هنر
فاطمه شیرازی؛ زینب صابر؛ محمد رضا حسنی
چکیده
خمسة نظامی از اواخر قرن هشتم هجری به دلیل داشتن داستان‌هایی عاشقانه و غنایی مورد توجه نگارگران ایران قرار گرفته است. در بسیاری از داستان‌های خمسه، زنان قهرمانان اصلی هستند یا در داستان نقشی اساسی دارند که خود بیانگر میزان اهمیت زنان در منظومههای نظامی است. نظامی، برخلاف نگاه منفی رایج به زنان در جامعه، با رویکردی مثبت جایگاهی ...
بیشتر
خمسة نظامی از اواخر قرن هشتم هجری به دلیل داشتن داستان‌هایی عاشقانه و غنایی مورد توجه نگارگران ایران قرار گرفته است. در بسیاری از داستان‌های خمسه، زنان قهرمانان اصلی هستند یا در داستان نقشی اساسی دارند که خود بیانگر میزان اهمیت زنان در منظومههای نظامی است. نظامی، برخلاف نگاه منفی رایج به زنان در جامعه، با رویکردی مثبت جایگاهی رفیع به آنان می‌بخشد. در دوره‌های مختلف نیز این داستان‌ها، به‌خصوص لیلی و مجنون، خسرو و شیرین و هفت‌گنبد بهرام گور، که در آن زنان حضوری پررنگ دارند، مورد توجه نگارگران قرار گرفته و تصویرسازی شده است. با بررسی و تجزیه و تحلیل تصاویر زنان در خمسههای دوره‌های متفاوت میتوان به زمینة فرهنگی‌ـ اجتماعی و همچنین جایگاه زنان در هر دوره پی برد. لذا با مطالعة تصویر زنان در نسخههای مصور میتوان به بررسی جایگاه زنان در دوره‌های مختلف پرداخت. این رساله به چگونگی بازنمایی زنان در تصاویر خمسه قرن نهم (خمسۀبرلاس) می‌پردازد. بررسی این نگارهها با توجه به تعریف جامعه‌شناسی هنر پی‌یر بوردیو و نظریه تأثیر میدان‌های مختلف در خلق اثر هنری صورت می‌پذیرد. میدان‌هایی چون میدان ادبی، تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و... . میزان تأثیر این میدان‌ها در به تصویر کشیدن زنان در خمسۀ یادشده، از جمله موارد مورد بحث در این رساله است. در نتیجه‌گیری نهایی میتوان گفت بازنمایی تصویر زن در خمسۀ قرن نهم (خمسۀبرلاس) به دلیل سبک هنری بهزاد و توجه او به واقع‌گرایی اجتماعی، بیشتر برگرفته از زمینهها یا میدان‌های اجتماعی و فرهنگی عامه است.
باستان شناسی
کمال الدین نیکنامی؛ رضا قاسمی؛ رضوان رضائی
چکیده
مطالعۀ نقوش موجود بر مهرها و اثرمهرها می‌تواند زوایای تاریکی از تاریخ اجتماعی دوران سلوکی و اشکانی را پدیدار کند. از سوی دیگر، تحلیل موقعیتهای فردی و اجتماعی اشخاص یا گروههای اجتماعی به منظور درک روابط پیچیدۀ آنان با افراد یا سایر گروهها یا به منظور درک روابط بر همکنشی میان آنان جایگاه ویژهای را در مطالعات تاریخی به ...
بیشتر
مطالعۀ نقوش موجود بر مهرها و اثرمهرها می‌تواند زوایای تاریکی از تاریخ اجتماعی دوران سلوکی و اشکانی را پدیدار کند. از سوی دیگر، تحلیل موقعیتهای فردی و اجتماعی اشخاص یا گروههای اجتماعی به منظور درک روابط پیچیدۀ آنان با افراد یا سایر گروهها یا به منظور درک روابط بر همکنشی میان آنان جایگاه ویژهای را در مطالعات تاریخی به خود اختصاص داده است که از آن میان تحلیل موقعیتهای زنان نیز توجه خاصی را به خود جلب کرده است. در مقالۀ پیش رو، تعداد 53 مهر و اثرمهر با نقوش مختلف زنان از نقاط گوناگون سرزمینهای سلوکی و اشکانی تبیین و تحلیل شدهاند. تصاویر زنان روی آثار مذکور از نظر سبک و نقشمایه شیوههای متفاوت و ترکیبی دارند و شامل تصاویر الهههای یونانی، زنان در حال انجام‌دادن کارهای گوناگون و فعالیتهای اجتماعی و روزمره بوده که از آن میان نقوش الهههای یونانی بیشتر موضوعات مهرها و اثرمهرهای این دوره را به خود اختصاص دادهاند. نمونههای مطالعه‌شده از مراکزی چون اروک، تل کدش، سلوکیۀ کران دجله، نسا، شوش، و صالح داوود خوزستان به دست آمدهاند. نوشتار حاضر ضمن تحلیل نقوش ذکر‌شده، به نحوۀ نقشآفرینی زنان در ساختارهای اداری، سیاسی، و اجتماعی سلوکیان و اشکانیان می‌پردازد. از مشهورترین نقشمایه‌‌های مهرها و اثرمهرها نیز باید به الهههای آفرودیت، تیکه، آتنا، و نیکه اشاره کرد. همچنین، باید اظهار داشت که استفاده از نقوش زنان در دورة سلوکی بیشتر رایج بوده و بر مهرهای دورة اشکانی، به غیر از سه مورد، به‌ندرت از تصویر زنان استفاده شده است.
صدرالدین طاهری
چکیده
برپایة اسناد باستانشناختی و انسانشناختی برخی از جوامع باستانی با ساختار مادرمحور اداره میشدهاند. در میان تمدنهای باستانی ایران، شهر سوخته بهسبب انتشار مداوم نتایج کاوشهای درازمدت و علمی مورد مطالعاتی مناسبی برای بررسی جایگاه اجتماعی زنان به‌شمار میرود. این نوشتار، پژوهشی تاریخی است که از دیدگاه ماهیت توصیفی‌ـ ...
