمایی نقش‏ها، خرده‏فرهنگ‏ها، گروه‏ها، اقوام، جنسیت و غیره است. حال هنگامی‌که پای مخاطب کودک به میان می‏آید، اهمیت این آموزش‏ها دوچندان می‏شود، زیرا کودکان با تماشای ژانر محبوبشان‌ـ انیمیشن‌ـ آموزش‏های مقدمانی در رابطه با نقش‏ها، کلیشه‏ها و هویت جنسیتی ...  بیشتر

هنر
بازنمایی جنسیت در آثار نقاشان خودآموخته از منظر نشانه شناسی اجتماعی تصویر

آرزو تقی پور؛ فریبا یاوری؛ محسن مراثی

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 65-88

https://doi.org/10.22059/jwica.2019.268690.1150

چکیده
  هدف این مقاله مطالعة نحوة بازنمایی جنسیت در آثار نقاشان خودآموخته براساس الگوی نشانه‏شناسی اجتماعی تصویر است. خودآموختگان هنرمندانی تعلیم‌ندیده، فاقد آموزش رسمی و آکادمیک‌اند که به‏صورت خودجوش شروع به تولید آثار هنری می‏کنند. تجزیه‏وتحلیل این آثار با استفاده از دستور زبان بصری کرس و ون لیون در خوانش نشانه‏شناسی اجتماعی ...  بیشتر

جامعه شناسی
بازنمایی مردانگی و زنانگی در تلویزیون ایران مطالعۀ برنامه‌های ویژۀ خردسالان در شبکۀ دوم سیما

مرضیه قویدل دارستانی؛ محمدمهدی رحمتی؛ حسن چاوشیان

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 89-108

https://doi.org/10.22059/jwica.2019.258572.1078

چکیده
  کودکان یکی از مخاطبان مهم رسانه هستند. پژوهش حاضر با استفاده از نظریة فمنیستی تاچمن و کانل و روش تحلیل ‏محتوای کمی به بررسی برنامه‏های خردسال شبکة دوم سیمای ایران پرداخته است. هدف این تحقیق مطالعة چگونگی بازنمایی زنانگی و مردانگی شخصیت‏های برنامه‏های خردسال این شبکه است. به ‏این منظور، 23 قسمت از برنامه‏های خردسال این شبکه ...  بیشتر

جامعه شناسی
بازنمایی زن در سریال شهرزاد از منظر زبان‏ شناسی اجتماعی

مجید بیچرانلو؛ منصور شعبانی؛ بهزاد برکت

دوره 9، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 469-489

https://doi.org/10.22059/jwica.2017.241316.944

چکیده
  یکی از راه‏های مطالعۀ تغییرات زبانی جامعه، مطالعۀ محصولات فرهنگی جامعه از قبیل داستان‏ها، رمان‏ها، تولیدات موسیقیایی، فیلم‏ها و سریال‏هاست. از مقولات مورد توجه رسانه‏ها، که در بازنمایی‏ها جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است، مقولۀ جنسیت و به‏طور ویژه بازنمایی جنسیتی زنان است. بازنمایی زن در فرهنگ‏های مختلف متفاوت ...  بیشتر

فرهنگی
تغییرات نقش زنان در تبلیغات تلویزیون ایران با تکیه بر نشانه ‏شناسی آگهی‏ های بازرگانی آقای فرش4 و نحوۀ شرکت در قرعه ‏کشی هوم ‏کر

مهران سهراب زاده؛ طاهره یوسفی فر؛ رضا عباسی

دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 23-44

https://doi.org/10.22059/jwica.2016.59113

چکیده
  زندگی امروز، در جوامع مدرن، مشحون از پیام‏های تبلیغاتی است. این پیام‏ها در قالب‏های متنوع و متعدد، از زندگی روزمره تا زندگی کاری افراد را تحت‏تأثیر قرار می‏دهد. یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در بحث تبلیغات، مسئلۀ بازنمایی زن در آگهی‏ها و تبلیغات تجاری است. بخش بزرگی از بازنمایی‏ها در آگهی‏ها، زنان را در قالب نقش‏های ...  بیشتر