بیشتر
برپایة اسناد باستانشناختی و انسانشناختی برخی از جوامع باستانی با ساختار مادرمحور اداره میشدهاند. در میان تمدنهای باستانی ایران، شهر سوخته بهسبب انتشار مداوم نتایج کاوشهای درازمدت و علمی مورد مطالعاتی مناسبی برای بررسی جایگاه اجتماعی زنان به‌شمار میرود. این نوشتار، پژوهشی تاریخی است که از دیدگاه ماهیت توصیفی‌ـ تحلیلی و از دیدگاه هدف بنیادی نظری به‌شمار میرود و داده‌های کیفی و کمی آن به شیوة اسنادی با نمونه‌گیری هدفمند دادهاندوزی شدهاند. مهرها که نشانة جایگاه برجستة اجتماعی، منصب حکومتی یا مشارکت در تجارت هستند، در شهر سوخته تقریباً به‌طور کامل به زنان تعلق دارند. اجساد خفته در بسیاری از گورهای زنانة شهر سوخته را براساس شمار بالای گورآوندها میتوان صاحب سرمایه دانست. فراوانی این اشیا بهویژه در دورة دوم، که جمعیت و توان بازرگانی شهر سوخته به اوج می‌رسد، آشکار می‌کند که زنان شهر سوخته (دست‌کم در دوره‌های دوم و چهارم) به‌طور میانگین از مردان ثروتمندتر بودهاند. در شهر سوخته، اسلحه به‌ندرت یافت میشود و بهجای آن در کنار زنان درگذشته اغلب اشیای زینتی و لوازم گوناگون آرایش نهاده شده. با توجه به مالکیت مهرها، میتوان پیشنهاد کرد که کالاهای تولیدشده در روستاهای اقماری را زنان در شهر به فروش می‌رسانده یا به مناطق دیگر صادر میکردهاند. برپایة شواهد تحلیلشده در این مقاله نگارنده بر این باور است که جامعة شهرسوخته دست‌کم در بخش مهمی از تاریخ 1300سالة خود به شیوة مادرمحوری اداره شده است و زنان آن سهم چشمگیری در شکلگیری اجتماعی و اقتصادی این تمدن داشتهاند.
سیدعبدالحسین نبوی؛ معصومه باقری؛ مرضیه شهریاری
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر تعارض کارـ خانواده و تعارض خانواده‌ـ کار بر بیگانگی از کار است. در این زمینه، از نظریۀ نمایشی گافمن، دوکسبری و هیگینز، کرچمایر و کوهن، مرتون، اینگلهارت، و فانس استفاده شده است. جامعۀ آماری شامل زنان متأهل شهر اهواز است. داده‌های پژوهش با روش پیمایشی، از نمونه‌ای با حجم 386 نفر، از میان کارمندان زن ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر تعارض کارـ خانواده و تعارض خانواده‌ـ کار بر بیگانگی از کار است. در این زمینه، از نظریۀ نمایشی گافمن، دوکسبری و هیگینز، کرچمایر و کوهن، مرتون، اینگلهارت، و فانس استفاده شده است. جامعۀ آماری شامل زنان متأهل شهر اهواز است. داده‌های پژوهش با روش پیمایشی، از نمونه‌ای با حجم 386 نفر، از میان کارمندان زن متأهل اداره‌های دولتی شهر اهواز با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای و تصادفی انتخاب شد. بیگانگی از کار در دو حیطۀ: تعارض کار با خانواده و تعارض خانواده با کار بررسی شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی، آزمون‌های معناداری، تحلیل واریانس، تحلیل رگرسیون، و تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که: رابطة مستقیم و معناداری بین متغیر تعارض کار با خانواده، تعارض خانواده با کار، و متغیر وابسته (بیگانگی از کار) وجود دارد. همچنین یافته‌ها نشان میدهد که پایگاه اجتماعی‌ـ اقتصادی (وجه عینی) از طریق تعارض کار با خانواده و خانواده با کار، بر بیگانگی از کار اثر غیرمستقیم دارد و پنداشت فرد از پایگاه اجتماعی‌ـ اقتصادی خود (وجه ذهنی) تأثیر مستقیمی بر بیگانگی از کار می‌گذارد. درضمن، نتایج پژوهش رابطۀ معکوس و معناداری بین متغیرهای سن، سابقۀ کار، نوع سمت سازمانی، پیشینۀ شهری‌ـ روستایی، و متغیر بیگانگی از کار را آشکار می‌کند.
جغرافیا
احمد حامی؛ الهام فهام؛ محمد مهدوی
چکیده
امنیت یکی از مؤلفههای اساسی رفاه اجتماعی است و زنان به‌عنوان سرمایههای انسانی هر جامعه نقش مؤثری در پیشبرد تعالی و اهداف جامعه دارند. افزایش امنیت محیطی در جهت بهبود پارکهای بانوان از رویکردهای مهمی است که جوامع پیشرفته به آن توجه دارند. این تحقیق به منظور شناسایی میزان امنیت ادراک‌شدة بانوان و موانع و راهکارهای پیشنهادی ...
بیشتر
امنیت یکی از مؤلفههای اساسی رفاه اجتماعی است و زنان به‌عنوان سرمایههای انسانی هر جامعه نقش مؤثری در پیشبرد تعالی و اهداف جامعه دارند. افزایش امنیت محیطی در جهت بهبود پارکهای بانوان از رویکردهای مهمی است که جوامع پیشرفته به آن توجه دارند. این تحقیق به منظور شناسایی میزان امنیت ادراک‌شدة بانوان و موانع و راهکارهای پیشنهادی آنان برای کاهش احساس ناامنی در پارک بانوان شهر جدید سهند انجام شده است. در اﯾﻦ باره، از 125 ﻧﻔﺮ از زﻧﺎن در ﻣﺤﺪودة ﭘﺎرک بانوان شهر جدید سهند مصاحبة حضوری به عمل آمد و سؤالاتی دربارة فعالیتهای افراد در پارک بانوان، زمان سپریشده برای رسیدن به پارک و زمان مراجعه، میزان امنیت، موانع امنیت پیشنهاد زنان برای افزایش امنیت در این پارکها پرسیده شد. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﺍﺻﻠﻲترین موانع امنیت در پارک بانوان دیدهشدن از ساختمانهای بلند و بایر بودن زمینهای اطراف است. تاریکی و مراجعة مردان برای امور باغبانی و فنی و نگرانی از کودک نیز در درجههای بعدی اهمیت بوده است. توسعة کالبدی فضاهای اجتماعی و همچنین امکانات ورزشی می‌تواند در موفقیت پارکهای بانوان نقش مؤثری ایفا کند.
روانشناسی
اقبال زارعی؛ معصومه اسمعیلی؛ طیبه شکیبایی؛ موسی جاودان
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیرالگوی مشاورهای اسماء‌الحسنی بر کیفیت زناشویی زنان بود. این پژوهش به روش نیمه‌تجربی با استفاده از گروه کنترل و طرح پیش‌آزمون‌ـ پس‌آزمون انجام گرفت. جامعة آماری پژوهش حاضر، مادران 30-48 ساله بودند که دخترانشان در سال تحصیلی 1395ـ1396 در دبیرستان‌های متوسطة شهر تهران تحصیل میکردند. نمونة آماری شامل 30 ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیرالگوی مشاورهای اسماء‌الحسنی بر کیفیت زناشویی زنان بود. این پژوهش به روش نیمه‌تجربی با استفاده از گروه کنترل و طرح پیش‌آزمون‌ـ پس‌آزمون انجام گرفت. جامعة آماری پژوهش حاضر، مادران 30-48 ساله بودند که دخترانشان در سال تحصیلی 1395ـ1396 در دبیرستان‌های متوسطة شهر تهران تحصیل میکردند. نمونة آماری شامل 30 زن بود که به شیوة نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. سپس شرکت‌کنندگان در گروه آزمایش در ده جلسة آموزشی مبتنی بر اسماء‌الحسنی شرکت کردند. محتوای جلسات آموزشی، با توجه به منابع موجود و مرتبط با اسماء‌الحسنی و حدیث معروف پیامبر، که در آن 99 اسم الهی شمرده شده، تنظیم شده است. ابزار پژوهش، پرسش‌نامة کیفیت زناشویی اصلاح‌شدة باسبی و همکاران (1995) بود که هر دو گروه آن را تکمیل کردند. در پایان، نتایج بین دو گروه از طریق تحلیل کواریانس چندمتغیری مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین نمره‌های کیفیت زناشویی و زیرمقیاس‌های آن شامل توافق، رضایت و انسجام در مرحلة پس‌آزمون در گروه آزمایش افزایش معناداری یافته است (005/0>p). با توجه به یافته‌های این پژوهش، الگوی مشاورهای اسماء‌الحسنی بر کیفیت زناشویی زنان تأثیر دارد و می‌تواند در تدوین مداخلات زوج‌درمانی مورد استفاده متخصصان قرار گیرد.