جامعه شناسی
بازنمایی جنسیت در پوستر فیلم‏ های پرفروش‏ پنجاه سال اخیر سینمای ایران

احسان آقابابایی؛ داود زهرانی

دوره 7، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 295-312

https://doi.org/10.22059/jwica.2015.58296

چکیده
  امروزه، در گفتمان سینمایی، پوستر فیلم بخش مهمی از نمایش فیلم محسوب می‏شود. این پوسترها از گفتمان اجتماعی و سیاسی دوران ساخت فیلم متأثرند و هدف مقالۀ حاضر توصیف بازنمایی جنسیت در پوستر فیلم‏های پرفروش‏ تاریخ پنجاه سال اخیر سینمای ایران و تفسیر روند تغییرات محتوایی در ارتباط با شرایط گفتمانی دوران نمایش فیلم‏ها و پوسترهاست. ...  بیشتر

جامعه شناسی
خلاقیت و نوگرایی در جنسیت زدایی از زبان‌های محاوره ای و عرفانی

فریده حمیدی؛ پردیس عامری

دوره 7، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 389-404

https://doi.org/10.22059/jwica.2015.58302

چکیده
  زبان از عناصر مهم در شکل‌گیری هویت فرهنگی و انتقال فرهنگ افراد است. در کنار آن، جنسیت در مفهوم تلفیقی آن شامل عناصر زیست‌شناختی، روان‌شناختی، فرهنگی و اجتماعی است. در‌نتیجه، زبان و هویت‌یابی جنسیتی رابطه‌ای پیچیده دارند. در این زمینه، بررسی بنیادهای زبانی از نگاه‌‌ اندیشمندان انسان‌شناسی و فمنیسم، یافتن مصادیق تبعیض‌آمیز ...  بیشتر

چگونگی تأثیر جنسیت بر ادبیات

روح انگیز کراچی

دوره 7، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 223-241

https://doi.org/10.22059/jwica.2015.57577

چکیده
  بحث دربارة ادبیات زنانه و مردانه، مخالفان و موافقانی دارد. مخالفان به فراجنسیتی‌بودن ادبیات تأکید می‌کنند و نظریه‌پردازان فمنیست و موافقان با پژوهش از زاویه‌های مختلف به این نتیجه رسیده‌اند که ادبیات زنانه و مردانه تفاوت دارد. به منظور یافتن پاسخ این پرسش که آیا جنسیت بر ادبیات تأثیرگذار است، کوشش شد موضوع بحث‌شده با رویکردهای ...  بیشتر

مطالعۀ رابطۀ مصرف موسیقی با احساس آنومی بر‌حسب جنسیت

حلیمه عنایت؛ مهدی کاوه

دوره 5، شماره 4 ، بهمن 1392، ، صفحه 487-506

https://doi.org/10.22059/jwica.2014.50241

چکیده
  آنومی یکی از مفاهیم مصطلح در جامعه‏شناسی است. به همان اندازه که می‏توان احساس آنومی را با آنومی در ارتباط دانست، به همان اندازه نیز می‏توان آن‌ها را دور از هم تصور کرد، زیرا ممکن است جامعه‏ای آنومیک نباشد اما اعضای آن احساس آنومی کنند، و برعکس. هدف این مقاله، بدون توجه به وجود یا نبود آنومی در ایران، مطالعۀ شدت احساس آنومی بین ...  بیشتر

رابطۀ زبان و جنسیت در رمان معاصر فارسی: بررسی شش رمان

بهروز محمودی بختیاری؛ مریم دهقانی

دوره 5، شماره 4 ، بهمن 1392، ، صفحه 543-556

https://doi.org/10.22059/jwica.2014.50244

چکیده
  پژوهش حاضر به بررسی تفاوت‏های نوشتاری زنان و مردان در رمان‏های معاصر ایران می‏پردازد. هدف از این تحقیق، بررسی این مسئله است که آیا عامل جنسیت به بروز تفاوت‏های نوشتاری در حوزة واژگان و نحو منجر می‏شود یا خیر؟ در این پژوهش، سه رمان چراغ‏ها را من خاموش می‏کنم، کولی کنار آتش، و بازی آخر بانو از نویسندگان زن و سه رمان کافه‌پیانو، ...  بیشتر