ادبیات
علی اصغر کلانتر؛ لاله ملا
چکیده
افسانه‌های محلی و داستان‌های پریان با استفاده از نماد‌ها و کهن‌الگوها سبب و توضیح‌دهندة کنش و واکنش‌های فردی و گروهی در یک جامعه‌اند. این مقاله به روش توصیفی و تحلیل روایت و با رویکرد تطبیقی به دو افسانة مشابه «زشت و زیبا» از فرهنگ اروپایی و «شاه‌مار» از فرهنگ ایرانی می‌پردازد. سؤال پژوهش آن است که در دو روایت مطالعه‌شده، ...
بیشتر
افسانه‌های محلی و داستان‌های پریان با استفاده از نماد‌ها و کهن‌الگوها سبب و توضیح‌دهندة کنش و واکنش‌های فردی و گروهی در یک جامعه‌اند. این مقاله به روش توصیفی و تحلیل روایت و با رویکرد تطبیقی به دو افسانة مشابه «زشت و زیبا» از فرهنگ اروپایی و «شاه‌مار» از فرهنگ ایرانی می‌پردازد. سؤال پژوهش آن است که در دو روایت مطالعه‌شده، چه چیزی به‌منزلة کمال مطلوبِ زن در عبور از گذر تکاملی دخترانگی به زنانگی به‌واسطة ازدواج تبیین شده است؟ برای رسیدن به پاسخ، با استفاده از مضمون «گذر» در آرای جان هینلز و تبیین ازدواج به‌مثابة «گذر تکامل زناشویی» براساس نظر جوزف کمبل دربارة سیر تکاملی قهرمان‌های اسطوره‌ای، وضعیت قهرمان زن دو افسانه در مرحلة گذر زناشویی مطالعه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد تکامل قهرمان داستان «دیو و دلبر» گذر از وضعیت دخترانگی به زنانگی به‌واسطة عشق و وصال با موجودی دیو‌صورت است که زیباییِ حقیقی پنهانش پس از تجربة عاشقانه آشکار میشود و داستان به انتها می‌رسد. اما در داستان «شاه‌مار» عشق و وصال زمانی شکل می‌گیرد که ماهیت انسانیِ دیو آشکار میشود و این نقطه، آغاز فرایند تکامل نهایی زن یعنی پذیرش نقش مادری است و حفظ عشق و ازدواج اهمیت اصلی و کمال نهایی معرفی میشود.
ساناز خانبانزاده
چکیده
حضور زنان در معماری دوره پهلوی، اتفاق مهمی است که پژوهشگران چندان به آن نپرداختند، بنابراین زنان معمار و آثارشان ناشناخته مانده است و ضرورت می یابد که این نوع پژوهش ها توسعه یابد. هدف از این پژوهش این است که مشخص شود زنان معمار که آثارشان در مجله هنر و معماری منتشر شده است، در طراحی آثارشان پیرو کدام یک از معماری رایج زمان خود بودند؟ ...
بیشتر
حضور زنان در معماری دوره پهلوی، اتفاق مهمی است که پژوهشگران چندان به آن نپرداختند، بنابراین زنان معمار و آثارشان ناشناخته مانده است و ضرورت می یابد که این نوع پژوهش ها توسعه یابد. هدف از این پژوهش این است که مشخص شود زنان معمار که آثارشان در مجله هنر و معماری منتشر شده است، در طراحی آثارشان پیرو کدام یک از معماری رایج زمان خود بودند؟ در این راستا، از روش تحقیق تاریخی- تفسیری و توصیفی- تحلیلی، روش گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای، روش تحلیل داده های کدگذاری بهره گرفته شده است. معماری های رایج پهلوی، متغییر مستقل و آثار معماری زنان، متغییر وابسته است. جامعه آماری، آثار زنان معمار در عصر پهلوی است که برخی از آنان که نام و آثارشان در مجله هنر و معماری1355 منتشر شده، جامعه نمونه را تشکیل می دهند. نتایج نشان میدهد که خانم ها: رزماری گریفونه، نکتار پاپازیان، فرانکا گرگوریو حسامیان، گیتی افروز کاردان پیرو سبک مدرن بودند و غالبا از بتن و شیشه، پنجره نواری، سادگی و بروتالیسم، نما و پلان آزاد به عنوان راهکار مدرن سازی آثارشان بهره می گرفتند و خانم ها: نوشین احسان، لیلا فرهاد معتمد، کیهاندخت رادپور، مینا سمیعی، شهرزاد سراج، فرانکا گرگوریو حسامیان پیرو سبک منطقه گرا- مدرن ایرانی بودند و راهکارهایی نظیر استفاده از سقف شیبدار، حیاط مرکزی، طاق و ایوان، کانسپت و هندسه معماری ایرانی برای پیوند دادن معماری مدرن با ایرانی بهره بردند. خانم ها: رز ماری گریفونه و نسرین فقیه پیرو سبک منطقه گرا بودند و آجر در اثرشان وجود دارد.
ادبیات
بهرام رضایی ویشه سرایی؛ محمّدعلی خزانه دارلو؛ محمود رنجبر
چکیده
یکی از مهم‌ترین آثاری که در آن تصویر دیگری اعم از «دیگری درون‌فرهنگی» و «دیگری برون‌فرهنگی» انعکاس می‌یابد، سفرنامه است. در این نوع از نوشته‌ها تصاویر زنان، مردان، شهرها، مکان‌های خاص زیارتی، سیاحتی و ... می‌تواند سوژۀ تصویرپردازی قرار گیرد. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی با تلفیق سه رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان، بازنمایی ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین آثاری که در آن تصویر دیگری اعم از «دیگری درون‌فرهنگی» و «دیگری برون‌فرهنگی» انعکاس می‌یابد، سفرنامه است. در این نوع از نوشته‌ها تصاویر زنان، مردان، شهرها، مکان‌های خاص زیارتی، سیاحتی و ... می‌تواند سوژۀ تصویرپردازی قرار گیرد. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی با تلفیق سه رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان، بازنمایی و تصویرشناسی نوشته شده است. هدف از این پژوهش تحلیل بازنمایی انواع تصاویر زنان و پیش‌فرض‌هایی است که نویسنده در چارچوب آن به این نوع از بازنمایی اقدام کرده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که در سفرنامۀ از پاریز تا پاریس زنان با ملیت‌های شرقی و غربی به دو دسته تقسیم می‌شوند: زنان تاریخی و زنان معاصر؛ نویسنده تصاویر زنان تاریخی را به‌صورت غیرمستقیم و از طریق مطالعۀ متن‌ها (بینامتنی) بازنمایی می‌کند و بازنمایی تصاویر زنان معاصر را -که یا با تجربۀ حضوری به‌صورت مستقیم با آن‌ها در ارتباط بوده یا به‌صورت غیرمستقیم از طریق ارتباط با دیگران (بیناشخصی) مطالبی دربارۀ آن‌ها شنیده- با تجربۀ ترکیبی (ترکیبی از تجربۀ حضوری و بیناشخصی) انجام میدهد. دراین سفرنامه عنوان‌های مختلف نویسنده در سایۀ هویت برساخت «استاد روشنفکر تاریخ» قرار می‌گیرد و با همین هویت تصویر زنان معاصر و زنان درباری و عامۀ تاریخی در شرق و غرب بازنمایی میشود..
باستان شناسی
بهمن فیروزمندی؛ ایرج رضائی
چکیده
دانستههای ما دربارة بخشهای مختلف جامعة ماد، به دلیل کمبود منابع نوشتاری هم‌زمان و شواهد باستان‌شناسی روشن، بسیار ناقص و پراکنده است و به همین دلیل اظهار‌نظر دقیق دربارة مواردی چون وضعیت زنان این دوره، دشوار و گاهی مخاطره‌آمیز است. نتایج این پژوهش که با تکیه بر همان منابع تاریخی کم‌شمار و مدارک باستان‌شناسی کمرنگ و مرتبط ...
بیشتر
دانستههای ما دربارة بخشهای مختلف جامعة ماد، به دلیل کمبود منابع نوشتاری هم‌زمان و شواهد باستان‌شناسی روشن، بسیار ناقص و پراکنده است و به همین دلیل اظهار‌نظر دقیق دربارة مواردی چون وضعیت زنان این دوره، دشوار و گاهی مخاطره‌آمیز است. نتایج این پژوهش که با تکیه بر همان منابع تاریخی کم‌شمار و مدارک باستان‌شناسی کمرنگ و مرتبط با دورة ماد به‌دست‌آمده، تاحدودی نشان میدهد که جامعۀ ماد نیز، همچون دیگر جوامع و مردمان روزگار خود، جامعه‌‌ای مردسالار بوده که در آن پدر در رأس خانواده قرار داشته و سایر اعضا، ازجمله بانوی خانه، تابع وی بوده است. در جامعۀ سنتی ماد، مشاغل مردانه و زنانه مشخص و تعریف شده بود و هر دو جنس وظایف خاص خود را داشت که بر تواناییها و قابلیت‌‌های فیزیکی و ذهنی آن‌ها استوار بود. علاوه بر آن، به نظر می‌رسد زنان نقش مهمی در تصمیمگیریهای درون خانواده، استحکام بنیانهای آن، حفظ و تداوم سنتها و پویایی اقتصاد خانواده و جامعۀ ماد داشتهاند.
ادبیات
رقیه وهابی دریاکناری؛ مریم حسینی
چکیده
کهننمونۀ «بیگانه‌ـ دشمن» در تاریخ فرهنگی ایران بارها به صورتهای مختلف بروز یافته است و از نمونههای آن، دشمنی و بیگانگی تاتار و مغول را میتوان نام برد. وحشی‌گری و قساوت مغولان به مردمان ایران‌زمین، تا آنجا بود که پس از حملۀ سهمگین و قتل و غارت ایشان، تا قرنها نمونه‌ای برای هر نوع حمله و غارت به‌شمار میرفتند ...
بیشتر
کهننمونۀ «بیگانه‌ـ دشمن» در تاریخ فرهنگی ایران بارها به صورتهای مختلف بروز یافته است و از نمونههای آن، دشمنی و بیگانگی تاتار و مغول را میتوان نام برد. وحشی‌گری و قساوت مغولان به مردمان ایران‌زمین، تا آنجا بود که پس از حملۀ سهمگین و قتل و غارت ایشان، تا قرنها نمونه‌ای برای هر نوع حمله و غارت به‌شمار میرفتند و کمکم از شکل تاریخی خارج و به شکلی اسطوره‌ای در ادبیات و فرهنگ ما باقی ماندند. این مقاله به چگونگی شکلگیری اسطورۀ مغول در تاریخ فرهنگی ما و به‌طور خاص، آثار بهرام بیضایی اشاره دارد. از مشخصههای اصلی روایت‌های داستانی بیضایی، حضورِ فعال زنان در متن روایت است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل مبارزۀ زنانِ «قهرمانـ عیار» در برابر اسطورۀ مغول، در روایت‌های داستانیِ بهرام بیضایی است. نمایشنامه و فیلمنامههایی که در این پژوهش بررسی می‌شوند، عبارتاند از: فتحنامۀ کلات، قصههای میرکفنپوش، عیار تنها، عیارنامه و تاراجنامه. روش پژوهش، توصیفی‌ـ تحلیلی است؛ بدین صورت که ابتدا شیوۀ بیضایی در استفاده از اسطورۀ مغول بیان میشود، سپس پنج اثر که در آن به‌طور مشخص مبارزۀ زنان با مغول در محور روایت قرار می‌گیرد، تحلیل می‌شوند.
جامعه شناسی
زهرا مختاری؛ مسعود کیانپور؛ احسان آقابابایی
چکیده
وجود عشق به‌منزلۀ مبنایی برای ازدواج و انتخاب همسر در جامعۀ کنونی ایران اهمیت یافته است. از همین‌رو، این پژوهش با اتخاذ رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی به توصیف چیستی و چگونگی تجربة زیستة عشق ازدواجی در دوران آشنایی تا لحظة عقد از منظر کنش‌گران تازه‌‌ازدواج‌کرده می‌پردازد. جامعۀ مطالعه‌شده شامل شهروندان متأهل شهر اصفهان است که ...