بررسی مقایسه ای هوش معنوی دانش آموزان دورة متوسطه بر اساس جنسیت و پایة تحصیلی

فریده حمیدی؛ حسین صداقت

دوره 4، شماره 4 ، آذر 1391، ، صفحه 75-88

https://doi.org/10.22059/jwica.2012.29140

چکیده
  هدف این تحقیق بررسی مقایسه‌ای هوش معنوی دانش‌آموزان دورة متوسطة شهر کرمان به تفکیک جنسیت و پایة تحصیلی بوده است. بدین منظور 537 دانش‌آموز دورة متوسطه از شهر کرمان (299 پسر و 238 دختر) به شیوة تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند تا به پرسشنامة هوش معنوی 24 سؤالی SISRI (کینگ، 2008) که دارای چهار خرده مقیاس تفکر انتقادی وجودی (CET)، تولید معنای شخصی (PMP)، ...  بیشتر

نشانه شناختی تصویر زن در سینمای ابراهیم حاتمی کیا

سیدمحمد مهدیزاده؛ معصومه اسمعیلی

دوره 4، شماره 2 ، فروردین 1391، ، صفحه 85-105

https://doi.org/10.22059/jwica.2012.24395

چکیده
  پژوهش حاضر با هدف نشانه شناختی تصویر زن در سینمای ابراهیم حاتمی کیا انجام شده است. فیلم های مورد بررسی چهار فیلم دیده بان، بوی پیراهن یوسف، روبان قرمز و دعوت، از شانزده فیلمی است که این فیلم ساز از 1365 تاکنون در چهار دور? جنگ، سازندگی، اصلاحات و اصولگرایی ساخته است. داده ها با استفاده از روش نشانه شناسی به صورت کیفی به دست آمده‌اند. نتایج ...  بیشتر

تحلیل تجربه‌های زنانه از رانندگی (مطالعه‌ای کیفی پیرامون دلایل و پیامدهای رانندگی زنان)

طاهره هوشنگی؛ محمود شهابی

دوره 4، شماره 2 ، فروردین 1391، ، صفحه 65-84

https://doi.org/10.22059/jwica.2012.24398

چکیده
  اتومبیل یکی از مهم‌ترین جلوه‌های فناوری مدرن و حاوی پیام‌های فرهنگی و اجتماعی متعددی است که در پیوند با مفاهیمی چون جنسیت، قومیت، سن، طبقه و...، بسته به نیاز و انگیز? کاربران مورد بازخوانی‌های مختلف قرار می‌گیرد. از آنجا که هدف این پژوهش، تحلیلی جنسیتی از استفاد? اتومبیل بین کاربران زن است، در ابتدا رابط? مفهومی جنسیت و اتومبیل مورد ...  بیشتر

رابط? میان جنسیت کارگردان و نوع شخصیت‌پردازی زن در سینما

اعظم راودراد؛ بهاره فتح آبادی

دوره 3، دوره 1، شماره 3 ، آبان 1390، ، صفحه 75-94

چکیده
  این مقاله حاصل پژوهشی است که به بررسی رابط? میان «جنسیت کارگردان» و «نوع شخصیت‌پردازی زن نقش اول» در فیلم‌های سینمایی پرداخته است. به این منظور، شش فیلم سینمایی که در دور? اصلاحات با موضوعات مرتبط با زنان توسط کارگردانان صاحب سبک سینمای ایران (سه کارگردان مرد و سه کارگردان زن) ساخته شده؛ انتخاب و با روش «نشانه‌شناسی» تحلیل شده‌اند. ...  بیشتر