بیشتر
وجود عشق به‌منزلۀ مبنایی برای ازدواج و انتخاب همسر در جامعۀ کنونی ایران اهمیت یافته است. از همین‌رو، این پژوهش با اتخاذ رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی به توصیف چیستی و چگونگی تجربة زیستة عشق ازدواجی در دوران آشنایی تا لحظة عقد از منظر کنش‌گران تازه‌‌ازدواج‌کرده می‌پردازد. جامعۀ مطالعه‌شده شامل شهروندان متأهل شهر اصفهان است که در سال‌های ابتدایی زندگی مشترک‌اند. از طریق نمونه‌گیری هدفمند و با مصاحبة عمیق با 24 نفر، داده‌ها جمع‌آوری و با استفاده از روش تحلیل پدیدارشناسی هشت‌مرحله‌ای، مبتنی بر روش باتلرـ کیسبر، تحلیل شد. تحلیل داده‌ها نشان میدهد که تجربة زیست‌شدة عشق ازدواجی در دوران آشنایی تا لحظة عقد از طریق نوعی تقابل عقل و احساس در سه مرحلۀ زمانی برساخته میشود؛ تقابل میان «رمانتیک‌گرایی پیشین» و «واقعیت‌گرایی پیشین» قبل از مواجهه و میان «به دل نشستن»، «واقعیت‌گرایی پسین» و «رخدادهای جرقه‌ای» بعد از مواجهه با طرف مقابل، که به‌طورکلی با مضمون «سرگردانی میان بیم و امید» مشخص شد. لحظة عقد نیز در عین داشتن چنین تقابلی، به‌عنوان لحظه‌ای محوری در آگاهی کنش‌گران، با دربر داشتن مضمون اصلی «دوگانگی لحظۀ عقد»، از یک‌سو «اوج سرگردانی» را در خود دارد و از سوی دیگر به این سرگردانی خاتمه میدهد؛ به این معنا که پس از لحظۀ عقد، تردید کنش‌گران به صفر می‌رسد و آن‌ها نوعی «تحول احساسی» را تجربه می‌کنند.
جامعه شناسی
علی ایمان زاده؛ صدیقه محمدزاده؛ سریه علیپور
چکیده
با تغییر سبک زندگی افراد و عوامل مؤثر بر آن، گرایش به ازدواج‌نکردن یا تأخیر در آن یکی از مسائل اساسی جوامع امروزی است. این امر در دانشجویان تحصیلات تکمیلی با فراوانی بیشتری مشاهده میشود. هدف پژوهش حاضر بررسی تجربیات زیستة دانشجویان تحصیلات تکمیلی دختر دانشگاه تبریز از ازدواج دیرهنگام است. پژوهش حاضر به روش کیفی و پدیدارشناسی و ...
بیشتر
با تغییر سبک زندگی افراد و عوامل مؤثر بر آن، گرایش به ازدواج‌نکردن یا تأخیر در آن یکی از مسائل اساسی جوامع امروزی است. این امر در دانشجویان تحصیلات تکمیلی با فراوانی بیشتری مشاهده میشود. هدف پژوهش حاضر بررسی تجربیات زیستة دانشجویان تحصیلات تکمیلی دختر دانشگاه تبریز از ازدواج دیرهنگام است. پژوهش حاضر به روش کیفی و پدیدارشناسی و نمونه‌گیری هدفمند و از طریق مصاحبة ژرفنگر با 22 نفر از دخترانی که هنوز ازدواج نکردهاند انجام گرفت. مصاحبهها ضبط و به روش استرابرت و کارپتنر تجزیه و تحلیل شدند. از تجربیات این افراد پنج مضمون اصلی: اقتصاد، تحصیلات، فرهنگ، فضای مجازی و عواقب و پیامدها به دست آمد که از مضامین فرعی آن‌ها میتوان به نقش مسائل اقتصادی، باورها و سنتهای غلط اجتماعی و گسترش فضاهای مجازی در گسترش ازدواج دیرهنگام اشاره کرد که برای این افراد پیامدهایی نظیر افسردگی، وانهادگی، اضطراب تنهایی و خودتحقیری را به دنبال داشته است. میتوان با اتخاذ راهکارهایی مبتنی بر سبک زندگی اسلامی بر این پدیدة روزافزون غالب شد.
بهروز محمودی بختیاری؛ مریم دهقانی
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی تفاوتهای نوشتاری زنان و مردان در رمانهای معاصر ایران می‌پردازد. هدف از این تحقیق، بررسی این مسئله است که آیا عامل جنسیت به بروز تفاوتهای نوشتاری در حوزة واژگان و نحو منجر میشود یا خیر؟ در این پژوهش، سه رمان چراغها را من خاموش میکنم، کولی کنار آتش، و بازی آخر بانو از نویسندگان زن و سه رمان کافه‌پیانو، ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی تفاوتهای نوشتاری زنان و مردان در رمانهای معاصر ایران می‌پردازد. هدف از این تحقیق، بررسی این مسئله است که آیا عامل جنسیت به بروز تفاوتهای نوشتاری در حوزة واژگان و نحو منجر میشود یا خیر؟ در این پژوهش، سه رمان چراغها را من خاموش میکنم، کولی کنار آتش، و بازی آخر بانو از نویسندگان زن و سه رمان کافه‌پیانو، سمفونی مردگان،و ثریا در اغما از نویسندگان مرد تحلیل و بررسی میشود. رمانهای مطالعه‌شده با مشخصههای زبانی در حوزة واژگان بررسی شدهاند و معیار این بررسی دیدگاههای رابین لیکاف (1975) دربارۀ الگوی گفتار زنانه در گفتمان است. براساس دیدگاه لیکاف، زنان با مردان به هنگان سخن گفتن یا نوشتن در استفاده از این موارد متفاوتاند: استفادۀ دقیق از رنگواژهها، فرمهای مؤدبانه، قیدهای تشدیدکننده، صفات تهی، گفتار غیرمستقیم، پرهیز از رکاکت و دشواژهها، و تأکید بر تشدیدکنندهها. تحلیل آماریِ هریک از مشخصهها نشان داد عملکرد زنان نویسندۀ فارسیزبان در زمینة استفاده از رنگواژهها، تردیدنماها، دشواژهها، تشدیدکنندهها، و تنوع صفات با دیدگاههای لیکاف سازگاری دارد و آن را تأیید می‌کند.
باستان شناسی
دیانا رستمی نژادان؛ منصور منصوری مقدم
چکیده
حوزۀ فرهنگی کردستان سرزمین نخستین آیینها و نظامهای انتزاعی است که در نخستین طلیعههای خود با ویژگی زنانه و ارج مقام الهۀ مادر پیوند خورده است. جایگاه زن در کردستان دو وجه متناقض دارد؛ در ادبیات و نظام اجتماعی کنونی تا حدی شاهد نظام و ایدئولوژی مردسالار هستیم، اما زمانی که ریشههای آیینی و مذهبی فرهنگ کُرد را مطالعه می‌کنیم، ...
بیشتر
حوزۀ فرهنگی کردستان سرزمین نخستین آیینها و نظامهای انتزاعی است که در نخستین طلیعههای خود با ویژگی زنانه و ارج مقام الهۀ مادر پیوند خورده است. جایگاه زن در کردستان دو وجه متناقض دارد؛ در ادبیات و نظام اجتماعی کنونی تا حدی شاهد نظام و ایدئولوژی مردسالار هستیم، اما زمانی که ریشههای آیینی و مذهبی فرهنگ کُرد را مطالعه می‌کنیم، با شواهد مربوط به نظام مادرسالاری و تقدس الهگان و بهتبع آن جایگاه معنوی و مقتدر زن مواجه میشویم. از ویژگیهای انواع آثار مادی و غیرمادی الهۀ مادر آن است که بهشدت وجه نمادین و انتزاعی دارد. این نماد‌ها وجه ترکیبی دارند و در طول اعصار متحول شدهاند و امروز نیز بنمایههای اصلی ادبیات غنی و هنرهای سنتی کُردها را به خود اختصاص دادهاند.
زهرا غیاثیان؛ سعید شاپوری
چکیده
سیمون دوبوار در کتاب مشهورش، جنس دوم، مفاهیم خاص فمنیسم اگزیستانسیالیستی را برای اولین‌بار ارائه میدهد. مطابق همین مضامین، وی تمایزهای بین مشخصههای زیست‌شناسی و ساختار اجتماعی و تاریخی یک جنسیت و کلیشههای مرتبط با آن را توضیح میدهد و موفق میشود منبع اصلی‌ای که زنان را در این ساختارها در مقام دیگری معرفی می‌کند ...
بیشتر
سیمون دوبوار در کتاب مشهورش، جنس دوم، مفاهیم خاص فمنیسم اگزیستانسیالیستی را برای اولین‌بار ارائه میدهد. مطابق همین مضامین، وی تمایزهای بین مشخصههای زیست‌شناسی و ساختار اجتماعی و تاریخی یک جنسیت و کلیشههای مرتبط با آن را توضیح میدهد و موفق میشود منبع اصلی‌ای که زنان را در این ساختارها در مقام دیگری معرفی می‌کند اصلاح کند. با تکیه بر این الگوهای مطرحشده از سوی دوبوار، میتوان شخصیت زن را در نقشهای خاص زنانه، مثل زن شوهردار و زن عاشق و زن نارسیست، توضیح داد. او با توصیف زنان در موقعیتهای متفاوت، سعی در به تصویر کشیدن مواردی دارد که چگونه زنان با زیر فشار گذاشتن خود در شرایط خاصشان زمینه را فراهم می‌کنند تا جنس دوم باشند. در این تحقیق سعی شده شخصیتهای زن سه درام مدرن اتوبوسی به نام هوس از تنسی ویلیامز، جنزدگان از هنریک ایبسن و آن‌ها زندهاند از آثول فوگارد براساس این رویکرد سیمون دوبوار توضیح داده شوند. پژوهش حاضر نشان میدهد که چگونه کاربرد این نظریه در خوانش یک متن نمایشی می‌تواند درک رایج را، که ساختة نظام مردسالارانه است، تغییر دهد و جایگزین آن شود.
الهه ایمانی؛ افسانه قانی
چکیده
چکیدهدر عصر حاضر توجه به هویت و فرهنگ هر ملت از جایگاه خاصی برخوردار است و پوشاک یکی از مهم‌ترین شاخصه‌‌های هویتی هر جامعه‌‌ای محسوب میشود که به‌طور مداوم در حال تغییر است. این دگرگونی سبک بیش از همه در لباس بانوان رخ میدهد. بسیاری اوقات در ایران نیز طراحی لباس بانوان تحت تأثیر مد جهانی و به عبارتی، فرهنگ غرب قرار گرفته است؛ ...
بیشتر
چکیدهدر عصر حاضر توجه به هویت و فرهنگ هر ملت از جایگاه خاصی برخوردار است و پوشاک یکی از مهم‌ترین شاخصه‌‌های هویتی هر جامعه‌‌ای محسوب میشود که به‌طور مداوم در حال تغییر است. این دگرگونی سبک بیش از همه در لباس بانوان رخ میدهد. بسیاری اوقات در ایران نیز طراحی لباس بانوان تحت تأثیر مد جهانی و به عبارتی، فرهنگ غرب قرار گرفته است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف احیاء ارزشهای هویتی، قومی و ایجاد خلاقیّت در بخشی از پوشاک اجتماع بانوان، یعنی مانتوی مجلسی، انجام شد.. بدین منظور قابلیت‌‌های نقوش قالیهای لچک‌ترنج و شبه‌ناظم قشقایی که از طرح‌های اصیل این قوم است، در طراحی مانتوهای بانوان مورد بررسی قرار گرفت. پرسش‌های پژوهش چنین بود که با چه روش علمی میتوان از طرح‌‌ها و نقشمایه‌‌های قالیهای قشقایی در طراحی لباس بهره جست؟ و چه راهکارهایی برای کاربردی کردن نقوش و ساختار بخشی از قالیهای قشقایی در پوشاک اجتماعی بانوان ایرانی وجود دارد؟ این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی با اتکا به منابع کتابخانه‌‌ای صورت پذیرفت و با روش الگوی خلاقیّت اسکمپر که بر هفت تکنیک اساسی جانشینی، ترکیب، اقتباس، تقویت، کاربرد دیگر، حذف و وارونه کردن استوار است، انجام شد. درنهایت نتایج نشان داد: نقوش قالیهای قشقایی قابلیّت این را دارند تا هم در طراحی و هم در اجرا براساس الگوی اسکمپر با تکنیک‌‌های مختلف دوخته و یا تزیین شوند. در بخش طراحی مانتوها راهکارهای به‌دست‌آمده این بود که نقوش به‌صورت تک‌نقش و بخشی از ساختار قالی، چه در طراحی و چه در دوخت و اجرا، می‌توانند به‌کاربرده شوند.
جواد نظری مقدم
چکیده
ضرب‌المثل‌ها به‌منزلة یکی از عناصر مهم ادبیات شفاهی می‌توانند بازتابی از باورها و نگرش‌های حاکم بر جامعه باشند. یکی از موضوعات مهم تحقیقات حوزة اجتماعی بررسی چگونگی بازنمایی زن در فرهنگ و ادبیات شفاهی است. در این مطالعه، تلاش میشود با بررسی مثل‌های گیلکی به تصویری نسبتاً روشن از چگونگی جایگاه زن در جامعة گیلان دست یابیم. این ...
بیشتر
ضرب‌المثل‌ها به‌منزلة یکی از عناصر مهم ادبیات شفاهی می‌توانند بازتابی از باورها و نگرش‌های حاکم بر جامعه باشند. یکی از موضوعات مهم تحقیقات حوزة اجتماعی بررسی چگونگی بازنمایی زن در فرهنگ و ادبیات شفاهی است. در این مطالعه، تلاش میشود با بررسی مثل‌های گیلکی به تصویری نسبتاً روشن از چگونگی جایگاه زن در جامعة گیلان دست یابیم. این مطالعه یک بررسی توصیفی تحلیلی بوده که در آن ضمن تحلیل محتوای چهار کتاب «فرهنگ مثل‌ها و اصطلاحات گیل و دیلم»، «جادکفته گبان»، «ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات گیلکی» و کتاب «ضرب‌المثل‌های گیلکی»، که حاوی 4562 ضرب‌المثل حوزة شرق و غرب و مرکز گیلان هستند، تعداد 182 ضرب‌المثل مرتبط با موضوع پژوهش احصا شده است. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل تماتیک استفاده شده و مثل‌های با مضامین مشترک و مشابه ذیل پنج مقولة کلان تصویری از سویه‌های مثبت زنان، تصویری از سویه‌های منفی زنان، زن به‌مثابة عنصری فرودست، زن به‌مثابة عنصری فرادست و زن به‌مثابة عنصری برابر در نسبت با مرد دسته‌بندی شدند و مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های تحقیق نشان میدهد تصویر زن در فرهنگ مردم گیلان متنوع و چندوجهی است و اگرچه در بخشی از مثل‌ها زن به‌مثابة عنصری ضعیف و فرودست بازنمایی میشود، بخش درخور توجهی از ضرب‌المثل‌ها بر نقش زن به‌مثابة عنصری فرادست یا برابر با مرد در جامعه دلالت دارد.
عزت ملا ابراهیمی
دوره 1، شماره 1 ، بهمن 1388
چکیده
: پس از اشغال فلسطین به دست صهیونیست ها در 1948، شماری از فلسطینیان در کشورهای عربی هم جوار آواره شدند و برخی دیگر در داخل سرزمین های اشغالی به ویژه کرانه غربی و نوار غزه سکنی گزیدند. از آن پس فلسطینیان هرگز روی آرامش، ثبات و استقرار سیاسی را به خود ندیدند. در نتیجه شعر معاصر نیز از این اوضاع نابسامان تاثیر پذیرفت. آوارگی، تبعید، قتل، غارت، ...
بیشتر
: پس از اشغال فلسطین به دست صهیونیست ها در 1948، شماری از فلسطینیان در کشورهای عربی هم جوار آواره شدند و برخی دیگر در داخل سرزمین های اشغالی به ویژه کرانه غربی و نوار غزه سکنی گزیدند. از آن پس فلسطینیان هرگز روی آرامش، ثبات و استقرار سیاسی را به خود ندیدند. در نتیجه شعر معاصر نیز از این اوضاع نابسامان تاثیر پذیرفت. آوارگی، تبعید، قتل، غارت، مصادره ی املاک و اراضی، تخریب و ویرانی و دیگر رخدادهای سیاسی ناگوار این کشور سبب شد تا شاعران زن فلسطینی پس از «اشغال» پیوسته نظارهگر درد، رنج و اندوه بی پایان هم وطنان خود باشند و بی وقفه آلام آنان را در آثار خود به تصویر کشند. بدین سان شعر آنان که مالامال از احساسات و عواطف صادقانه بود، پیوندی ناگسستنی با توده ی مردم برقرار کرد؛ روحیه مبارزه طلبی و آزادسازی وطن را در کالبد فدائیان دمید و گامهایشان را در راه پیشبرد اهداف جنبش ملی فلسطین استوارترساخت.
کیوان زاهدی؛ حسن عشایری؛ فرشته رحیم زاده
دوره 1، شماره 2 ، بهمن 1388
چکیده
توانایی های گفتاری مردان با زنان متفاوت است. هدف از این مطالعه، بررسی تفاوت دو جنس در درک نوای غیر عاطفی (زبانی) گفتار است. این مطالعه به صورت مقطعی- مقایسه ای بر روی 50 نفر در دو گروه مرد و زن صورت گرفت. پاسخ هر یک از گروه های مورد بررسی به مجموعه آزمون های تهیه شده ثبت شد. محرک های مورد استفاده در این پژوهش، جملات غیرعاطفی (سوالی، امری و ...
بیشتر
توانایی های گفتاری مردان با زنان متفاوت است. هدف از این مطالعه، بررسی تفاوت دو جنس در درک نوای غیر عاطفی (زبانی) گفتار است. این مطالعه به صورت مقطعی- مقایسه ای بر روی 50 نفر در دو گروه مرد و زن صورت گرفت. پاسخ هر یک از گروه های مورد بررسی به مجموعه آزمون های تهیه شده ثبت شد. محرک های مورد استفاده در این پژوهش، جملات غیرعاطفی (سوالی، امری و خبری) بودند که به صورت معنی دار، بی معنی و فیلتر شده در 144 جمله توسط دو گوینده ی مرد و زن ضبط شده و برای آزمودنی ها پخش گردید. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون آماری تی مستقل صورت گرفت. نتایج آزمون تی مستقل نشان داد که تفاوت معنی داری در دو گروه زن و مرد در درک نوای زبانی جملات معنی دار وجود دارد. (P
سعید کتابی؛ مهدی عقیلی؛ مرجان ابوالحسنی
دوره 2، شماره 3 ، تیر 1389
چکیده
این مقاله به بررسی میزان مقبولیت و شفافیت شماری از پرکاربردترین واژه های عمومی مصوب فرهنگستان پرداخته است. میزان مقبولیت و شفافیت با توجه به متغیر جنسیت دانشجویان مورد ارزیابی قرار گرفت (با این فرض که میزان مقبولیت و شفافیت این واژگان در یک گروه بیشتر از گروه دیگر است). پس این گونه فرض شد که میزان مقبولیت و شفافیت واژگان در خانم ها بیشتر ...
بیشتر
این مقاله به بررسی میزان مقبولیت و شفافیت شماری از پرکاربردترین واژه های عمومی مصوب فرهنگستان پرداخته است. میزان مقبولیت و شفافیت با توجه به متغیر جنسیت دانشجویان مورد ارزیابی قرار گرفت (با این فرض که میزان مقبولیت و شفافیت این واژگان در یک گروه بیشتر از گروه دیگر است). پس این گونه فرض شد که میزان مقبولیت و شفافیت واژگان در خانم ها بیشتر از آقایان است. جامعه ی آماری این تحقیق متشکل از ?? تن از دانشجویان دانشگاه اصفهان (شامل ?? نفر دانشجوی دختر و ?? دانشجوی پسر) بوده که به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده، از ابزار پرسش نامه استفاده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که میزان مقبولیت و شفافیت واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در خانم ها بیشتر از آقایان است اما این مقدار چشم گیر نمی باشد
ابوالقاسم دادور
دوره 2، شماره 4 ، تیر 1389
چکیده
: بینش مذهبی انسان ابتدایی نمی توانست جز در «اصل مادینه هستی» قدرت های برتر آسمانی و زمینی را تجسم عینی بخشیده و بدان اقتدا کند. هر یک از جوامع کهن بر گرد نماد یا نمادهایی از اصل مادینه ی هستی که منشاء و مبنای بزرگ مادر اولیه است حلقه می زدند و آن را می پرستیدند. اندیشه ی مذهبی انسان باستانی در تحولات بعدی سرانجام به مرحله ای انجامید که ...
بیشتر
: بینش مذهبی انسان ابتدایی نمی توانست جز در «اصل مادینه هستی» قدرت های برتر آسمانی و زمینی را تجسم عینی بخشیده و بدان اقتدا کند. هر یک از جوامع کهن بر گرد نماد یا نمادهایی از اصل مادینه ی هستی که منشاء و مبنای بزرگ مادر اولیه است حلقه می زدند و آن را می پرستیدند. اندیشه ی مذهبی انسان باستانی در تحولات بعدی سرانجام به مرحله ای انجامید که در آن مرحله پرستش خدایان متعدد با صورت ها و اندام های انسانی پذیرفته شد. تاریخ ایران شاهد درخشش جایگاه زن در برهه های مختلف بوده است. زنان در ادوار مختلف نگهبان آتش، مخترع و سازنده ی ظروف سفالین، یابندگان نباتات، آزمایش کننده ی کشت و زرع، اداره کننده ی قبیله و در عین حال سلسله زنان زنجیر اتصال خانواده بوده است. آن ها با ساختن سفال به علم شیمی، هنگام رشتن و نخ تابی به علم فیزیک و از راه نساجی به علم مکانیک آشنا شدند. پژوهش در خصوص مقام و جایگاه زن در تمدن عیلام از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا ایرانی ها بخش عمده ای از فرهنگ و تمدن خود را از عیلام گرفته اند. مضافاً به این که «اصل مادینه هستی» در مرکز اندیشه ی مذهبی عیلامیان قرار داشته و خدایان مادینه در جرگه خدایان اصلی بوده اند. در تفکر حقوقی عیلامی، زن جایگاه انسانی و به حق خود را داشته و هرگز به نام «فرودست» در مقام خواهان یا خوانده دعاوی ظاهر نشده است. علاوه بر آن، کلیه آراء حقوقی نیز به نام خدایانی ظاهر شده که در غالب موارد جنسیت زن داشته اند. در جامعه ی عیلام شهادت زنان مانند مردان مورد قبول بوده و نام زنان در همه گزارش های قضایی به عنوان شهود به چشم می‌خورد. زن در زمان عیلامی ها اهمیت زیادی پیدا می کند تا جایی که شیروکدوه یکی از پادشاهان سلسله اپارتی (اپرتی) مادر خود را به عنوان سوکال شوش منصوب می‌کند.
بهمن فیروزمندی؛ ماندان کزازی
دوره 2، دوره 2،شماره 1 ، دی 1389
چکیده
در این جستار کوشیده ایم تا پیکرک های محوطه ی حاجیلار را در آناتولی مرکزی مورد بررسی و پژوهش قرار دهیم. زمینه ی بنیادین این جستار پیکرک های مؤنث به دست آمده از طبقه ی VI حاجیلار است که فرهنگ دوره ی نوسنگی جدید را دربر می گیرد. افزون بر آن، پاره ای از دیدگاه ها و فرضیات مطرح شده در زمینه ی کارکرد و چیستی پیکرک ها نیز در این جستار گردآوری و ...
بیشتر
در این جستار کوشیده ایم تا پیکرک های محوطه ی حاجیلار را در آناتولی مرکزی مورد بررسی و پژوهش قرار دهیم. زمینه ی بنیادین این جستار پیکرک های مؤنث به دست آمده از طبقه ی VI حاجیلار است که فرهنگ دوره ی نوسنگی جدید را دربر می گیرد. افزون بر آن، پاره ای از دیدگاه ها و فرضیات مطرح شده در زمینه ی کارکرد و چیستی پیکرک ها نیز در این جستار گردآوری و واکاوی شده است. در راستای شناخت هرچه بیشتر پیکرک های حاجیلار، کارکرد آن ها و در نهایت ارتباط این داده ها با جایگاه زنان در دوره ی پیش از تاریخ، به ناچار نگاهی گذرا و فراگیر به کلیت پیکرک ها افکنده ایم. امیدواریم که توانسته باشیم در این جستار، جمع بندی و ارزیابی مناسب و مطلوبی از این دیدگاه ها ارایه دهیم.
رضا فیروزی؛ فهیمه فرهمندپور
چکیده
بحث از مسائل بنیادی جنسیت و احکام مرتبط با آن می‌تواند عالمان دین‌پژوه را در یافتن درکی عمیق‌تر و تحلیلی صحیح‌تر از حقیقت آموزه‌های دینی یاری رساند. مسئلة حجاب در آموزه‌های اسلامی از ابعاد و اضلاع مختلفی کاویده شده است. در این نوشتار، حقیقت ملکوتی حجاب در ساختار اسمای الهی تحلیل شده است. روی‌آورد مقاله درون‌دینی و به لحاظ گونه‌شناسی ...
بیشتر
بحث از مسائل بنیادی جنسیت و احکام مرتبط با آن می‌تواند عالمان دین‌پژوه را در یافتن درکی عمیق‌تر و تحلیلی صحیح‌تر از حقیقت آموزه‌های دینی یاری رساند. مسئلة حجاب در آموزه‌های اسلامی از ابعاد و اضلاع مختلفی کاویده شده است. در این نوشتار، حقیقت ملکوتی حجاب در ساختار اسمای الهی تحلیل شده است. روی‌آورد مقاله درون‌دینی و به لحاظ گونه‌شناسی تبیینی است. پس از بررسی اجمالی ساختار اسمای الهی و رابطة آن با حقیقت انسان، این حقیقت مکشوف گردید که حجاب به مثابة یکی از آیات الهی در قرآن، تجلّی اسمی از اسماء‌الله در عالم امکان بوده و در قوس نزول، معنای ملکوتی آن به شکل پوشش مورد نظر شرع مقدس ظهور کرده است. از قِبَل همین معنا معلوم میشود، زن مشرف به کمالی خاص در ظهور بعدی از ابعاد بیکران اسمالله "الباطن" شده است. پیامد همین رهیافت، مباحثی چون غیرت و حکمتِ حفظ حریم خانواده توسط مرد و پاسداشت غیرتمندانة آن در احکام الهی نیز معنایی عمیق می‌یابد.
طاهره هوشنگی؛ محمود شهابی
چکیده
اتومبیل یکی از مهم‌ترین جلوه‌های فناوری مدرن و حاوی پیام‌های فرهنگی و اجتماعی متعددی است که در پیوند با مفاهیمی چون جنسیت، قومیت، سن، طبقه و...، بسته به نیاز و انگیز? کاربران مورد بازخوانی‌های مختلف قرار می‌گیرد. از آنجا که هدف این پژوهش، تحلیلی جنسیتی از استفاد? اتومبیل بین کاربران زن است، در ابتدا رابط? مفهومی جنسیت و اتومبیل مورد ...
بیشتر
اتومبیل یکی از مهم‌ترین جلوه‌های فناوری مدرن و حاوی پیام‌های فرهنگی و اجتماعی متعددی است که در پیوند با مفاهیمی چون جنسیت، قومیت، سن، طبقه و...، بسته به نیاز و انگیز? کاربران مورد بازخوانی‌های مختلف قرار می‌گیرد. از آنجا که هدف این پژوهش، تحلیلی جنسیتی از استفاد? اتومبیل بین کاربران زن است، در ابتدا رابط? مفهومی جنسیت و اتومبیل مورد بررسی قرار گرفته و سپس با بهرهگیری از «نظریهی مبنایی» و از طریق مصاحب? عمیق و نیمه ساختارمند با 15 نمون? زن دارای خودروی شخصی و تحلیل داده‌ها، دلایل و پیامدهای رانندگی زنان، با رویکردی توصیفی_ تفسیری بیان شده است. در نهایت نتیج? پژوهش بیانگر آنست که در کنش روزمر? رانندگی زنان، انگیزشهایی چون امنیت، کسب درآمد، ارتباطات و تمایلات مصرفی دخالت مستقیم دارد که تأثیراتی را در هویت فردی و اجتماعی آنان در پی خواهد داشت.
